Faktury zakupowe bez kwoty VAT w ewidencji VAT
Ujmowanie w ewidencji VAT faktur ze stawką 0%, dot. czynności zwolnionych i nie dających prawa do odliczenia nie jest zabronione. Natomiast wpisywanie połowy podstawy opodatkowania przy odliczeniu wydatków na samochód jest zgodne ze stanowiskiem MF.
Zgodnie z art. 109 ust. 3 VATU, podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące:
1) rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku;
2) kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego;
3) kontrahentów;
4) dowodów sprzedaży i zakupów.
Przepisy z jednej strony wskazują więc na to, że w ewidencji VAT powinny być ujmowane tylko te faktury, z których wynikają: ”kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym korekty podatku naliczonego”. Natomiast z drugiej strony, przepisy nie nakazują ujęcia w ewidencji VAT faktur ze stawką 0%, czy też faktur dokumentujących nabycie czynności zwolnionych. Należy więc uznać, że takie działanie jest dozwolone.
Natomiast wpisywanie 50% podstawy opodatkowania do ewidencji VAT wynika ze stanowiska MF, a nie z przepisów SzczegZakrDanDeklR.
Prawne uwarunkowania działalności platform crowdfundingowych
1. Wstęp
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z 7.10.2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (dalej: CrowdfundingR) wprowadziło do obrotu prawnego nowego typu instytucję nadzorowaną w postaci platform crowdfundingowych (dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych).
W dotychczasowej rzeczywistości podmioty te funkcjonowały na zasadzie swobody działalności gospodarczej (mówiąc potocznie – zgodnie z regułą „co nie jest zabronione, jest dozwolone”), co wiązało się po ich stronie z istotnymi problemami z zakresu szeroko rozumianego compliance.
2. Ekonomiczna istota działalności platform crowdfundingowych
Jak czytamy w motywie 1. CrowdfundingR: „Finansowanie społecznościowe stanowi coraz ważniejszy rodzaj pośrednictwa, w ramach którego dostawca usług finansowania społecznościowego, bez przyjmowania na siebie ryzyka, obsługuje ogólnodostępną platformę cyfrową, aby kojarzyć lub ułatwiać kojarzenie potencjalnych inwestorów 6lub pożyczkodawców z przedsięwzięciami gospodarczymi ubiegającymi się o finansowanie”.
W istocie zatem platforma crowdfundingowa jest typem pośrednika finansowego (financial intermediary), którego zadaniem jest doprowadzenie do zawarcia relacji gospodarczych pomiędzy podmiotami „deficytowymi” – poszukującymi finansowania Właścicielami projektów oraz podmiotami „nadwyżkowymi” – poszukującymi możliwości zainwestowania swoich środków Inwestorami.
3. Typy crowdfundingu
Relewantna z punktu widzenia CrowdfundingR działalność crowdfundingowa obejmuje inwestycje o charakterze finansowym. W praktyce występują oczywiście również inne rodzaje crowdfundingu, w tym w szczególności crowdfunding donacyjny, oparty na darowiznach czy crowdfunding oparty na nagrodach, gdzie motywacją podmiotu przekazującego środki jest przykładowo otrzymanie określonego produktu w przedsprzedaży. Tego rodzaju działalność nie jest jednak przedmiotem regulacji CrowdfundingR.
Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 1 lit. a CrowdfundingR „usługa finansowania społecznościowego” oznacza „kojarzenie inwestorów zainteresowanych finansowaniem przedsięwzięć gospodarczych z właścicielami projektów z wykorzystaniem platformy finansowania społecznościowego, obejmujące którekolwiek z poniższych działań:
(i) ułatwianie udzielania pożyczek;
(ii) subemisję bez gwarancji przejęcia emisji, o której mowa w sekcji A pkt 7 załącznika I do dyrektywy 2014/65/UE, w odniesieniu do zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego, wystawionych przez właścicieli projektów lub spółkę celową, oraz przyjmowanie i przekazywanie zleceń klientów, o którym mowa w pkt 1 tej sekcji, w odniesieniu do tych zbywalnych papierów wartościowych i instrumentów dopuszczonych na potrzeby finansowania społecznościowego”.
