Darowizna i sprzedaż samochodu przeniesionego do majątku prywatnego – kwestie podatkowe
Tak, możliwa będzie jego sprzedaż bez konieczności rozliczenia podatku dochodowego.
Faktura wykupu o wartości 18 000 zł brutto będzie podstawą do wprowadzenia samochodu do ewidencji środków trwałych. Podatnik jest zwolniony od VAT w myśl art. 43 ustawy o VAT, w związku z czym cała kwota brutto stanowić będzie wartość początkową środka trwałego.
Z uwagi na fakt, iż samochód służy zarówno celom firmowym, jak i prywatnym (tzw. użytek mieszany), to w myśl art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o PIT jedynie 75% kosztów eksploatacyjnych (paliwo, serwis, części, OC itp.) może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Jeśli podatnik wycofa samochód z działalności gospodarczej (przeniesienie do majątku prywatnego), przestaje go amortyzować – nieodpisana część amortyzacji przepada i nie może zostać zaliczona do KUP po wycofaniu, zaś darowizna auta, np. na rzecz żony, jest neutralna podatkowo dla darczyńcy (nie powoduje przychodu).
Transakcja sprzedaży samochodu może być zwolniona od PIT, ale musi minąć 6 miesięcy od końca miesiąca wycofania z działalności, a nie od darowizny, o czym stanowi art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Jeśli auto zostało wycofane z działalności, a dopiero potem darowane, to nowy właściciel może je sprzedać bez podatku dochodowego po upływie 6 miesięcy, liczonych od końca miesiąca wycofania z działalności.
Umowa zlecenie lub własna działalność wliczane do stażu pracy
Cel przeprowadzenia zmian
Zgodnie z obowiązującymi dzisiaj przepisami, umowy zlecenia oraz okres prowadzenia działalności gospodarczej nie wliczają się do stażu pracy. W praktyce oznacza to, że osoba pracująca przez kilka, czy kilkanaście lat wyłącznie na umowie zlecenie, ma w świetle prawa niższy staż pracy, niż osoba zatrudniona na etacie, np. od roku.
W ocenie Ministerstwa Pracy jest to niesprawiedliwe, a przyjęty właśnie przez Stały Komitet Rady Ministrów projekt ma na celu wyrównanie szans w dostępie do niektórych świadczeń pracowniczych – jak prawo do dłuższego urlopu czy nagród jubileuszowych, ale też do stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego.
Okresy wliczane do stażu pracy w założeniach projektu
Zgodnie z projektem do okresu zatrudnienia wliczane będą okresy:
- prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz pozostawania osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność,
- wykonywania umowy zlecenia lub o świadczenie usług,
- wykonywania umowy agencyjnej,
- pozostawania osobą współpracującą z ww. osobami,
- pozostawania członkiem rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych,
- przebyty za granicą okres innej działalności zarobkowej niż zatrudnienie,
- zawieszenia działalności gospodarczej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, za który zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Wymienione okresy, co do zasady, będą potwierdzane zaświadczeniami wydanymi przez ZUS. Okresy zatrudnienia niepodlegającego zgłoszeniu do ZUS oraz okresy innej niż zatrudnienie pracy zarobkowej za granicą będą z kolei potwierdzane na zasadach ogólnych reguł dowodowych. Oznacza to, że na pracowniku spoczywać będzie ciężar udowodnienia okresu zatrudnienia.
Planowane wejście w życie nowych przepisów
Projekt przewiduje, że nowe przepisy będą obowiązywały od 1.1.2026 r. Odpowiednio długie vacatio legis jest niezbędne, by pracodawcy mieli czas na ustalenie stażu pracy poszczególnych pracowników w świetle nowych przepisów, na dokonanie związanych z tym obliczeń, wprowadzenie ewentualnych zmian w przepisach zakładowych, jak również na zabezpieczenie środków na sfinansowanie nowych rozwiązań.
