W Dz.U. z 2019 r. pod poz. 693 opublikowano ustawa z 15.3.2019 r. o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich (dalej: nowelizacja). Wprowadza ona zmiany w ustawie z 9.11.2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz.U. z 2018 r. poz. 2212 ze zm.; dalej: KołaGospWiejskU).

Zmieniono art. 4 KołaGospWiejskU, gdzie dodano przepis, zgodnie z którym koła gospodyń wiejskich (dalej: KGW) mogą mieć siedzibę i działać także na terenach:

1) sołectw położonych w granicach administracyjnych miast;

2) miast do 5000 mieszkańców.

Poza tym, członkiem KGW może być każda osoba, która ukończyła lat 18. Nie ma już wymogu, aby jej miejscem zamieszkania była wieś będąca terenem działalności koła. Z inicjatywą założenia KGW może więc wystąpić co najmniej 10 osób, które ukończyły 18 lat i których miejscem zamieszkania jest wieś będąca terenem działalności koła, sołectwo położone w granicach administracyjnych miasta albo miasto do 5000 mieszkańców (art. 5 ust. 1 KołaGospWiejskU).

Dodano art. 10a KołaGospWiejskU, zgodnie z którym KGW, które wpisano do rejestru, utrzymuje swój status i może kontynuować działalność także po zmianach w podziale terytorialnym kraju, polegających na nadaniu wsi będącej terenem działalności KGW statusu miasta. Przepis ten stosuje się także do KGW utworzonych przed 30 kwietnia 2019 r., na podstawie przepisów ustawy o KGW (art. 2 nowelizacji).

Koła gospodyń wiejskich prowadzą uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów, jeżeli osiągają przychody wyłącznie m.in. z działalności statutowej z tytułu składek członkowskich, darowizn, zapisów, dotacji, a także – dodano – z tytułu pomocy finansowej (art. 24 ust. 1 pkt 1 lit. a KołaGospWiejskU).

Z art. 25a KołaGospWiejskU wynika zaś, że Pełnomocnik Rządu do spraw Małych i Średnich Przedsiębiorstw może realizować zadania związane z promowaniem i wspieraniem KGW oraz ich związków, w szczególności w zakresie wszechstronnego rozwoju obszarów wiejskich oraz wsparcia rozwoju przedsiębiorczości na terenach wiejskich.

Nowelizacja wprowadziła także przepisy dotyczące likwidacji KGW, które zawarto w art. 27a-27d KołaGospWiejskU. Wynika z nich, że w razie przejścia KGW w stan likwidacji likwidatorami tego koła są członkowie jego zarządu, jeżeli statut lub, w razie braku odpowiednich postanowień statutu, uchwała ostatniego zebrania członków tego koła nie stanowi inaczej. W przypadku braku możliwości wyznaczenia likwidatorów w podany sposób likwidatorów wyznacza sąd właściwy ze względu na siedzibę tego koła. Koło gospodyń wiejskich w likwidacji zachowuje dotychczasową swoją nazwę z dodaniem wyrazów: „w likwidacji”.

Obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w możliwie najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanego KGW przed nieuzasadnionym uszczupleniem. W tych granicach likwidator ma prawo kierować działalnością KGW i reprezentowania tego koła na zewnątrz. Likwidator w szczególności powinien:

1) zawiadomić Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) o otwarciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z podaniem jego imienia, nazwiska i miejsca zamieszkania;

2) dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji, w szczególności podać do publicznej wiadomości informację o otwarciu likwidacji oraz wezwać wierzycieli do przedstawienia wierzytelności, w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia;

3) po zakończeniu likwidacji zgłosić Prezesowi ARiMR wniosek o wykreślenie KGW z rejestru.

Wierzyciele, którzy zgłosili wierzytelności po upływie wspomnianego wyżej 3-miesięcznego terminu, mogą ich dochodzić z nierozdzielonego jeszcze majątku KGW. Jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej zarządzenia, likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia Prezesowi ARiMR, który w razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione występuje do właściwego sądu o przedłużenie terminu likwidacji lub o zarządzenie zmiany likwidatorów. Przy czym, likwidatorem nie może zostać pracownik ARiMR. Koszty likwidacji pokrywa się z majątku likwidowanego KGW. Po zakończeniu likwidacji koła gospodyń wiejskich Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wykreśla, w drodze decyzji, KGW z rejestru (art. 27 ust. 6 KołaGospWiejskU). Po wykreśleniu KGW z rejestru likwidator odpowiada wobec wierzycieli KGW za wyrządzone im szkody przez niedopełnienie swoich ustawowych obowiązków. Przepis ten stosuje się odpowiednio do członków ostatniego zarządu KGW wykreślonego z rejestru.