Należy wystąpić do lekarza profilaktyka, sprawującego opiekę medyczną nad pracownikami, z pytaniem, czy badania lekarskie przeprowadzone w oparciu o poprzednie skierowanie na badania są wystarczające dla tego czynnika uciążliwego (praca w nocy), czy też pracowników należy skierować na ponowne profilaktyczne badania lekarskie.
Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (dalej: BadLekR) zakres i częstotliwość badań profilaktycznych zostały określone we Wskazówkach metodycznych w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, które stanowią załącznik 1 do rozporządzenia. W punkcie 6 Działu V Inne czynniki załącznika wskazano jako czynnik niebezpieczny, szkodliwy bądź uciążliwy pracę zmianową, w tym pracę wykonywaną w porze nocnej.
Przypomnijmy art. 1517 Kodeksu pracy, gdzie wskazano, że pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Ponadto warto pamiętać, że pracownik, którego:
1) rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub
2) co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną,
– jest pracującym w nocy.
Na pisemny wniosek pracującego w nocy pracownika pracodawca powinien poinformować właściwego okręgowego inspektora pracy o zatrudnianiu pracowników pracujących w nocy.
Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace:
1) szczególnie niebezpieczne albo
2) związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym.
Wykaz takich prac powinien określić pracodawca w porozumieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – z przedstawicielami pracowników wybranymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy oraz po zasięgnięciu opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników.
Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.
W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy dodatek do wynagrodzenia może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.
Zgodnie z zapisem § 3 ust. 1 i 2 BadLekR, we wszystkich sprawach o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy na określonym stanowisku lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika, występujących na stanowisku pracy.
Oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących na stanowiskach pracy. Wskazane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy o spostrzeżenia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy.
W przypadku czynnika uciążliwego, jakim jest praca zmianowa, w tym praca w porze nocnej, we Wskazówkach metodycznych w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników przewiduje się przeprowadzenie badania lekarskiego bez zlecania badań specjalistycznych. W związku z powyższym należałoby wystąpić do lekarza profilaktyka, sprawującego opiekę medyczną nad pracownikami, z zapytaniem, czy badania lekarskie przeprowadzone w oparciu o poprzednie skierowanie są wystarczające dla tego czynnika (praca w nocy), czy też pracowników należy wysłać na ponowne badania profilaktyczne.
Przez stanowisko pracy, o którym mowa w art. 229 § 4 Kodeksu pracy, należy rozumieć zarówno określenie rodzaju pracy, jak i miejsca (warsztatu) pracy. Wynika to z funkcji, jaką pełni ten przepis, w którym określenie stanowiska pracy ma służyć ocenie zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika przez występujące czynniki fizyczne (pył przemysłowy, czynniki toksyczne, czynniki biologiczne) dotyczące miejsca pracy oraz inne czynniki (praca zmianowa, prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej) dotyczące rodzaju wykonywanej pracy (wyrok SN z 12.5.2021 r., I PSKP 12/21, Legalis).
