W obrocie gospodarczym przyjęła się praktyka, zgodnie z którą na fakturze wystawianej na rzecz osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej nie wskazuje się identyfikatora podatkowego nabywcy. Niemniej jednak, powyższa praktyka nie znajduje oparcia w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU), dlatego podatnik wystawiający fakturę powinien wskazać numer PESEL nabywcy towarów lub usług jako osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 5 VATU: „Faktura powinna zawierać numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b”.
Przepisy VATU nie zawierają definicji legalnej numeru „za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej” (dalej: numeru identyfikacyjnego). Zatem w celu ustalenia numeru identyfikacyjnego należy sięgnąć do przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (dalej: EwidPodU).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 EwidPodU: „Identyfikatorem podatkowym jest:
1) numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi:
a) niebędącymi zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług lub nieprowadzącymi działalności gospodarczej albo
b) wykonującymi działalność, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2024 r. poz. 236, z późn. zm);
2) NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, o którym mowa w art. 2”.
Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że jeżeli przepisy VATU nakładają obowiązek wskazania na fakturze numeru identyfikacyjnego, a z zgodnie z przepisami EwidPodU, w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej identyfikatorem podatkowym jest numer PESEL, to wystawca faktury powinien wskazać właśnie ten numer PESEL.
Końcowo należy dodać, że do 1.1.2014 r. obowiązywały przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od VAT, zgodnie z którymi faktura mogła nie zawierać numeru identyfikacji podatkowej nabywcy, jeśli była nim osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.
Zatem w przeszłości obowiązywały przepisy wprost zwalniające z obowiązku wskazywania przez wystawcę numeru identyfikującego nabywcy nieprowadzącego działalności gospodarczej, jednakże aktualnie takich przepisów nie ma, dlatego wystawca faktury w omawianym przypadku powinien wskazać numer PESEL nabywcy.
