Projekt ustawy ograniczającej skarbówce dostęp do kont bankowych podatników

Wniesiony przez grupę posłów „Polska 2050” projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej przewiduje zmianę obecnie obowiązującego brzmienia art. 48 ust. 1 KASU.

Wnioskodawcy projektu zauważają albowiem, że z dniem 1.7.2022 r., w ramach tzw. „Polskiego Ładu”, weszła w życie istotna zmiana dotycząca uprawnień organów Krajowej Administracji Skarbowej, umożliwiająca tym organom żądanie od banków informacji dotyczących wskazanego rachunku bankowego osoby fizycznej, w przypadku gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej. W poprzednim stanie prawnym uprawnienie to dotyczyło jednak tylko osób fizycznych podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.

Wnioskodawcy projektu są zatem zdania, że przyjęte w ramach tzw. „Polskiego Ładu” rozwiązanie zbyt daleko ingeruje w wolności i prawa obywatela, dając pole do nadużywania kontroli działalności osób fizycznych, które nie naruszają przepisów prawa. Zdaniem wnioskodawców należy więc przywrócić poprzedni stan prawny, w którym informacje o rachunku bankowym przekazywane były jedynie wobec podejrzanego.

Przedmiotowy projekt zawiera również przepis przejściowy przesądzający, że do żądań organów Krajowej Administracji Skarbowej wydanych przed dniem wejścia w życie nowelizacji stosować się będzie przepisy dotychczasowe.

Proponuje się, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia.

Źródło: https://sejm.gov.pl/

Prowadzenie rejestru zgłoszeń wewnętrznych zgodnie z przepisami ustawy o ochronie sygnalistów

Od 25.9.2024 r. każdy podmiot prawny obowiązany do ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych będzie miał obowiązek prowadzenia rejestru zgłoszeń wewnętrznych i będzie administratorem danych osobowych zgromadzonych w tym rejestrze. Podmiot prawny, w tym pracodawca, będzie mógł prowadzić ten rejestr sam albo będzie mógł może upoważnić wewnętrzną jednostkę organizacyjną lub osobę w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego lub podmiot zewnętrzny do jego prowadzenia.

 

Przepisy nie narzucają żadnej formy ani postaci, w jakiej rejestr ma być prowadzony. Wpisu do rejestru zgłoszeń wewnętrznych będzie się dokonywać na podstawie zgłoszenia wewnętrznego. Rejestr ten ma obejmować: numer zgłoszenia, przedmiot naruszenia prawa, dane osobowe sygnalisty oraz osoby, której dotyczy zgłoszenie, niezbędne do identyfikacji tych osób, adres do kontaktu sygnalisty, datę dokonania zgłoszenia, informację o podjętych działaniach następczych oraz datę zakończenia sprawy. Przepisy w żaden sposób nie doprecyzowują jak szczegółowe mają być zawarte w rejestrze informacje dotyczące przedmiotu naruszenia prawa oraz informacja o podjętych działaniach następczych. Niedopełnienie obowiązku prowadzenia rejestru nie jest zagrożone odpowiedzialnością karną.

Dane osobowe oraz pozostałe informacje w rejestrze zgłoszeń wewnętrznych mają być przechowywane przez okres 3 lat po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zakończono działania następcze, lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami. Po upływie tego okresu dane muszą zostać usunięte z rejestru.

Przepisy nie wprowadzają obowiązku przekazywania informacji z rejestru zgłoszeń wewnętrznych Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Ustawa nakłada na RPO obowiązek sporządzania corocznie sprawozdania w celu przekazania go Sejmowi, Senatowi i Komisji Europejskiej, ale sprawozdanie takie RPO będzie opracowywał wyłącznie na podstawie sprawozdań organów publicznych. Sprawozdania te mają zawierać wyłącznie dane statystyczne, jednakże nawet takich danych podmiot prawny („zwykły” pracodawca, tj. nie będący organem publicznym i nieprzyjmujący zgłoszeń zewnętrznych) nie będzie przekazywał RPO.