O ile pierwszy z opisanych powyżej modeli działania jest relatywnie intuicyjny, o tyle drugi – przez dosyć wysoki poziom skomplikowania i fachowości językowej – wymaga pewnego wyjaśnienia.
4. Niepewność prawna w działalności platform crowdfundingowych
Zacząć należy od tego, że duży brak pewności prawa wywoływało w dotychczasowej działalności platform zagadnienie bliskiego podobieństwa pomiędzy modelem biznesowym platformy a usługami maklerskimi opisanymi w ustawie z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.; dalej: ObrInstrFinU), która stanowi implementację na polskim gruncie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z 15.5.2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającej dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz. Urz. UE nr L 173, z 12.6.2014, str. 349–496; dalej: MIFID II), do której odwołuje się CrowdfundingR.
Działalność platformy crowdfundingowej mogła być w praktyce zbieżna w szczególności z dwoma typami usług maklerskich (na których wykonywanie wymagane jest zezwolenie):
1) usługą przyjmowania i przekazywania zleceń klientów (art. 69 ust. 2 pkt. 1 ObrInstrFinU);
2) usługą oferowania (plasowania) instrumentów finansowych (art. 69 ust. 2 pkt. 6 ObrInstrFinU).
Obie usługi w istocie rzeczy mogą być obecnie świadczone przez platformy crowdfundingowe w odniesieniu do tych instrumentów finansowych (i innych walorów), które zostały dopuszczone na potrzeby działalności crowdfundingowej (w polskiej praktyce dotyczy to głównie dwóch typów papierów wartościowych – akcji spółek akcyjnych oraz obligacji).
5. Oferowanie instrumentów finansowych
Zgodnie z art. 72 ObrInstrFinU: „przez oferowanie instrumentów finansowych rozumie się podejmowanie na rzecz emitenta papierów wartościowych, wystawcy instrumentu finansowego lub oferującego instrument finansowy czynności prowadzących do nabycia przez inne podmioty instrumentów finansowych, przez:
1) prezentowanie, w dowolnej formie i w dowolny sposób, udostępnianych przez emitenta, wystawcę lub oferującego, informacji o instrumentach finansowych i warunkach ich nabycia, stanowiących wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji o nabyciu tych instrumentów lub
2) pośredniczenie w zbywaniu instrumentów finansowych nabywanych przez podmioty w wyniku prezentowania informacji, o których mowa w pkt 1, lub
3) prezentowanie indywidualnie oznaczonym adresatom, w dowolnej formie i w dowolny sposób, udostępnianych przez emitenta, wystawcę lub oferującego informacji w celu:
a) promowania, bezpośrednio lub pośrednio, nabycia instrumentów finansowych lub
b) zachęcania, bezpośrednio lub pośrednio, do nabycia instrumentów finansowych”.
W odniesieniu do crowdfundingu treść przepisu doznaje przy tym określonej modyfikacji – platforma crowdfundingowa oferuje papiery wartościowe – tj. prezentuje ofertę ich emitenta, pośredniczy w zbywaniu i zachęca do ich nabycia – jednak nie czyni tego w dowolnej formie i w dowolny sposób, a poprzez funkcjonowanie serwisu internetowego o relatywnie szczegółowo uregulowanych funkcjonalnościach.
6. Przyjmowanie i przekazywanie zleceń
Zgodnie z art. 74b ust. 1 ObrInstrFinU: „Przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych polega na zobowiązaniu się firmy inwestycyjnej do przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych przez:
1) przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych do innego podmiotu, w tym do emitenta instrumentu finansowego, wystawcy instrumentu finansowego lub oferującego taki instrument, w celu ich wykonania lub
2) kojarzenie dwóch lub więcej podmiotów w celu doprowadzenia do zawarcia transakcji między tymi podmiotami”.
Istotą tej czynności maklerskiej jest zatem odbieranie od inwestora (w przypadku crowdfundingu – klienta działającego poprzez platformę internetową) oświadczenia woli o chęci zainwestowania swoich środków w przedsięwzięcie oraz przekazywanie tegoż oświadczenia emitentowi / przedsiębiorcy / właścicielowi projektu. Narzędziem prawnym inwestycji są w tym przypadku papiery wartościowe.