Źródło: gov.pl
Refundacja okularów a czas pracy przy komputerze – jak interpretować przepisy
Pracodawca zawsze może dokonać refundacji kosztów okularów do pracy przy komputerze, przy czym w opisanym przypadku taka refundacja nie będzie podlegała zwolnieniu z opodatkowania i oskładkowania.
W myśl § 8 ust. 2 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej – czyli wstępnych, okresowych lub kontrolnych, przeprowadzone zgodnie z art. 229 Kodeksu pracy, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Ze względu na to, że powyższy przepis jest bardzo ogólny, pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji itp.) powinien określić w szczególności kwotę refundacji okularów, czasokres ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.
Zgodnie z definicją „pracownika” zawartą w przywołanym rozporządzeniu, zgodnie z którą jest to osoba zatrudniona przez pracodawcę, w tym praktykant i stażysta, użytkująca w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy (tj. co najmniej 4 godziny dziennie). Tym samym czas pracy przy komputerze to kolejna przesłanka, która musi być spełniona w celu legalnej refundacji kosztów poniesionych na zakup takich okularów.
Oczywiście pracodawca – nawet pomimo braku ustawowego obowiązku – zawsze może wesprzeć pracownika w przedmiocie zakupu okularów i w ramach wewnątrzzakładowych regulacji ustalić zasady refundacji kosztów poniesionych na ich zakup nawet dla pracowników nie zatrudnionych przy obsłudze komputera. Należy jednak pamiętać, że w takim przypadku wypłacona kwota nie będzie podlegała zwolnieniom z opodatkowania i oskładkowania składkami ZUS, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT oraz § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Tym samym osobie pracującej dziennie po 2 godziny przy obsłudze komputera i sporadycznie wykonującej pracę w godzinach nadliczbowych, nie przysługuje refundacja kosztów poniesionych na zakup okularów korygujących wzrok na mocy przepisów bhp. Niemniej jednak, gdyby pracodawca chciał takiej refundacji dokonać, to świadczenie to podlegałoby opodatkowaniu i oskładkowaniu składkami ZUS.
Rozliczenie pracy podczas dyżuru w sobotę oraz usuwania awarii
Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do świadczenia pracy wynikającej z umowy o pracę – w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur, art. 1515 § 1 Kodeksu pracy).
Rozliczenie czasu dyżuru
Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy. Czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133, art. 1515 § 2 Kodeksu pracy). Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego – wynagrodzenie.
Pracownik pełnił dyżur telefoniczny w sobotę w godzinach od 7:00 do 20:00. W czasie dyżuru, w godzinach od 15:00 do 17:00, wykonywał pracę w związku z awarią. Tym samym przepracował w sobotę 2 godziny, co skutkuje naruszeniem zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Zgodnie z art. 1513 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy, który należy udzielić do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym. Oznacza to, że za 2 godziny pracy w sobotę powinien otrzymać cały dzień wolny, a za sobotę przysługuje mu wynagrodzenie jak za pełny dzień pracy.
Po zakończeniu dyżuru, w godzinach od 21:00 do 24:00, pracownik ponownie świadczył pracę związaną z awarią. Sposób rozliczenia tych godzin zależy od przyjętej u pracodawcy pory nocnej. Zgodnie z art. 1517 § 1 Kodeksu pracy, pora nocna obejmuje 8 godzin pomiędzy godzinami 21:00 a 7:00 i jest ustalana przez pracodawcę.
Rozliczenie godzin pracy od 21:00 do 24:00 powinno wyglądać następująco:
1) Godziny przypadające poza porą nocną – wynagrodzenie wraz z dodatkiem 50% (za przekroczenie normy dobowej),
2) Godziny przypadające w porze nocnej – wynagrodzenie z dodatkiem 100% (nadgodziny nocne) oraz dodatek za pracę w porze nocnej.
Na ogólnych zasadach, pracodawca może udzielić czasu wolnego za pracę nadliczbową w tych godzinach, przy zachowaniu prawa pracownika do dodatku za pracę w nocy.