 

Raportowanie schematów podatkowych niezgodne z Konstytucją RP

Na wadliwość przepisów implementujących dyrektywę DAC6 doradcy podatkowi wskazywali od lat. W opinii Krajowej Rady Doradców Podatkowych i licznych ekspertów prawa podatkowego – przepisy, które wprowadziły w Polsce od 2019 r. obowiązek raportowania schematów podatkowych, są wadliwe i naruszają tajemnicę doradcy podatkowego. Dlatego Krajowa Rada Doradców Podatkowych zaskarżyła je do Trybunału Konstytucyjnego – wskazując na ich niezgodność z Konstytucją RP.

– Zachowanie przez doradców podatkowych tajemnicy zawodowej – immanentnie związane z wykonywaniem przez nich zawodu – jest obowiązkiem, a nie prawem doradcy podatkowego. Z zachowania tajemnicy zawodowej doradcę podatkowego – co znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – zwolnić może wyłącznie sąd, a nie ustawodawca. Dysponentem tej tajemnicy nie jest nawet klient, który nie ma możliwości zwolnienia doradcy podatkowego z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Za z gruntu wadliwe należy zatem uznać postanowienia spornych art. 86a i art. 86d Ordynacji podatkowej, opierającego instytucję raportowania schematów podatkowych przez doradców podatkowych o takie niedopuszczalne z założenia zwolnienie doradcy podatkowego z tajemnicy zawodowej przez klienta – argumentowała Krajowa Rada Doradców Podatkowych.

W wydanym wyroku, Trybunał Konstytucyjny uznał w najważniejszym zakresie argumentacje i stanowisko Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Trybunał Konstytucyjny zgodził się również, że przepisy wprowadzające obowiązek raportowania krajowych schematów podatkowych z mocą wsteczną naruszyły zasadę lex retro non agit i jako takie także pozostają niezgodne z Konstytucją RP. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego postanowili również o umorzeniu postępowania w pozostałym zakresie skargi złożonej przez Krajową Radę Doradców Podatkowych. Oznacza to, że przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych nie zostały całkowicie wyeliminowane z polskiego prawa podatkowego i obowiązek raportowania wciąż obejmuje polskich podatników.

Źródło: https://kidp.pl/

Oświadczenie EROD w sprawie roli organów ochrony danych w ramach Rozporządzenia o sztucznej inteligencji

Oświadczenie EROD zostało przyjęte na ostatnim posiedzeniu plenarnym w związku z niedawnym opublikowaniem AI Act w Dzienniku Urzędowym UE. Zdaniem EROD przy wdrażaniu AI Act należy uznać znaczącą rolę krajowych organów ochrony danych dysponujących doświadczeniem i wiedzą w tym zakresie. Są one „niezbędnymi podmiotami w łańcuchu prowadzącym do bezpiecznego i zgodnego z prawem wdrażania systemów sztucznej inteligencji w wielu sektorach”.

Wśród rekomendacji zawartych w oświadczeniu EROD znajduje się wyznaczenie przez państwa członkowskie krajowych organów ochrony danych jako organów nadzoru (market surveillance authority) dla systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka. Rada zaleca także rozważenie ustanowienia krajowych organów ochrony danych organami nadzoru nad pozostałymi systemami sztucznej inteligencji w szczególności w sektorach, które mogą mieć wpływ na prawa i wolności osób fizycznych w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych. Wyjątkiem jest sytuacja, w której sektor jest już w Rozporządzeniu objęty obowiązkiem wyznaczenia organu, jak jest na przykład w przypadku sektora finansowego.

EROD podkreśla także potrzebę ścisłej współpracy pomiędzy organami nadzoru rynku, a innymi podmiotami zajmującymi się sztuczną inteligencją. W tym zakresie Rada zauważa konieczność zapewnienia jasnych procedur współpracy utworzonych zgodnie z zasadą lojalnej współpracy zawartą w art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej.