7. Typy klientów platform crowdfundingowych – konflikt interesów
Podmiot prowadzący platformę crowdfundingową jest zatem związany dwoma rodzajami stosunków umownych:
1) na rzecz właściciela projektu świadczy usługę oferowania emitowanych przez niego walorów;
2) na rzecz inwestora świadczy usługę przyjmowania i przekazywania składanych przez niego zleceń.
W obu przypadkach, podmiot prowadzący platformę, jako regulowana instytucja finansowa, winien działać z najwyższą zawodową starannością, zgodnie z najlepszym (najlepiej pojętym) interesem obu typów klientów. Tymczasem w określonych przypadkach interesy klientów mogą nie być zbieżne.
Po pierwsze, właściciel projektu zainteresowany jest zazwyczaj pozyskaniem jak największego wolumenu kapitału (a w każdym razie kapitału wystarczającego do realizacji przedsięwzięcia) po jak najniższym koszcie (czy to w formie odsetek czy konieczności wypłacania dywidend i dzielenia się „decyzyjnością” w spółce) i z udzieleniem jak najniższego zabezpieczenia (w formie hipotek, zastawów rejestrowych, weksli, poręczeń itd.). W skrajnych przypadkach, właściciel projektu może chcieć zdefraudować powierzone środki lub posiada wiedzę o kruchych podstawach przedsięwzięcia, na które pozyskuje finansowanie.
Po drugie, zainteresowania inwestora są modelowo zgoła odwrotne – chce on osiągnąć jak najwyższy zysk z użyciem jak najmniejszego wolumenu własnego kapitału (resztę może bowiem skonsumować albo zainwestować gdzie indziej), a dla zabezpieczenia swoich roszczeń oczekuje odpowiednio mocnych instrumentów ekonomicznych i prawnych, zdolnych zmusić właściciela projektu do wypłaty świadczeń.
Po trzecie wreszcie, sytuacja komplikuje się, gdy sam właściciel (akcjonariusz) platformy, członkowie jej organów lub pracownicy angażują się w działalność jako klienci – czy to właściciele projektów, czy to inwestorzy. Osoby te znajdują się w szczególnej sytuacji motywacyjnej i posiadają dostęp do danych objętych tajemnicą zawodową i tajemnicą przedsiębiorstwa platformy.
8. Sposoby mitygacji konfliktów interesów
Powyższa problematyka, co oczywiste, nie uszła uwagi unijnego ustawodawcy. Zgodnie z art. 8 ust. 3 CrowdfundingR: „Dostawcy usług finansowania społecznościowego utrzymują i stosują skuteczne przepisy wewnętrzne zapobiegające konfliktom interesów”. Elementem owych przepisów wewnętrznych jest generalny zakaz występowania osób powiązanych z platformą w charakterze właścicieli projektów oraz konieczność ujawnienia „rynkowi” faktu ich występowania w charakterze inwestorów, jak również zapewnienia, aby takie inwestycje były dokonywane na takich samych warunkach jak inwestycje innych inwestorów (art. 8 ust. 1 i 2 CrowdfundingR).
Instrumenty te nie wyczerpują jednak całości problematyki zarządzania konfliktami interesów – do pozostałych „przepisów wewnętrznych” wpleść należy bowiem zasady związane z wykrywaniem konfliktów (w szczególności obowiązek służbowego raportowania, jeśli konflikt występuje w odniesieniu do danego pracownika) oraz ich mitygowaniem (wyłączeniem pracowników od poszczególnych czynności, budową tzw. chińskich murów).
9. Wymogi organizacyjne dla platformy
Celem uzyskania zezwolenia na działalność platformy crowdfundingowej (art. 12 CrowdfundingR) podmiot starający się o nie musi spełniać szereg szczegółowych wymogów.
