Wyjaśnienia dotyczą przesłanek udzielania pomocy przez JST (wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz organy stanowiące samorządu terytorialnego).
1. Czy ulgi w spłacie należności z art. 15zzzg ust. 1 KoronawirusU przyznaje się z urzędu, czy na wniosek?
Rozwiązanie z art. 15zzzg ust. 1 KoronawirusU ma dać organom wykonawczym JST wszystkich szczebli uprawnienie do samodzielnego umarzania, rozkładania na raty, czy odraczania terminu spłaty należności, o które pytał Rzecznik. Jednak, jak podkreśliła Minister, może się to dziać tylko w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym, co wynika z art. 59 ust. 1 FinPubU. Poza tym, przyznawane ulgi muszą też uwzględniać zasadę proporcjonalności. Norma z art. 15zzzg ust. 1 KoronawirusU ma zastosowanie tylko, gdy na obszarze danej JST nie obowiązuje uchwała, określająca zasady przyznawania ulg (art. 59 ust. 1 FinPubU). Jeśli taki akt prawny istnieje, to organ zarządczy może jedynie złożyć stosowne oświadczenia woli w przedmiocie przyznania ulgi.
Możliwość przyznawania ulgi z urzędu istnieje tylko w przypadku podjęcia odpowiedniej uchwały przez organ stanowiący JST (w razie wystąpienia okoliczności z art. 56 ust. 1 FinPubU). Organ wykonawczy w tym stanie rzeczy może przyznawać ulgi na wniosek dłużnika. Uprawnienie to wygaśnie w momencie wejścia w życie stosownej uchwały rady albo sejmiku.
2. Na podstawie jakich przepisów powinny być udzielane ulgi: KPA, czy KC?
Należności, o których mowa w art. 15zzzg ust. 1 KoronawirusU, mieszczą się w kategorii należności cywilnoprawnych, więc wszelkie ulgi (np. odroczenie) są udzielane na podstawie prawa cywilnego (z art. 58 ust. 2 FinPubU). Przyznanie ulgi następuje przez złożenie oświadczenia woli przez np. wójta lub odpowiednio umocowanej do jego reprezentacji osoby. To wyklucza stosowanie przepisów KPA.
3. Jakie przesłanki powinny być spełnione dla odstąpienia od dochodzenia należności na wniosek podmiotu?
W tym przypadku wystarczy spełnienie przesłanek opisanych w art. 15zzzg ust. 1 KoronawirusU (pogorszenie płynności finansowej i złożenie stosownego wniosku).
4. Jakie elementy ma zawierać wniosek?
Nie istnieje wzór wniosku, ale pismo powinno spełniać minimalne wymagania dla pisma urzędowego, czyli: żądanie, rodzaj ulgi oraz wykazanie istnienia ważnego interesu po stronie dłużnika lub interesu publicznego.
5. Jakie przepisy stosuje się do postanowienia organu o odstąpieniu od dochodzenia należności?
Należy tutaj stosować odpowiednio przepis art. 58 ust. 2 FinPubU. Przy czym pojęcie „postanowienia” użyte w KoronawirusU nie jest tożsame z tym, zawartym w KPA.
6. Czy w każdym przypadku, gdy wniosek składa podmiot, który popadł w kłopoty, należy przyznać ulgę?
Ocena spełnienia przesłanki do przyznania ulgi powinna być dokonywana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności i należy do wyłącznej kompetencji właściwego organu.
7. Czy ulgi w spłacie należności, opisanych w art. 15zzze ust. 1 KoronawirusU mogą być udzielane przez starostę na wniosek, czy jedynie z urzędu?
Dla przyznania ulgi z art. 15zzze ust. 1 KoronawirusU dłużnik musi najpierw wystąpić z odpowiednim wnioskiem (odpowiednio stosuje się art. 57 FinPubU).
8. Jak rozumieć „odstąpienie od dochodzenia należności”?
Jest to odstąpienie od podejmowania czynności, związanych z egzekucją należnej sumy oraz świadczeń ubocznych. Zobowiązanie jednak nie wygasa.
9. Jakie są przesłanki dla otrzymania ulgi z art. 15zzze ust. 1 KoronawirusU?
Jeśli przedsiębiorca chce uzyskać umorzenie należności w całości, to musi wykazać istnienie po swojej stronie ważnego interesu lub interesu społecznego. Jeśli chodzi o umorzenie części, odroczenie jej terminu płatności lub rozłożenie na raty, to trzeba się wykazać względami społecznymi lub gospodarczymi. Dla odstąpienia przez organ od dochodzenia należności wystarczy pogorszenie płynności finansowej przedsiębiorcy z powodu epidemii COVID-19.
10. Czy wniosek o umorzenie trzeba złożyć przed wydaniem uchwały?
Minister wyjaśniła, że z ulgi mogą skorzystać także ci przedsiębiorcy, którzy złożyli wnioski po wydaniu uchwały przez JST.
11. Na czym polega pogorszenie płynności finansowej i jakie dane trzeba wykazać?
Ustawa nie definiuje tego pojęcia, więc trzeba je interpretować zgodnie ze znaczeniem. Będą tu się mieścić szczególnie te przypadki, gdy bezpośrednio w związku z pandemią podmiot stracił możliwość regulowania należności. O środkach, które uwiarygodnią ten stan, decyduje JST.
12. Czy ulga dotyczy tylko należności z czasu pandemii? Czy odstąpienie od dochodzenia należności dotyczy wszystkich należności cywilnoprawnych (oddanie w najem, dzierżawę, użytkowanie)?
Ulga z art. 15zzzf ust. 1 KoronawirusU dotyczy także należności, które stały się wymagalne przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii. Ulga z art. 15zzzf ust. 1 KoronawirusU dotyczy także należności z tytułu najmu, dzierżawy oraz użytkowania nieruchomości stanowiących własność JST.