Ponadto, nowe zadania i uprawnienia nadane organom ochrony danych pociągają za sobą konieczność zwiększenia w nich zarówno zasobów ludzkich, jak i finansowych. W kwestii koordynacji działań pomiędzy Urzędem ds. Sztucznej Inteligencji a organami ochrony danych AI Act nie przewiduje żadnych konkretnych rozwiązań. W Oświadczeniu EROD podkreśla, że gdy model lub system sztucznej inteligencji ogólnego przeznaczenia wiążę się z przetwarzaniem danych osobowych, może on podlegać zarówno kompetencjom krajowych organów ochrony danych, jak i Europejskiej Rady Ochrony Danych. W związku z tym, aby zapewnić zgodność z art. 8 Karty Praw Podstawowych oraz art. 16 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, organy te nie mogą nie być zaangażowane w nadzór nad tymi systemami w przypadku pojawienia się pytań dotyczących kwestii wchodzących w zakres unijnych przepisów o ochronie danych.

Na koniec rekomendacji Europejska Rada Ochrony Danych ponownie zwraca uwagę Komisji Europejskiej oraz Biura do spraw Sztucznej Inteligencji na potrzebę ustanowienia zasad współpracy pomiędzy organami i instytucjami unijnymi, aby w jak najbardziej efektywny sposób stworzyć ramy dla bezpiecznego i zgodnego z prawem wykorzystania sztucznej inteligencji.

Wiceprzewodnicząca EROD Irini Loizidou Nicolaidou tak skomentowała opublikowane Rekomendacje: „organy ochrony danych powinny odgrywać znaczącą rolę w egzekwowaniu prawa w dziedzinie IT i sztucznej inteligencji, biorąc pod uwagę, że większość systemów informatycznych wiąże się z przetwarzaniem danych osobowych. Jestem głęboko przekonana, że organy ochrony danych nadają się do tej roli
ze względu na ich całkowitą niezależność i głębokie zrozumienie zagrożeń związanych z IT dla praw podstawowych, oraz ich dotychczasowe doświadczenie”.

Źródła:

https://www.edpb.europa.eu/news/news/2024/edpb-adopts-statement-dpas-role-ai-act-framework-eu-us-data-privacy-framework-faq_el

https://www.edpb.europa.eu/our-work-tools/our-documents/statements/statement-32024-data-protection-authorities-role-artificial_el

Powiązania finansowe na potrzeby utworzenia grupy VAT

Jednym z warunków utworzenia grupy VAT jest to, aby grupa podmiotów, które mają tworzyć grupę VAT była powiązana finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.

Z przepisów wynika, że podatników uważa się za powiązanych finansowo, jeżeli jeden z podatników będących członkiem grupy VAT posiada bezpośrednio ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do udziału w zysku, każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy.

 

Powinno być zatem tak, że podmiot dominujący powinien mieć – pośrednio lub bezpośrednio – więcej niż połowę praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających.

Rada nadzorcza jest organem kontrolnym. Z tego co autor rozumie, to w radzie nadzorczej spółek „zależnych” są te same osoby, co w radzie nadzorczej spółki dominującej. Nie jest jednak tak, aby to sama spółka „dominująca” posiadała ponad 50% głosów (także pośrednio) w tej radzie nadzorczej.

Owszem – te podmioty są uważane za powiązane na gruncie przepisów o cenach transferowych, a także w rozumieniu art. 32 ust. 1 VATU, jednakże nie występują między tymi spółkami „powiązania finansowe” w rozumieniu przepisów o grupie VAT.

