Po wyrejestrowaniu z KRUS osoba prowadząca działalność gospodarczą powinna zostać niezwłocznie zgłoszona do ubezpieczeń społecznych w ZUS, aby zachować ciągłość ubezpieczenia. Jeżeli działalność była cały czas kontynuowana – nawet przez ustanowionego pełnomocnika – tymczasowe aresztowanie przedsiębiorcy nie stanowi podstawy do przerwania obowiązku ubezpieczeniowego.
Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej stanowi jeden z tytułów do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Osoby prowadzące taką działalność (lub współpracujące przy jej prowadzeniu) mogą równocześnie wykonywać inne aktywności zawodowe – np. pracować na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub pozostawać w służbie – co wpływa na sposób podlegania ubezpieczeniom.
Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej osoba podlega obowiązkowo:
- ubezpieczeniu emerytalnemu,
- ubezpieczeniu rentowemu,
- ubezpieczeniu wypadkowemu.
Ubezpieczenie chorobowe jest dla tych osób dobrowolne i obejmuje je tylko na wniosek.
W przypadku, gdy prowadzenie działalności nie jest jedynym tytułem do ubezpieczeń społecznych, osoba ta może podlegać ubezpieczeniom z tego tytułu obowiązkowo lub dobrowolnie – zależnie od konfiguracji z pozostałymi tytułami.
Dla osób prowadzących działalność podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia rocznego limitu składek.
Za osobę współpracującą z prowadzącym działalność uznaje się m.in. małżonka, dzieci, rodziców, ojczyma, macochę czy osoby przysposabiające, jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu działalności. Takie osoby, nawet jeśli są formalnie zatrudnione jako pracownicy, dla celów ubezpieczeń społecznych traktowane są jak osoby współpracujące.
