Zgodnie z orzecznictwem TSUE podmiotowi X powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku. Przysługuje mu ono już przy nabyciu, a nie dopiero w momencie przeznaczenia nieruchomości do działalności.
Z uwagi na pewne kwestie mogące tutaj wywoływać wątpliwości, być może warto rozważyć rejestrację podmiotu X w charakterze podatnika VAT jeszcze przed nabyciem przedmiotowej nieruchomości.
Zakładam, że podmiot X to osoba fizyczna.
W kontekście sytuacji opisanej w pytaniu powstaje pewien problem.
Z jednej strony bowiem wskazuje się, że dany podmiot może mieć status podatnika (i związane z tym prawo do odliczenia podatku naliczonego) także w zakresie tzw. czynności przygotowawczych do wykonywania rzeczywistej działalności gospodarczej. Wskazuje się w tym kontekście, że podmiot, który dokonuje zakupów inwestycyjnych mających niewątpliwie służyć mu w przyszłości w działalności – należy potraktować (w zakresie tych zakupów) jako podatnika, czego konsekwencją jest m.in. przyznanie mu prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, że prawo do odliczenia związane jest z posiadaniem statusu podatnika i nabywaniem towarów i usług w tych charakterze, niezależnie od tego, czy faktycznie towary i usługi zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej. W sprawie 268/83 (Rompelman) przyznano prawo do odliczenia podatnikom, którzy nabyli prawo do uzyskania własności budowanego budynku mając zamiar późniejszego wykorzystania go w działalności gospodarczej. Trybunał uznał że prawo do odliczenia przysługiwało podatnikom od momentu nabycia towaru i nie mogło zostać odłożone w czasie do momentu rozpoczęcia działalności opodatkowanej (w której towar miał być wykorzystywany).
Z drugiej natomiast strony – problemem może być wykazanie tego, że podmiot X nabył (obecnie) towar (nieruchomość) jako podatnik (w charakterze podatnika), biorąc pod uwagę, że obecnie działalności nie prowadzi.
Wskazać bowiem trzeba, że tylko podmiot nabywający towary w charakterze podatnika ma prawo do odliczenia. Podmiot, który nabędzie jakieś aktywo prywatnie (nie działając jako podatnik), a dopiero później przeznaczy je do działalności, nie ma prawa do odliczenia podatku.
W tym kontekście trudna dowodowo może być sytuacja podmiotu X, jeśli z faktury oraz z aktu notarialnego będzie wynikać, że nabycia dokonał podmiot nieprowadzący jeszcze działalności gospodarczej (niemający NIP, etc.).
W związku z tym być może warto rozważyć rejestrację podmiotu X w charakterze podatnika VAT jeszcze przed nabyciem przedmiotowej nieruchomości.