Inwestycje w firmie w potocznym rozumieniu a inwestycje w rachunkowości

Pod pojęciem inwestycji w rachunkowości rozumie się kontrolowane aktywa, w stosunku do których planuje się, że przyniosą jednostce korzyści ekonomiczne niezwiązane z podstawową działalnością jednostki. W przypadku jednostki świadczącej usługi budowlane, działalność inwestycyjna może dotyczyć na przykład lokowania wolnych środków pieniężnych na lokatach bankowych, inwestowania w dzieła sztuki albo akcje spółek notowanych na rynku publicznym. Jeżeli jednostka świadcząca usługi budowlane nabywa nieruchomość, którą wykorzysta do świadczenia usług budowlanych, to ten składnik aktywów nie klasyfikuje się jako inwestycja, ponieważ jest związany z podstawową działalnością operacyjną jednostki.

Od opisanego powyżej rozumienia inwestycji w rachunkowości należy odróżnić potoczne, często używane określenie inwestycji w stosunku do np. budżetów inwestycyjnych, planów inwestycyjnych jednostek, pod którym to pojęciem kryje się plan wydatków na nabycie lub wytworzenie trwałych składników majątku rzeczowego i/lub niematerialnego, a czasami również planowane wydatki na remonty lub modernizacje istniejących składników aktywów trwałych. W rozumieniu rachunkowości takie wydatki (planowane lub poniesione) nie kwalifikują się do inwestycji, chyba że nabycia/wytworzenia/modernizacje dotyczą tych składników majątku, z których jednostka planuje osiąganie korzyści ekonomicznych na skutek przyrostu ich wartości, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach), a nie ich użytkowania w toku normalnej (podstawowej) działalności operacyjnej (art. 3 ust. 1 pkt 17 RachunkU).

Tym samym, nabyty grunt pod budowę domu jednorodzinnego, która to usługa stanowi podstawową działalność operacyjną jednostki, nie podlega ujęciu na kontach księgowych dedykowanych inwestycjom. Szczegółowe zasady ewidencji księgowej usług budowlanych prezentują regulacje art. 34a, 34c oraz 34d RachunkU oraz KSR nr 3 „Niezakończone usługi budowlane”, zgodnie z którym działalność polegająca na budowie budynków i ich odsprzedaży rozliczana jest w księgach rachunkowych jako działalność produkcyjna. Zasadą rachunkowości, która znajduje szczególne zastosowanie w takim przypadku, jest zasada współmierności przychodów i kosztów (art. 6 RachunkU).

W odniesieniu do zakupionego gruntu, na którym jednostka planuje realizację określonego przedsięwzięcia, KSR nr 3 wskazuje (pkt 7.2), że właściwym jest ujęcie gruntu jako towaru w oparciu o jego cenę nabycia. Jednocześnie, poniesioną cenę nabycia należy powiększyć o koszty związane z przystosowaniem gruntu do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, jak np. koszty karczowania terenu lub rozbiórki zbędnych zabudowań. Możliwym jest również powiększenie wartości nabytego gruntu o koszty finansowania zewnętrznego (np. pożyczki, kredytu zaciągniętego na sfinansowanie nabycia gruntu), zgodnie z art. 28 ust. 4 RachunkU. Na potrzeby wyceny bilansowej, wartość nabytego gruntu, na którym wybudowany będzie dom jednorodzinny, podlega porównaniu z ceną jego sprzedaży netto. W sytuacji, gdy wartość księgowa gruntu przewyższa jego planowaną cenę sprzedaży, to koniecznym jest dokonanie odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości.

 

W niedzielę lub święto także może nastąpić przedawnienie roszczeń – uchwała SN

Stan faktyczny

Spółka B. dostarczyła, zgodnie z zamówieniem, kontrahentowi artykuły medyczne. Z tego tytułu wystawiła fakturę na kwotę około 220 tys. zł. Odbiorca jednak nie zapłacił. Próby wyegzekwowania należności za dostarczony towar trwały przez prawie 2 lata. Sprawa finalnie trafiła do sądu, przed którym pojawił się zarzut przedawnienia, zgłoszony przez pozwanego odbiorcę towaru.