Ostrożnościowe środki ochrony
Po pierwsze, musi dysponować odpowiednim wolumenem tzw. ostrożnościowych środków ochrony (art. 11 CrowdfundingR). Absolutnym minimum w tym zakresie jest 25 000 EUR – w praktyce wymagane jest znacznie więcej. Środki te mają zapewnić możliwość rzetelnego prowadzenia działalności o odpowiedniej skali oraz zabezpieczyć, w przypadku trudności gospodarczych, możliwość kontynuowania działalności przez okres odpowiedni do zamknięcia bieżących spraw bez szkody dla klientów.
Należyta staranność (due dilligence)
Po drugie, platforma musi zapewniać co najmniej minimalny poziom należytej staranności wobec właścicieli projektów przedstawiających projekty do finansowania (art. 5 ust. 1 CrowdfundingR). Oznacza to w szczególności, że dostawca usług crowdfundingowych musi zatrudniać osoby posiadające odpowiednią wiedzę i kompetencje pozwalające w rzetelny sposób sprostać wymogom należytej staranności i odpowiednio zbadać właścicieli projektów. Zatrudnienie takich osób i stworzenie im warunków do pracy jest niewątpliwie istotnym kosztem.
Skuteczne i ostrożne zarządzanie
Po trzecie, zarząd dostawcy zobowiązany jest do ustanowienia odpowiedniej polityki i procedur w celu zapewnienia skutecznego i ostrożnego zarządzania, w tym podziału obowiązków, ciągłości działania i zapobiegania konfliktom interesów, oraz ich wdrażania w sposób, który sprzyja integralności rynku i interesom klientów (art. 4 ust. 1 CrowdfundingR). Oznacza to, że dostawca powinien właściwie kształtować wewnętrzny ład korporacyjny w spółce, ze szczególnym uwzględnieniem pionu tzw. kontroli wewnętrznej (art. 4 ust. 2 CrowdfundingR), na którą składają się modelowo:
1) jednostka compliance (inspektor nadzoru);
2) jednostka zarządzania ryzykiem;
3) jednostka audytu wewnętrznego.
Outsourcing
Po czwarte, dostawca musi sprawować odpowiedni nadzór i kontrolę nad podmiotami, którym powierza pełnienie określonych funkcji w ramach podwykonawstwa (outsouring) – art. 9 CrowdfundingR. Jest to wyrazem ogólnej zasady obowiązującej na rynku finansowym, stanowiącej, że podmiot nadzorowany nie może stać się tzw. skrzynką pocztową – musi realnie być zdolny do samodzielnego wypełniania swoich obowiązków i wymogów stawianych mu przez przepisy prawa.
Dostawca zobowiązany jest do podejmowania wszelkich rozsądnych działań w celu uniknięcia dodatkowego ryzyka operacyjnego. Outsourcing funkcji operacyjnych nie może niekorzystnie wpływać na jakość kontroli wewnętrznej oraz na zdolność właściwego organu do monitorowania przestrzegania CrowdfundingR przez dostawców usług finansowania społecznościowego. Dostawca pozostaje w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie CrowdfundingR w odniesieniu do działalności zleconej na zasadzie outsourcingu.
10. Podsumowanie
Z dniem 10.11.2023 r. w działalności platform crowdfundingowych pojawią się dodatkowe obowiązki. Są one dostosowane, zgodnie z zasadą proporcjonalności, do regulowanego charakteru ich działalności gospodarczej, która winna być nakierowana, oprócz czynników stricte ekonomicznych, na budzenie i wzmacnianie zaufania do rynku finansowego.
Pomiot chcący prowadzić działalność jako platforma crowdfundingowa powinien przygotować się na określone koszty z tym związane. Konieczność „zamrożenia” pewnych środków w spółce, utrzymania wykwalifikowanej kadry, dostosowania zasad zarządzania itd. stawia istotne bariery wejścia na ten rynek.
Tym niemniej, w związku z rosnącą popularnością tego rodzaju finansowania, działalność platform może okazać się zarówno bardzo opłacalna dla ich właścicieli, jak i korzystna z punktu widzenia szerszego funkcjonowania rynku finansowego. Czas pokaże, jak w praktyce sprawdzą się rozwiązania przewidziane w CrowdfundingR.
Kwota netto wynagrodzenia z uwzględnieniem stawki minimalnego wynagrodzenia od stycznia 2024 r.
Pracownik otrzyma do wypłaty 3129,14 zł.
