Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z 22.1.2020 r. (I OSK 3602/18) uznał, że zakres przedmiotowy robót budowlanych, jakie mają być wykonane na nieruchomości determinuje podstawę prawną decyzji o ograniczeniu właściciela w jego prawach do nieruchomości.

W myśl przepisów ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 65 ze zm.; dalej: GospNierU) (art. 112 ust. 2) rodzajem wywłaszczenia jest ograniczenie, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wydanie decyzji w tym zakresie jest możliwe m.in. w przypadku: zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, nienależących do części składowych nieruchomości, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także usuwaniem z gruntu tych ciągów, przewodów, urządzeń i obiektów.

W związku z takim rozdzieleniem przedmiotowym rodzi się pytanie: czy na wydanie decyzji w trybie art. 124 GospNierU ma wypływ zakres prac budowlanych?

Orzecznictwo

Naczelny Sad Administracyjny w wyroku z 22.1.2020 r. uznał, że zakres przedmiotowy robót budowlanych, jakie mają być wykonane na nieruchomości determinuje podstawę prawną decyzji o ograniczeniu właściciela w jego prawach do nieruchomości. Na tle zagadnienia remontu, przebudowy linii energetycznej sąd stwierdził, że linia energetyczna stanowi obiekt budowlany, jako całość. Z tej perspektywy należy więc oceniać prace wykonywane na obiekcie liniowym. Jeżeli zatem roboty budowlane prowadzone są w stosunku do całego obiektu, a tylko realizowane są etapami w stosunku do poszczególnych jego fragmentów i de facto efektem tych robót będzie demontaż całej linii przesyłowej (lub znacznej jej części) i zastąpienie jej nową substancją, o innych parametrach, to tym samym nie można takich robót kwalifikować jako remontu, lecz jako przebudowę lub odbudowę obiektu budowlanego.

Dopuszczalność kwalifikacji robót budowlanych jako remontu dotyczy sytuacji, gdy w wyniku prac polegających na wymianie słupów i przewodów na części linii czy trakcji elektrycznej nie dojdzie do zmiany parametrów technicznych takich, jak zmiana napięcia, długości linii napowietrznej, zmiana jej przebiegu, zmiana wysokości, miejsca lub sposobu posadowienia poszczególnych słupów, zwiększenie mocy lub zwiększenie pola elektromagnetycznego (zmiana tych parametrów oznacza, że nie jest to remont, lecz np. przebudowa w rozumieniu art. 3 pkt 7a ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane [t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1186 ze zm.]). Roboty budowlane polegające na całkowitym zdemontowaniu, rozebraniu obiektu budowlanego i zastąpieniu go nową substancją należy traktować jako przebudowę lub odbudowę obiektu budowlanego.

Należy podzielić stanowisko, iż zakres planowanych robót przesądza o tym, że będą one polegać na przebudowie lub rozbudowie istniejącej dotychczas linii, a nie na jej remoncie. Nie było więc podstaw do kwalifikacji określonych we wniosku prac jako remontu, a w konsekwencji do wydania decyzji zobowiązującej, o której mowa w art. 124b ust. 1 GospNierU. Zmiana parametrów użytkowych obiektu budowlanego, będącego obiektem liniowym, stanowi bowiem kwalifikację zamierzonych przez inwestora prac jako mieszczących się ewentualnie w kategorii przebudowy.