Jak ustalono, ostateczny termin przedawnienia dla zapłaty z tytułu spornej faktury mijał 25 listopada 2017 r. Ten dzień przypadał na sobotę. Sąd I instancji zarzut uwzględnił, ale inaczej orzekł sąd II instancji, uznając, że termin przedawnienia powinien upłynąć później, gdyż – jak uznał ten sąd – do terminów przedawnienia ma zastosowanie także art. 115 KC, zgodnie z którym, jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą. Jak wskazał sąd II instancji, skoro w przepisach regulujących problematykę przedawnienia, nie zostały przewidziane odrębne reguły dotyczące sposobu obliczania terminów, musi to oznaczać, że do biegu terminu przedawnienia znajdują zastosowanie ogólne przepisy dotyczące terminu, a więc art. 110–116 KC, w tym i wspomniany przepis „korygujący” termin gdy przypada on na niedzielę, święto, lub sobotę.

Skargę kasacyjną złożył pełnomocnik pozwanego, ale skład orzekający SN uznał, że w sprawie istnieje na tyle poważny problem prawny, że powinien go rozstrzygnąć poszerzony skład i zdecydował się zadać następujące pytanie prawne: czy art. 115 KC stosuję się do biegu przedawnienia?

 

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

SN udzielił odpowiedzi negatywnej, wydając uchwałę, zgodnie z którą art. 115 KC nie ma zastosowania do upływu terminu przedawnienia.

W uzasadnieniu wskazał, że przepisy regulujące kwestie przedawnienia powinny być interpretowane ściśle. Art. 115 KC dotyczy wyłącznie terminów zastrzeżonych dla dokonania określonych czynności. Przedawnienie roszczenia jest zaś skutkiem bezczynności wierzyciela w zakresie jego realizacji prawa podmiotowego. Brak jest zatem powiązania merytorycznego tego przepisu z przedawnieniem. Skoro zaś jest to skutek bezczynności to także nie ma uzasadnienia rozszerzanie ochrony wierzyciela w tym zakresie, zwłaszcza, że czynności zmierzające do przerwania biegu terminu przedawnienia, określone np. w art. 123 KC, mogą być podejmowane także w soboty czy dni wolne od pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 22.5.2024 r., III CZP 21/23)

Wnioski z orzeczenia

Przesunięcie terminu wykonania czynności na następny dzień roboczy zgodnie z art. 115 KC, gdy termin do jej wykonania przypada na sobotę lub dzień wolny od pracy ustawowo dotyczyć może tylko podejmowanych przez strony umowy lub podmioty prawne czynności prawnych związanych z danym kontraktem lub inną czynnością prawną. Nie może zaś dotyczyć upływu czasu – terminu przedawnienia, który wiąże się z brakiem określonych czynności. Tak więc, jeżeli termin przedawnienia upływa w sobotę, niedzielę, czy dzień wolny od pracy, nie może obowiązywać reguła przedłużenia tego terminu do następnego dnia roboczego, a tym samym przedawnienie może nastąpić także w sobotę, niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy.

Dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza UE

Stawkę 0% VAT stosuje się w eksporcie towarów pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.

 

Dokumentem tym jest w szczególności:

1) dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu,

2) dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność,

3) zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.

Piszecie Państwo, że otrzymaliście „druk EX (wystawiony po szwedzku z potwierdzeniem wywozu na 24.5.2024 r.).”

Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora KIS z 26.6.2018 r. (0114-KDIP1-2.4012.275.2018.1.IG):

Jeśli z dokumentu będzie wynikała tożsamość towaru sprzedanego oraz wywiezionego, zaś dodatkowo istnieć będzie możliwość potwierdzenia po numerze MRN, że towar opuścił terytorium UE, to dokument ten będzie stanowić podstawę do zastosowania stawki 0% VAT.

