Wyzwania związane z inwentaryzacją w czasie pandemii

Wraz z początkiem października firmy prowadzące księgi rachunkowe mogą rozpocząć przygotowania do przeprowadzenia procesu inwentaryzacji. W dobie koronawirusa proces ten stanowi nie lada wyzwanie. Zwłaszcza, gdy jednostki dysponują bardzo dużym i różnorodnym majątkiem. Odpowiednie przygotowanie procesu inwentaryzacyjnego ograniczają utrudnienia, jakie wiążą sie z trwającą w dalszym ciągu epidemią. W efekcie wprowadzonych zmian reorganizacyjnych większość pracowników działu księgowości realizuje swoje obowiązki w ramach pracy zdalnej. W takim trybie pracy przeprowadzenie inwentaryzacji zgodnie z przepisami określonymi w ustawie o rachunkowości może nastręczać licznych problemów.

Stanowisko Ministerstwa Finansów

Resort finansów w odpowiedzi na obawy przedsiębiorców przedstawił wskazówki w zakresie możliwości zastosowania uproszczeń w trakcie przeprowadzania inwentaryzacji. Na stronie internetowej www.gov.pl/web/finanse (w zakładce Co robimy/Rachunkowość/Sprawozdania finansowe w czasie COVID-19) resort udzielił odpowiedzi na pytania związane z wykonywaniem prac księgowych przeprowadzanych w ramach czynności inwentaryzacyjnych w czasie pandemii COVID-19.

Ministerstwo zajęło korzystne dla przedsiębiorców stanowisko, w którym dopuszcza przeprowadzenie inwentaryzacji w drodze weryfikacji zamiast w formie spisu z natury. W udzielonej odpowiedzi resort przypomniał o podstawowych celach inwentaryzacji, a także podstawach prawnych regulujących tą kwestię przewidzianych w RachunkU. Jednocześnie w opublikowanych wskazówkach podkreślono, że inwentaryzację przeprowadza się z wykorzystaniem jednej z trzech metod tj. w drodze: spisu z natury, otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń lub też porównania danych zarejestrowanych w księgach rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników (metoda weryfikacji). Ministerstwo w swojej odpowiedzi zwróciło uwagę, że jednostki powinny dołożyć wszelkich starań, aby inwentaryzację składników aktywów przeprowadzić drogą spisu z natury przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa koniecznych dla jej przeprowadzenia.

Ważne

Ze wskazówek MF wynika, że przeprowadzenie w miejsce spisu z natury inwentaryzacji metodą weryfikacji powinno dotyczy sytuacji szczególnych. Rozwiązanie to przewidziane w art. 26 ust. 1 pkt 3 RachunkU powinno dotyczyć tylko wyjątkowych sytuacji. Zdaniem resortu jedną z takich przesłanek może być potencjalne ryzyko epidemiczne występujące w określonych podmiotach np. w szpitalach w odniesieniu do środków trwałych znajdujących się w pomieszczeniach, gdzie przebywają pacjenci, sal operacyjnych etc.

Należy także zwrócić uwagę, że ryzyko epidemiczne może kształtować się w jednostkach na różnym poziomie. Resort finansów zauważył, że ryzyko to nie występuje w jednakowym zakresie we wszystkich jednostkach przeprowadzających inwentaryzację, ani w odniesieniu do wszystkich składników aktywów objętych inwentaryzacją. Z wyjaśnień wynika, że każda jednostka powinna dokonać gruntownej oceny potencjalnych ryzyk związanych z pandemią COVID-19 w celu podjęcia uzasadnionej decyzji o wyborze danej metody inwentaryzacji. Jednocześnie przypomniano, że jednostki powinny dołączyć do protokołu weryfikacji dokumentację uzasadniającą przeprowadzenie inwentaryzacji drogą weryfikacji zamiast spisu z natury wraz z dokumentacją potwierdzającą porównanie danych ksiąg rachunkowych na dzień bilansowy z odpowiednimi dokumentami.