Wynagrodzenie minimalne za pracę zawsze jest określone w kwocie zwanej potocznie brutto, czyli zawierającej również wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne, które pracownik ponosi z własnych środków, składkę zdrowotną oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Pracownik, który jest uczestnikiem PPK finansuje samodzielnie także wpłatę na plan, a wpłata, którą opłaca za niego podmiot zatrudniający stanowi jego przychód ze stosunku pracy. Po uwzględnieniu tych wszystkich czynników, wymienionych w pytaniu, wynagrodzenie do wypłaty dla pracownika wynosi 3 129,14 zł. Jest to wynagrodzenie brutto (pieniężne) pomniejszone o daniny publicznoprawne, które potrąca pracodawca jako płatnik (wartość netto). Szczegółowe wyliczenia przedstawia poniższa lista płac, z dodatkowym wyjaśnieniem, że wpłata podstawowa pracownika na PPK potrącana z jego wynagrodzenia wynosi 84,84 zł (4242 zł x 2%), a wpłata pracodawcy stanowiąca przychód pracownika – 63,63 zł (4242 zł x 1,5%).
| Poz. | Składniki | Działanie | Kwota |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę brutto | 4242 zł | |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | Poz. 1 | 4242 zł |
| 3. | Składki społeczne finansowane przez pracownika | Poz. 2 x 13,71% | 581,58 zł |
| 4. | Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | Poz. 2 – poz. 3 | 3660,42 zł |
| 5. | Składka zdrowotna do ZUS | Poz. 4 x 9% | 329,44 zł |
| 6. | Koszty uzyskania | 250 zł | |
| 7. | Dochód | (poz. 1 + 63,63 zł) – poz. 6 – poz. 3 | 3474 zł |
| 8. | Kwota zmniejszająca podatek | 300 zł | |
| 9. | Zaliczka na podatek: | (poz. 7 x 12%) – poz. 8 | 117 zł |
| 10. | Wynagrodzenie netto | poz. 1 – poz. 3 – poz. 5 – poz. 9 – 84,84 zł | 3129,14 zł |
Wysokość wynagrodzenia netto kształtuje wiele elementów składkowo-podatkowych oraz uczestnictwo lub jego brak, w PPK. Inną kwotę wynagrodzenia otrzyma więc pracownik z odmiennymi danymi. Zależy to od wysokości kosztów uzyskania przychodów, które mogą być podwyższone ze względu na dojazdy do pracy z innej miejscowości, lub z tytułu wykonywania pracy twórczej i rozporządzania prawami autorskimi, odliczania lub nie, miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek, zgodnie z oświadczeniem PIT-2, korzystania z ulg podatkowych tzw. zerowy PIT.
Przykładowo, tak wygląda lista płac dla pracownika korzystającego z ulgi PIT-0 (art. 21 ust. 1 pkt 148, pkt 152-154 PDOFiZU), niebędącego uczestnikiem PPK:
| Poz. | Składniki | Działanie | Kwota |
| 1. | Wynagrodzenie za pracę brutto | 4242 zł | |
| 2. | Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne | Poz. 1 | 4242 zł |
| 3. | Składki społeczne finansowane przez pracownika | Poz. 2 x 13,71% | 581,58 zł |
| 4. | Podstawa wymiaru składki zdrowotnej | Poz. 2 – poz. 3 | 3660,42 zł |
| 5. | Składka zdrowotna do ZUS | Poz. 4 x 9% | 329,44 zł |
| 6. | Koszty uzyskania | – | |
| 7. | Dochód | – | |
| 8. | Kwota zmniejszająca podatek | – | |
| 9. | Zaliczka na podatek: | – | |
| 10. | Wynagrodzenie netto | poz. 1 – poz. 3 – poz. 5 | 3330,98 zł |
Pozostałe warianty kwot wynagrodzenia minimalnego netto w okresie od stycznia do czerwca (bez PPK, bez ulg podatkowych – PIT-0, kwota zmniejszająca podatek – 300 zł):
1) 3221,98 zł (podstawowe koszty uzysku, kwota zmniejszająca podatek),
2) 2921,98 zł (podstawowe koszty uzysku, bez kwoty zmniejszającej podatek),
3) 3227,98 zł (podwyższone koszty uzysku, kwota zmniejszająca podatek),
4) 2927,98 zł (podwyższone koszty uzysku, bez kwoty zmniejszającej podatek).