Planowana kolejna nowelizacja Kodeksu pracy od stycznia 2026 roku. Obliczanie stażu pracy

Planowane zmiany w Kodeksie pracy

Artykuł 302 KP otrzyma nowe brzmienie, zgodnie z którym do okresu zatrudnienia wlicza się okres służby w:

– w zakresie i na zasadach przewidzianych odrębnymi przepisami.

W projekcie w art. 302 KP uzupełniono katalog w stosunku do aktualnego brzmienia przepisu o:

Po art. 302 KP dodany zostanie nowy art. 302¹. Zgodnie z art. 302¹ §1 KP do okresu zatrudnienia wliczać się będą okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe. Pojęcie pozarolniczej działalności wynika z art. 8 ust. 6 SysUbSpołU. Zgodnie ze wskazanym przepisem za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:

1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów PrPrzed lub innych przepisów szczególnych;

2) twórcę i artystę;

3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

5) akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;

5) komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej;

6) osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów PrOśw.

Natomiast na podstawie nowego art. 3021 § 2 KP do okresu zatrudnienia wliczane będą okresy:

1) wykonywania przez osobę fizyczną zlecenia na podstawie umowy, o której mowa w art. 734 KC lub świadczenia usług przez osobę fizyczną na podstawie umowy, o której mowa w art. 750 KC,

2) wykonywania przez osobę fizyczną pracy na podstawie umowy agencyjnej, o której mowa w art. 758 KC,

3) pozostawania osobą współpracującą z osobą, o której mowa w pkt 1) i 2),

4) pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kołek rolniczych

– w których podlegała ona ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Jak wskazuje resort pracy powyższy zakres regulacji zawartej w art. 302¹ § 2 pkt 1 KP obejmuje również umowy uaktywniające dla niań sprawujących opiekę nad dziećmi na podstawie umów o świadczenie usług, do których zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Na podstawie dodawanego art. 302¹ § 3 KP do okresu zatrudnienia wliczane będą także okresy działalności zawodowej określone w art. 302¹ § 1 i 2 KP, w których osoba fizyczna nie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów. Są to okresy wykonywania pracy lub działalności, co do zasady, stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych. Dla przykładu może to być niepodleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w związku ze skorzystaniem przez przedsiębiorcę z uprawnienia ulgi na start, niepodlegania ubezpieczeniom społecznym przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów, do ukończenia 26 lat z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w ramach wsparcia uczestników obrotu gospodarczego poszkodowanych wskutek pandemii COVID-19, czy zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność, które osiągnęły w danym roku kalendarzowym kwotę odpowiadającą trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Ponadto zgodnie z dodawanym art. 302¹ § 4 KP do okresu zatrudnienia wliczane będzie również udokumentowany, przebyty za granicą okres innej niż zatrudnienie działalności zarobkowej.

Zaproponowane przepisy realizują w znacznym stopniu postulat, aby uprawnienia pracownicze, jak i dostęp do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego były takie same niezależnie od prawnej i organizacyjnej formy wcześniejszej pracy. Główną różnicą na przykład pomiędzy prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej czy wykonywaniem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, a wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy jest to, że w ramach stosunku pracy pracownik wykonuje pracę określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Natomiast osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub pracująca na podstawie umów cywilnoprawnych, co do zasady, podejmuje decyzje o organizacji pracy i zakresie swoich obowiązków samodzielnie, a jej swobodę wykonywania pracy ogranicza jedynie wiążąca ją umowa. Biorąc pod uwagę realia rynku pracy, nie wydaje się to wystarczającym uzasadnieniem dla różnicowania zasad zaliczania tych okresów do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Celem art. 302¹ § 5 KP projektu jest kompleksowe uregulowanie w jednym przepisie kwestii stażu pracy. W związku z powyższym dodany § 5 określa, że do okresu zatrudnienia wlicza się okresy:

1) pobierania uposażenia w okresie sprawowania mandatu posła, senatora lub posła do Parlamentu Europejskiego,

2) odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego,

3) odbywania służby zastępczej,

4) kształcenia się w szkole doktorskiej,

5) pobierania przez stypendystę sportowego stypendium sportowego,

6) kształcenia się w Krajowej Szkole Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego,

7) wykonywania przez skazanego odpłatnego zatrudnienia,

8) pobierania przez bezrobotnego zasiłku i stypendium,

9) udokumentowanego zatrudnienia przebytego za granicą u pracodawcy zagranicznego,

10) prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie rolnym

– które z mocy odrębnych przepisów w zakresie i na zasadach w nich przewidzianych podlegają wliczeniu do okresu zatrudnienia lub są okresem, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Zaświadczenie z ZUS

Okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność potwierdza wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaświadczenie o opłaceniu za dany okres składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe z danego tytułu.

Okresy wykonywania zlecenia lub świadczenia usług przez osobę fizyczną na podstawie umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 KC, oraz okresy wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, o której mowa w art. 758 KC, okresy pozostawania osobą współpracującą z ww. osobami, a ponadto okresy pozostawania przez osobę fizyczną członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych potwierdza wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaświadczenie o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, w których osoba fizyczna nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów potwierdza zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Okresy wykonywania przez osobę fizyczną umowy zlecenia, świadczenia usług lub umowy agencyjnej oraz okresy pozostawania jako osoba współpracująca z taką osobą, a także okresy pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, w których to okresach osoba fizyczna nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na podstawie odrębnych przepisów, potwierdza zaświadczenie wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Długie vacatio legis

Projekt nowelizacji Kodeksu pracy przewiduje długie vacatio legis. Nowe przepisy mają obowiązywać od 1.1.2026 r., ponieważ niezbędny jest odpowiedni okres, tak żeby pracodawcy mieli czas na ustalenie stażu pracy poszczególnych pracowników w świetle nowych przepisów (pracownicy muszą dostarczyć dokumenty, na podstawie których pracodawcy ustalą nowy staż pracy), dokonanie związanych z tym obliczeń, wprowadzenie ewentualnych zmian w przepisach zakładowych, jak również na zabezpieczenie środków na sfinansowanie nowych rozwiązań.

Uprawnienia pracownicze wynikające z wliczenia okresów działalności zawodowej, o których mowa w art. 302¹ § 1 i 2 KP, do okresu zatrudnienia mają przysługiwać od dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy. Zaliczenie omawianych okresów będzie więc możliwe od konkretnej daty (czyli od 1.1.2026 r.) i dopiero od tego momentu uprawnienia pracownicze ustalane będą w oparciu o wyższy staż pracy. Tym samym po stronie pracowników nie powstaną̨ roszczenia o uzupełnienie uprawnień przysługujących im przed wejściem w życie ustawy, tj. w latach 2023–2025. Zaliczeniu podlegać będą jednak wszystkie udowodnione okresy (czyli nie tylko okresy po wejściu w życie ustawy – od 1.1.2026 r.).

Od 1 listopada 2024 r. nowe kody ZUS dla mikroprzedsiębiorców

„Wakacje od ZUS” – zmiany od 1.11.2024 r.

Ustawa z 9.5.2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, wprowadza instytucję tzw. „wakacji składkowych” dla najmniejszych firm. Przedsiębiorcy będą mogli być zwolnieni przez jeden wybrany miesiąc w roku kalendarzowym z opłacania składek na własne obowiązkowe ubezpieczenia społeczne: emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe (jeżeli przystąpili do nich dobrowolnie), jak również składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Składki te będą finansowane z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

 

W załączniku nr 25 do nowelizowanego rozporządzenia w części I „Kod tytułu ubezpieczenia” w dziale 1 „Podmiot podstawowy wraz z rozszerzeniem” dodano więc nowe kody:

a) „05 14 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego”,

b) „05 74 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia”,

c) „05 94 – osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu”.

Nowelizacja rozporządzenia ma uelastycznić i ułatwić wypełnianie dokumentów ZUS.

Źródło: www.gov.pl