Ustalenie odpoczynku tygodniowego
Zgodnie z art. 133 § 1 Kodeksu pracy, pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin odpoczynku dobowego. W sytuacjach związanych z usuwaniem awarii, odpoczynek tygodniowy może zostać skrócony, ale nie może być krótszy niż 24 godziny (art. 133 § 2 Kodeksu pracy). W omawianym przypadku, pracownik zakończył pracę w sobotę o godzinie 24:00. Jeżeli rozpocznie pracę w poniedziałek o 6:00 lub później, odpoczynek dobowy i tygodniowy zostaną zachowane.
Rozliczenie podatkowe kosztów zastępstwa procesowego
Zwrot (wpływ) kosztów procesu na rachunek bankowy podatnika nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem należnym. Niniejsze zdarzenie pozostanie zatem neutralne dla podatnika na gruncie VAT. Z faktury otrzymanej od zawodowego pełnomocnika tytułem kosztów zastępstwa procesowego podatnik ma prawo odliczyć podatek naliczony na zasadach ogólnych.
Koszty zastępstwa procesowego stanowią koszt procesowy stron, ponoszony w toku prowadzonego postępowania sądowego. Co do zasady strona, która przegrywa sprawę, obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (tzw. koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez zawodowego pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego) zalicza się jego wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach. Tak wynika z art. 98 § 1 i 3 Kodeksu postępowania cywilnego.
Zwrot kosztów procesu nie stanowi czynności opodatkowanej VAT, nie podlega zatem wykazaniu w JPK VAT przez stronę, która ten zwrot kosztów otrzymała. Z kolei faktura otrzymana od pełnomocnika strony, dokumentująca wyświadczoną pomoc prawną, uprawnia do odliczenia podatku naliczonego na zasadach ogólnych, czyli pod warunkiem występowania związku przyczynowo–skutkowego pomiędzy nabytą usługą prawniczą, a wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi podatkiem należnym.
Zaznaczyć trzeba, że koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego, przyznawane są stronie (podatnikowi), a nie jego pełnomocnikowi. W przypadku tzw. pełnomocników z wyboru, między mocodawcą a pełnomocnikiem zawierana jest umowa cywilnoprawna, określająca zasady ustalenia wynagrodzenia z tytułu wykonywanego zastępstwa procesowego, należnego pełnomocnikowi. Koszty zastępstwa procesowego przyznawane stronie (mocodawcy) nie muszą wcale odpowiadać kwocie otrzymanego wynagrodzenia za pomoc prawną. Często bywa tak, że wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego zgodnie z zawartą umową o zastępstwo procesowe (mające następnie odzwierciedlenie wystawionej fakturze) jest kilkukrotnie wyższe, aniżeli kwota należności za udział pełnomocnika w sprawie, zasądzona od strony przeciwnej przez sąd na podstawie obowiązujących przepisów w orzeczeniu kończącym postępowanie sądowe. Stawki wynagrodzeń, które są przyznawane pełnomocnikom z urzędu, są bowiem stosunkowo niskie.
Jednakże przy braku odmiennego uregulowania w postanowieniach zawartej umowy cywilnoprawnej dotyczącej wysokości wynagrodzenia pełnomocnika z tytułu kosztów zastępstwa procesowego przyjmuje się, że kwota kosztów zastępstwa procesowego przyznana przez sąd stanowi kwotę brutto. Tym samym pełnomocnik wystawiając fakturę tytułem zastępstwa procesowego, powinien obliczyć podatek metodą „w stu”.
Jeżeli zatem radca prawny wystawił podatnikowi fakturę, w której – zgodnie z umową zawartą z podatnikiem – za podstawę opodatkowania dla czynności uznał koszty zastępstwa procesowego przyznane podatnikowi przez sąd w kwocie netto, to VAT wynikający z tej faktury powinien zostać ujęty w ewidencji VAT i zostać odliczony na zasadach ogólnych.
W rozliczeniach podatnika nie może się więc pojawić żadna różnica w VAT wynikająca z kwot, które wpłynęły na rachunek bankowy podatnika, oraz z kwot wykazanych w fakturze wystawionej przez zawodowego pełnomocnika.