Obowiązek przekazania organowi podatkowemu danych osoby pełniącej funkcje płatnika
Tak, istnieje taki obowiązek. Jeśli taka osoba nie została zgłoszona do urzędu skarbowego, to można (a nawet należy) ją zgłosić do urzędu skarbowego.
Warto takie spóźnione zgłoszenie połączyć z czynnym żalem.
Przepis art. 31 OrdPU stanowi, że osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące płatnikami lub inkasentami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, a także zgłosić właściwemu miejscowo organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób. Zgłoszenia należy dokonać w terminie wyznaczonym do dokonania pierwszej wpłaty, a w razie zmiany osoby wyznaczonej – w terminie 14 dni od dnia, w którym wyznaczono inną osobę.
Ten przepis obowiązuje. Nakazuje on płatnikom – którzy nie są osobami fizycznymi – wyznaczenie konkretnej osoby odpowiedzialnej za wypełnianie obowiązków płatnika i zgłoszenia jej danych organowi podatkowemu.
Jeśli taka osoba nie została zgłoszona do urzędu skarbowego, to można (a nawet należy) ją zgłosić do urzędu skarbowego.
Można zrobić to łącznie z czynnym żalem, bowiem zgodnie z art. 79 KKS wykroczeniem skarbowym jest niewyznaczenie przez płatnika (inkasenta) w terminie osoby, do której obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, oraz niezgłoszenie właściwemu miejscowo organowi podatkowemu wymaganych danych takiej osoby.
W celu uniknięcia mandatu warto takie zgłoszenie połączyć właśnie z czynnym żalem.
Zmiany w informacjach o cenach transferowych
Od 16.9.2023 r. obowiązują dwa rozporządzenia Ministra Finansów:
1) z 31.8.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1894) oraz
2) z 30.8.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie informacji o cenach transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. z 2023 r., poz. 1895).
Konieczność wprowadzenia zmian w ww. rozporządzeń wynikała z nowelizacji przepisów ustaw, którą wprowadza ustawa z 7.10.2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 2180 ze zm.).
Zmiany w rozporządzeniach w sprawie informacji o cenach transferowych polegają na:
1) uchyleniu przepisów odnoszących się do wykazywania informacji dotyczących transakcji, o których była mowa w dotychczasowym art. 11o ust. 1a PDOPrU i odpowiednio w art. 23za ust. 1a PDOFizU (tzw. pośrednie transakcje rajowe),
2) modyfikacji w sposobie przedstawiania statusu mikroprzedsiębiorcy lub małego przedsiębiorcy w informacji o cenach transferowych (dalej: informacja TPR),
3) doprecyzowaniu treści oświadczenia zawartego w informacji TPR,
4) nadaniu załącznikowi do rozporządzenia nowego brzmienia.
Zatem zmiany dotyczą przed wszystkim tzw. transakcji rajowych, w tym: korekty treści oświadczenia podmiotu o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych dla transakcji innych niż transakcje kontrolowane oraz rezygnacji ze wskaźnika udział kosztów działalności operacyjnej z podmiotami powiązanymi w kosztach działalności operacyjnej podmiotu. Przepisy rozporządzeń stosuje się do informacji o cenach transferowych składanych za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31.12.2021 r.
Opodatkowanie wygranych w konkursie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
Stan faktyczny
Istotą sporu dotyczyła tego czy jeżeli przedsiębiorca otrzymuje wygraną w konkursie, o którym stanowi art. 30 ust. 1 pkt 2 PDOFizU, to wygrana ta powinna zostać opodatkowana 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od dochodu (przychodu) z tego tytułu, czy też powinna podlegać sumowaniu z innymi przychodami z działalności gospodarczej, o których stanowi art. 10 ust. 1 pkt 3 i art. 14 ust. 1 i 2 pkt 8 PDOFizU i podlegać opodatkowaniu według zasad ogólnych według skali lub zgodnie z wyborem przedsiębiorcy podatkiem liniowym.
