Pracodawca nie może wymagać od pracowników innych badań niż badania profilaktyczne, o których mowa w przepisach bhp lub innych przepisach branżowych.
Stosownie do postanowień art. 229 Kodeksu pracy (dalej: KP), pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom, na swój koszt, profilaktyczną opiekę lekarską na zasadach określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 607 ze zm.).
Na tę opiekę składają się trzy rodzaje badań:
1) wstępne, dla osób przyjmowanych do pracy lub pracowników młodocianych przenoszonych na inne stanowiska pracy i innych pracowników przenoszonych na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe;
2) okresowe, w terminie wyznaczonym przez lekarza medycyny pracy, oraz
3) kontrolne, w przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą.
Zgodnie art. 229 § 4 KP, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
Istnieją również inne akty prawne, które nakładają obowiązki posiadania badań do celów sanitarno-epidemiologicznych czy psychologicznych, w zależności od rodzaju prac, które dany pracownik wykonuje.
O ile obowiązkiem pracowników jest wykonywania badań, o których mowa powyżej, o tyle nie ma żadnych podstaw, aby wymagać od nich innych badań niż powyższe.