Pracownica w ciąży a prowadzenie pojazdów służbowych
Co do zasady przepisy nie zakazują kobietom w ciąży prowadzenia pojazdów służbowych. Jeśli więc dana kobieta nie ma indywidualnych przeciwskazań lekarskich w tym zakresie, to może korzystać z takiego pojazdu.
Stosownie do art. 176 § 1 Kodeksu pracy, kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią. Szczegółowym aktem prawnym określającym wykaz powyższych prac jest rozporządzenie Rady Ministrów z 3.4.2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796). Z treści powyższego rozporządzenia nie wynika zakaz prowadzenia pojazdów służbowych przez pracownice w ciąży. Stąd też należałoby przyjąć, że jedyną podstawą takiego zakazu byłoby zaświadczenie lekarskie wydane na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z 3.3.2006 r. w sprawie sposobu i trybu wydawania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią (Dz.U. Nr 42, poz. 292). Zaświadczenie to wydaje lekarz, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 229 Kodeksu pracy, na wniosek pracownicy, pracodawcy albo z własnej inicjatywy.
Zgodnie z § 3 pkt 4 ww. rozporządzenia Ministra Zdrowia z 3.3.2006 r. w sprawie sposobu i trybu wydawania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią, zaświadczenie lekarskie zawiera stwierdzenie przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią uzasadniających:
1) przeniesienie pracownicy do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnienie ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy albo
2) zmianę warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy, a jeżeli to niemożliwe, zwolnienie jej na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
Mając na uwadze powyższe, jeśli dana kobieta w ciąży nie ma indywidualnych przeciwskazań lekarskich w tym zakresie, to może prowadzić samochód w ramach obowiązków służbowych. Niemniej jednak należy zauważyć, że praca kierowcy pokonującego długie trasy może być traktowana w pozycji wymuszonej, która dla kobiet w ciąży jest już zakazana. Tym samym pracodawca nie powinien zlecać takiej kobiecie pokonywania długich tras, wymuszających długotrwałe przebywanie w pojeździe.
Automatyczne przypisywanie kosztów z faktur dzięki AI
Model językowy, wytrenowany na bazie historycznych faktur i planu kont firmy, potrafi z ≥ 90% trafnością zaproponować odpowiednie konto i centrum kosztowe. W przypadku niepewności decyzja przekazywana jest do ręcznej weryfikacji, przy czym każda operacja pozostaje możliwa do audytu.
Wzbogacenie danych i embeddingi semantyczne
System wzbogaca tekst faktury o metadane transakcyjne (np. numer zamówienia, dostawca, projekt, data), a następnie konwertuje całość do reprezentacji wektorowej. Model typu transformer dokonuje klasyfikacji na podstawie podobieństwa do zaksięgowanych przypadków – zgodnie z logiką semantycznego dopasowania (semantic similarity).
Uczenie aktywne i pętla poprawy jakości
W przypadkach niskiego poziomu pewności (confidence < 0,85), dokument trafia do ręcznej decyzji księgowego, która automatycznie aktualizuje zbiór uczący. Mechanizm aktywnego uczenia (active learning) sprawia, że trafność klasyfikacji wzrasta z początkowych 82% do ponad 92% w okresie jednego kwartału (dane: Gartner, 2024).
Zgodność z polityką rachunkową – reguły deklaratywne
W obszarach newralgicznych (np. rozróżnienie CAPEX/OPEX, klasyfikacja wg VAT) silnik reguł deklaratywnych nadpisuje decyzję modelu. Pozwala to utrzymać zgodność z przyjętą polityką rachunkowości i zapewnia zgodność z interpretacjami podatkowymi.
Transparentność i audytowalność procesu
Każda rekomendacja modelu zawiera:
- hash wersji modelu,
- datę przetwarzania,
- wersję obowiązującego planu kont,
- ranking cech decyzyjnych (np. SHAP).
Takie dane pozwalają na pełną rekonstrukcję decyzji w razie audytu wewnętrznego lub kontroli podatkowej.