W ocenie podatnika (przedsiębiorcy), w przypadku udziału w przedsięwzięciu spełniającym wymogi przypisane konkursowi, otrzymane przez niego nagrody stanowią przychód z konkursu, a tego rodzaju przychód podlega opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10%, niezależnie od tego, czy uzyskał go jako przedsiębiorca czy osoba fizyczna.
W ocenie organu podatkowego, tylko wgrane otrzymane przez uczestników konkursów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi pozarolniczej działalności gospodarczej, stanowią przychód z innych źródeł, o której mowa w art. 20 ust. 1 PDOFizU opodatkowany 10% podatkiem. Zatem przedsiębiorca zobowiązany jest uwzględnić w przychodach w ramach prowadzonej działalności gospodarczej przychody od nagród wygranych w tych konkursach.
Sąd I instancji powołując się na wyroki NSA, podzielił stanowisko podatnika. Stwierdził, że jeśli podatnik bierze udział w konkursie, to wygrane otrzymane przez niego stanowią przychód z tytułu udziału w konkursie, niezależnie od tego, jakie są pozostałe źródła jego przychodów.
Stanowisko
Rozpoznając sprawę, NSA stwierdził, że skoro w analizowanej sprawie świadczenie odbywa się wyraźnie w ramach prowadzenia działalności gospodarczej, to należy takie przychody tak też klasyfikować. Nie zgodził się zatem z sądem I instancji i jego wyrok uchylił. W ocenie NSA, tylko nagrody otrzymane przez uczestników konkursów będących osobami fizycznymi nieprowadzącymi pozarolniczej działalności gospodarczej stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 PDOFizU, a w konsekwencji przychód z tytułu nagród uzyskanych przez zwycięzców konkursów, tj. przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, podlega opodatkowaniu 10 % zryczałtowanym podatkiem dochodowym (w oparciu o art. 30 ust. 1 pkt 2 PDOFizU).
Podsumowanie
Trzeba zauważyć, że jest to zmiana w dotychczasowym stanowisko NSA odnośnie opodatkowania wygranych w konkursach, o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2 PDOFizU, uzyskiwanych przez przedsiębiorców. Dotychczas w orzecznictwie uznawano, że jeżeli określony podmiot organizuje przedsięwzięcie spełniający wymogi przypisane konkursowi, to otrzymane przez uczestników wygrane stanowią przychód z konkursu. Tego zaś rodzaju przychód podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym bez względu na fakt, czy uzyskał go przedsiębiorca, czy też osoba nieprowadząca działalności gospodarczej.
WSTO do innych państw członkowskich – skutki przekroczenia limitu
Ponieważ nie jesteście jeszcze zarejestrowani do OSS, to należałoby (na ten moment) zarejestrować się w Niemczech, w tym celu, aby tam rozliczyć niemiecki MwSt od WSTO.
Nie powinniście wykazywać tych WSTO (ponad limit 42 000 zł) jako sprzedaży krajowej (WSTO_EE). One nie podlegają podatkowi w Polsce.
W międzyczasie możecie się Państwo zarejestrować do OSS i wówczas rozliczać WSTO do Niemiec (oraz ewentualnie do innych państw) w Polsce.
Dokonujecie Państwo wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO). WSTO są opodatkowane w państwie rozpoczęcia transportu m.in. pod warunkiem, że łączna wartość dostaw tego rodzaju do wszystkich państw członkowskich nie przekroczy limitu 10 000 euro, przy czym wyrażona w złotych równowartość kwoty w euro wynosi 42 000 zł.
Przepisy przewidują, że jeśli w trakcie roku podatkowego powyższa kwota zostanie przekroczona, to wówczas WSTO ma miejsce świadczenia w państwie przeznaczenia stosuje się, począwszy od dostawy, w związku z którą przekroczono tę kwotę.
Powyższe oznacza, że już niektóre WSTO przez Was dokonane do Niemiec powinny być opodatkowane w Niemczech.
Ponieważ nie jesteście jeszcze zarejestrowani do OSS, to należałoby (na ten moment) zarejestrować się w Niemczech, w tym celu, aby tam rozliczyć niemiecki MwSt od WSTO.
