I. Odliczenie składki zdrowotnej przy ustalaniu podstawy wymiaru składek za osoby opodatkowane zryczałtowanym podatkiem od przychodów ewidencjonowanych

W tym przypadku należy uwzględnić regulacje art. 81 ust. 2e i 2f ustawy o świadczeniach zdrowotnych, zgodnie z którymi przedsiębiorcy stosujący opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z przepisami ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2021 r. poz. 1993 i 2105) obliczają miesięczną i roczną składkę zdrowotną od postawy ryczałtowej, tj. 60%, 100% lub 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w zależności od uzyskiwanego przychodu z działalności gospodarczej „w rozumieniu ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne”. Progi wynoszą 60 000 zł i 300 000 zł.

Zastosowane przez prawodawcę w art. 81 ust. 2e i 2f ustawy o świadczeniach zdrowotnych wyrażenie „przychody z działalności gospodarczej”, należy rozumieć jako przychody objęte zakresem przedmiotowym ww. ustawy podatkowej (zob. art. 1 ustawy z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne). Jednocześnie ustawa o świadczeniach zdrowotnych autonomicznie reguluje, o jakie odliczenia można pomniejszyć przychód obliczany na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej zgodnie z art. art. 81 ust. 2e i 2f tej ustawy. W myśl art. 81 ust. 2g ww. ustawy przychody, o których mowa w ust. 2e i 2f, są pomniejszane o kwoty opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu, na podstawie ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przychodach, o których mowa w ust. 2e i 2f, nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 152-154 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe przepisy ustawy zdrowotnej nie przewidują możliwości odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych. Jednocześnie ustawa o zdrowotna nie zawiera odesłania do odliczeń przewidzianych w ustawie z 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, w tym do odliczenia wskazanego w pytaniu, a wprowadzonego do art. 11 tej ustawy (ust. 1a) przez ustawę z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1265).

Reasumując, w obowiązującym stanie prawnym przychód obliczany na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej należnej od przedsiębiorcy opłacającego podatek w formie zryczałtowanej nie może być pomniejszony o zapłacone składki zdrowotne.

II. Odliczenie składki zdrowotnej dla celu ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej osób opodatkowanych w formie podatku liniowego

Zgodnie z art. 81 ust. 2 i 2c ustawy o świadczeniach zdrowotnych przy ustalaniu składki rocznej lub miesięcznej przedsiębiorcy rozliczającego się w formie podatku liniowego za podstawę składki należy przyjąć dochód z działalności gospodarczej ustalony jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 24 ust. 1-2b ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochód należy pomniejszyć o kwotę opłaconych „składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów”.

Powyższe przepisy ustawy zdrowotnej samodzielnie nie pozwalają na obniżenie dochodu obliczanego na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej o sumę zapłaconych składek zdrowotnych.

Jednak na podstawie art. 81 ust. 2 i 2c ustawy o świadczeniach zdrowotnych (które to przepisy prawa odwołują się do pojęcia dochodu z ustawy o PIT) w związku z art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o PIT (który wszedł w życie 1.7.2022 r.) uwzględnienie dotychczas zapłaconych składek zdrowotnych (do kwoty 8 700 zł w skali roku), celem obniżenia podstawy składki zdrowotnej, będzie możliwe poprzez ich ujęcie jako kosztów uzyskania przychodu. Ustawa z 9.6.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1265) wprowadza możliwość, dla podatników opodatkowanych jednolitą 19% stawką podatkową, zaliczenia zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne do kosztów uzyskania przychodu (art. 1 pkt 8) albo obniżenia o ich wysokość dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania (art. 1 pkt 17). Oba rozwiązania ograniczone są ustawowym limitem.

Konsekwencją zaliczenia zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne do kosztów uzyskania przychodu, będzie pomniejszenie podstawy do wyliczenia składki zdrowotnej.

Reasumując, w obowiązującym stanie prawnym dochód obliczany na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej należnej od przedsiębiorcy opłacającego PIT w formie podatku liniowego może być pomniejszony o zapłacone składki zdrowotne, jedynie w przypadku gdy będzie ona zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Źródło:

zus.pl