Bezpieczeństwo danych i zgodność z regulacjami
Dane używane do treningu modelu są uprzednio pseudonimizowane. System działa w infrastrukturze chmurowej zlokalizowanej na terenie UE i podlega regulacjom AI Act (art. 9–10, dokumentacja i ocena ryzyka). Logi operacji są archiwizowane przez 5 lat, zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy o rachunkowości.
Oświadczenie rolnika prowadzącego działalność gospodarczą o nieprzekroczeniu kwoty granicznej podatku dochodowego
Rolnik lub domownik podlegający ubezpieczeniu w KRUS może prowadzić jednocześnie działalność gospodarczą nie tracąc ubezpieczenia w KRUS. Warunkiem jest to, by podejmując działalność był ubezpieczony w KRUS w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata oraz jednocześnie:
1) złożył w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności,
2) nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym
3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty granicznej.
Rolnik lub domownik składa w KRUS zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota graniczna podatku dochodowego w terminie:
- 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności,
- corocznie do 31 maja każdego roku podatkowego.
Z uwagi na fakt, że w 2025 r. 31 maja przypada w sobotę, to zgodnie z zasadą, że koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy lub na sobotę, to termin upływa następnego dnia, który nie jest dniem wolnym od pracy ani sobotą, dlatego w 2025 r. termin na złożenie oświadczenia upływa 2 czerwca. Natomiast kwota graniczna dla 2024 r. wynosi 4358 zł (obwieszczenie MRiRW z 30.4.2024 r. w sprawie rocznej kwoty granicznej; M.P. z 2024 r. poz. 337).
Obowiązku złożenia tego oświadczenia albo zaświadczenia nie ma osoba, która w poprzednim roku kalendarzowym nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej oraz nie współpracowała przy jej prowadzeniu.
Niezłożenie oświadczenia lub niezachowanie terminu obłożone jest dotkliwą sankcją. Jeśli rolnik lub domownik spóźni się ze złożeniem oświadczenia lub przekroczy kwotę graniczną i nadal będzie prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą lub współpracować przy prowadzeniu takiej działalności, to zostanie wyłączony z ubezpieczenia w KRUS i podlegać będzie ubezpieczeniu w ZUS. Nie nastąpi to, wówczas gdy zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia albo oświadczenia. Termin może zostać przywrócony na wniosek zainteresowanego rolnika lub domownika, jeżeli ten rolnik lub domownik udowodni, że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.
Dostosowanie krzesła i biurka do specjalnych potrzeb pracownika
Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikowi zatrudnionemu przy komputerze krzesła i biurka zgodnego z wymaganiami określonymi w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 58 ze zm.; dalej: MonEkranBHPR), które spełniają wymagania ergonomii. Przepisy bhp nie definiują pojęcia „fotel ortopedyczny”, ani też nie obligują pracodawcy do zapewnienia elektrycznie regulowanego biurka, w związku z czym tego typu zalecenie jest nieprecyzyjne i nie wiąże pracodawcy. Nie ma jednak przeciwskazań do tego, aby pracodawca takie zalecenie zrealizował, jeśli posiada na to środki.
Obowiązki pracodawcy z zakresu bhp
W myśl art. 207 § 2 Kodeksu pracy, do podstawowych obowiązków pracodawcy należy ochrona zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne jej warunki, a także reagować na potrzeby związane z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 12.12.1974 r., obowiązek ten obejmuje przestrzeganie nie tylko ogólnie obowiązujących norm w tym zakresie, lecz także indywidualnych przeciwwskazań związanych ze stanem zdrowia lub osobniczymi skłonnościami pracownika (II PR 262/74, Legalis).
Organizując stanowisko pracy wyposażone w komputer, pracodawca powinien uwzględnić wymagania określone w przepisach MonEkranBHPR.
Zgodnie z § 4 MonEkranBHPR pracodawca jest obowiązany organizować stanowiska pracy z monitorami ekranowymi w taki sposób, aby spełniały one minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, określone w załączniku do tego rozporządzenia.
