W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 1747 opublikowano ustawę z 7.10.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19.
Zmiany wprowadzono m.in. w VATU, gdzie do art. 146aa VATU dodano ust. 1a, w którym odniesiono się do sytuacji, gdy w roku następującym po roku, dla którego osiągnięte zostały wartości relacji mającej wpływ na wysokość stawek VAT (patrz: art. 146aa ust. 1 VATU), zostaną spełnione warunki, o których mowa w art. 112d ust. 1 FinPubU, czyli spadku o 2 punkty procentowe rocznej dynamiki wzrostu gospodarczego w okresie stanów szczególnych (wojennego, wyjątkowego, klęski żywiołowej i epidemii). W takiej sytuacji, stosowanie stawek VAT w wysokości 23%, 8%, 7% i 4%, przedłuża się do końca roku następującego po roku, w którym:
- kwota wydatków jest obliczana według tzw. stabilizującej reguły wydatkowej w związku ze spełnieniem warunków, o których mowa w art. 112d ust. 4 FinPubU (chodzi o wskazanie roku, w którym stosuje się stabilizującą reguły wydatkowej), oraz
- wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 FinPubU, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 FinPubU, jest nie mniejsza niż 6%.
W przypadku wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 146aa ust. 1a VATU, termin stosowania stawek VAT przedłuża się do 31 października roku następującego po roku, w którym są spełnione powyższe warunki (art. 146aa ust. 3 VATU).
Warto wspomnieć, że w ustawie z 23.10.2018 r. o Funduszu Dróg Samorządowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1430) dodano art. 42a FunDrógSamU, zgodnie z którym w 2020 r. w planie finansowym tego funduszu można dokonywać zmian mimo niespełnienia wymogów określonych w przepisach art. 29 ust. 9–12 FinPubU, z których wynika, że:
- w planie finansowym państwowego funduszu celowego mogą być dokonywane zmiany polegające na zwiększeniu prognozowanych przychodów i odpowiednio kosztów;
- zmiany planu finansowego państwowego funduszu celowego nie mogą powodować zwiększenia dotacji z budżetu państwa;
- jeżeli państwowy fundusz celowy posiada zobowiązania wymagalne, w tym kredyty i pożyczki, zwiększenie przychodów w pierwszej kolejności przeznacza się na ich spłatę;
- zmiany kwot przychodów i kosztów państwowego funduszu celowego ujętych w planie finansowym dokonuje odpowiednio minister lub organ dysponujący tym funduszem po uzyskaniu zgody Ministra Finansów i opinii sejmowej komisji do spraw budżetu.
Ponadto, maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na dofinansowanie Funduszu Dróg Samorządowych w 2020 r. i 2021 r. ustalono na, odpowiednio: 5,4 mld zł (było 1,6 mld zł) i 0,5 mld zł (było 1,6 mld zł).
Wreszcie, trzeba przejść do zmian wprowadzonych do ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.; dalej: KoronawirusU). Dodano nowe przepisy, które m.in. umożliwiają nałożenie obowiązków na JST.
Zgodnie z nowym art. 10d KoronawirusU, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, Prezes Rady Ministrów może, na wniosek ministra zdrowia, nałożyć na jednostkę samorządu terytorialnego obowiązek wykonania określonego zadania w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Poza tym, minister zdrowia może nałożyć taki obowiązek na podmiot leczniczy będący m.in. spółką samorządową i jednostką budżetową.
Zadania nałożone w tym trybie są realizowane przez JST jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Zadanie takie może dotyczyć w szczególności zmian w strukturze organizacyjnej podmiotu leczniczego lub przekazania produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz aparatury i sprzętu medycznego, w celu zapewnienia kontynuacji udzielenia świadczeń zdrowotnych w innym podmiocie leczniczym. Zmiany w strukturze organizacyjnej podmiotu leczniczego nie wymagają podjęcia aktów, w tym uchwał, właściwych organów administracji publicznej.
Warto zwrócić uwagę, że w przypadku nałożenia takich obowiązków zapewnia się też środki na pokrycie wydatków związanych z wykonaniem tego zadania.
Następne przepisy zawiera art. 11h KoronawirusU, z którego wynika m.in., że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, państwowe osoby prawne, organy samorządu terytorialnego, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra. W tym przypadku nadania nałożone w tym trybie także są realizowane przez JST jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.
Polecenia takie w tym okresie może też wydawać, z własnej inicjatywy, Prezes Rady Ministrów.
Polecenia takie:
- są wydawane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, w drodze decyzji administracyjnej i podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia;
- mogą być uchylane lub zmieniane, jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony (ich uchylenie lub zmiana nie wymaga zgody stron);
- nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń;
- mogą być wydawane także ustnie, pisemnie w formie adnotacji, telefonicznie lub za pomocą innych środków łączności (istotne okoliczności takiego załatwienia sprawy powinny być utrwalone w formie protokołu).
Zmieniono też treść art. 15zzzh ust. 1 pkt 2 KoronawirusU. Chodzi tu o wsparcie udzielone na podstawie art. 67a § 1 pkt 1 i 2 OrdPU w związku z COVID-19, czyli w zakresie odroczenia terminu płatności podatku lub rozłożenia zapłaty podatku na raty, a także odroczenia lub rozłożenia na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, w przypadku podatku, którego termin płatności upływa po 31.12.2019 r., lub zaległości podatkowej powstałej po tym dniu. W poprzednim brzmieniu chodziło tu o ogólnie nakreślone wsparcie, bo udzielone na podstawie przepisów OrdPU w związku z COVID-19.
Wsparcie takie, zgodne z warunkami zawartymi w Komunikacie Komisji – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (2020/C 91 I/01) (Dz.Urz. UE C 91I z 20.3.2020, s. 1) stanowi pomoc publiczną mającą na celu zaradzenie poważnym zaburzeniom w gospodarce.
Wsparcia takiego można udzielić podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą, u którego nastąpił spadek obrotów gospodarczych z powodu COVID-19 o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu przypadającym po 31.1.2020 r. w porównaniu do miesiąca poprzedniego lub analogicznego miesiąca roku poprzedniego.
Na koniec, zgodnie z art. 27 nowelizacji, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, kompetencje zebrania wiejskiego dotyczące uchwalania wniosku w sprawie:
- przyznania środków z funduszu sołeckiego, o którym mowa w art. 5 ust. 2 i 7 FundSołU, lub
- wniosku o zmianę przedsięwzięć lub ich zakresu przewidzianych do realizacji w ramach funduszu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 FundSołU,
– może wykonywać rada sołecka na wniosek sołtysa.
Warunkiem przyznania w danym roku budżetowym środków z funduszu jest złożenie do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przez sołectwo wniosku. Natomiast zgodnie z art. 5 ust. 4 FundSołU, w terminie do 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy, którego dotyczy wniosek, sołtys przekazuje wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosek celem uwzględnienia go w projekcie budżetu gminy.
W 2020 r. termin, o którym mowa w art. 5 ust. 4 FundSołU, przedłuża się do 31 października.