Wymagania bhp i ergonomii
W wyniku nowelizacji powyższego rozporządzenia, która weszła w życie z dniem 17.11.2023 r. zmianie uległy minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe, stanowiące załącznik do tego rozporządzenia. Wynika z nich m.in., że krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać:
- dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
- regulację wysokości siedziska, regulację wysokości oparcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, regulację kąta pochylenia oparcia oraz odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
- wyprofilowanie siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i ud,
- możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
- regulowane podłokietniki.
Ponadto, mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.
Z kolei konstrukcja stołu (biurka) powinna umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury, w szczególności powinna zapewniać:
- wystarczającą powierzchnię, gwarantującą łatwe posługiwanie się elementami wyposażenia stanowiska pracy i wykonywanie czynności związanych z pracą,
- ustawienie klawiatury z zachowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
- ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji.
Pracownik powinien mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu oraz do przyjęcia wygodnej pozycji i możliwości jej zmiany podczas pracy. Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa.
Mając na uwadze powyższe, przepisy bhp określają konkretne wymagania z zakresu ergonomii dla krzeseł biurowych i biurek przeznaczonych do pracy przy komputerze. Jeśli wymagania te są spełnione, to pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia innego krzesła, nawet jeśli pracownik o nie wnioskuje.
W opisanym przypadku pracownik może przedłożyć pracodawcy jakieś zaświadczenie od lekarza, z którego będzie konkretnie wynikało, jakie parametry powinno spełniać krzesło dla tego pracownika (inne niż te wymagane przez przepisy bhp oraz zapewnione przez pracodawcę). Na tej podstawie pracodawca, biorąc pod uwagę generalny obowiązek zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, powinien indywidualnie podjąć stosowną decyzję o wymianie krzesła lub pozostawieniu tego, które pracownik ma już udostępnione.
Stawka VAT właściwa dla wysyłki produktu
Jeżeli wysyłka jest elementem dostawy towaru, to koszt tej wysyłki nie jest odrębną usługą samą w sobie, ale usługą pomocniczą do dostawy towaru, a w konsekwencji powinna być ona opodatkowana tą samą stawką co dostawa towaru. W tym przypadku, skoro dostawa towarów jest ze stawką 5% VAT, to wysyłka powinna być z tą samą stawką 5% VAT.
Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje: podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku; koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy. W związku z tym wydatki na transport w przypadku dostawy towaru muszą zostać wliczone do podstawy opodatkowania towaru i z punktu widzenia VAT powinny być traktowane jako jedna całość. Wówczas koszty transportu należy opodatkować taką samą stawką VAT, co sprzedawany towar.
W przedstawionej sytuacji będzie to dla wysyłki również stawka 5% VAT, skoro sprzedaż internetowa produktu jest ze stawką 5% VAT. Dodatkowe koszty, tj. koszty przesyłki, są jednym z poniesionych kosztów związanych ze świadczeniem głównym (dostawą towaru), które w efekcie kształtuje kwotę ostateczną żądaną od nabywcy. Wynika z tego, że koszty wysyłki ponoszone w związku ze sprzedażą towarów jako element świadczenia zasadniczego, winny zwiększać kwotę należną od nabywcy z tytułu dostawy towarów i być opodatkowane według stawki podatkowej właściwej dla sprzedawanych towarów. Koszty transportu nie powinny być rozliczane osobno względem dostawy towaru.
Na gruncie VAT mamy w tym przypadku do czynienia ze świadczeniem kompleksowym traktowanym jako dostawa towaru, gdzie usługa transportowa jest czynnością pomocniczą. W przypadku dokumentowania takiego świadczenia kompleksowego (dostawa i wysyłka) na fakturze – w części zasadniczej przeznaczonej na wskazanie nazwy towaru powinna znaleźć się wyłącznie nazwa właściwa dotycząca dostawy danego towaru. Nie ma jednak przeszkód, aby np. w części informacyjnej faktury zawrzeć elementy oraz ich wartość, które składają się na cenę całej dostawy. W tej części informacyjnej można wyszczególnić, jakie są elementy składowe ceny (np. wysyłkę).