Nie powinniście wykazywać tych WSTO (ponad limit 42 000 zł) jako sprzedaży krajowej (WSTO_EE). One nie podlegają podatkowi w Polsce.
W międzyczasie możecie się Państwo zarejestrować do OSS i wówczas rozliczać WSTO do Niemiec (oraz ewentualnie do innych państw) w Polsce za pośrednictwem deklaracji VII_DO.
Definitywny koniec telepracy w związku z pracą zdalną
Kodeks pracy bez telepracy
Na podstawie ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw w dziale drugim KP uchylone zostały przepisy z rozdziału II b, czyli całość rozwiązań dotyczących telepracy i zatrudniania pracowników w formie telepracy. Zgodnie z art. 675 § 1 KP przez telepracę należało rozumieć pracę, która mogła być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Natomiast telepracownikiem był pracownik, który wykonuje pracę w warunkach określonych w art. 675 § 2 KP i przekazuje pracodawcy wyniki pracy, w szczególności za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Zgodnie z art. 18 ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw warunki stosowania telepracy określone w porozumieniu lub regulaminie, o których mowa w art. 676 § 1–4 KP w ówczesnym brzmieniu, mogą być stosowane nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wprowadzającej do przepisów KP przepisy o pracy zdalnej. Wykonywanie pracy w formie telepracy na podstawie wniosku pracownika, o którym mowa w art. 676 § 5–7 KP w ówczesnym brzmieniu, jest dopuszczalne nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy wprowadzającej do przepisów KP przepisy o pracy zdalnej.
Praca zdalna w przepisach Kodeksu pracy
Począwszy od 7.4.2023 r. do Kodeksu pracy zostały wpisane przepisy dotyczące pracy zdalnej, które zastąpiły tymczasowe rozwiązanie przygotowane w 2020 r. w momencie wybuchu pandemii COVID-19. Zgodnie z nowym art. 6718 KP, praca zdalna to praca, która może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Zasady wykonywania pracy zdalnej określone zostaną w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa – w porozumieniu między pracodawcą a tymi organizacjami związkowymi. Jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca określa zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.
Praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy:
1) w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
2) w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej
– jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Praca zdalna okazjonalna
Kodeks pracy przewiduje ponadto możliwość wykonywania pracy zdalnej w formie okazjonalnej. Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Do pracy zdalnej, o okazjonalnej, nie stosuje się przepisów art. 6719–6724 oraz art. 6731 § 3. Kontrola wykonywania pracy zdalnej okazjonalnej, kontrola w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontrola przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji, w tym procedur ochrony danych osobowych, odbywa się na zasadach ustalonych z pracownikiem.
Praca zdalna nie zawsze jest możliwa
Ustawa co prawda nie zawiera ograniczeń podmiotowych w zakresie uprawnienia do wnioskowania o pracę zdalną okazjonalną, warto jednak pamiętać, że charakter niektórych rodzajów prac nie pozwala na ich wykonywanie w innym miejscu niż wskazane w umowie o pracę. Należy pamiętać, o czym również wskazano, w odpowiedzi, że zgodnie z art. 6731 § 4 KP, praca zdalna nie obejmuje prac:
- szczególnie niebezpiecznych,
- w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych,
- z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy,
- związanych ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy,
- powodujących intensywne brudzenie.
Nabycie towarów przed rejestracją i przed formalnym rozpoczęciem działalności gospodarczej a prawo do odliczenia VAT
Zgodnie z orzecznictwem TSUE podmiotowi X powinno przysługiwać prawo do odliczenia podatku. Przysługuje mu ono już przy nabyciu, a nie dopiero w momencie przeznaczenia nieruchomości do działalności.
Z uwagi na pewne kwestie mogące tutaj wywoływać wątpliwości, być może warto rozważyć rejestrację podmiotu X w charakterze podatnika VAT jeszcze przed nabyciem przedmiotowej nieruchomości.
Zakładam, że podmiot X to osoba fizyczna.
W kontekście sytuacji opisanej w pytaniu powstaje pewien problem.
Z jednej strony bowiem wskazuje się, że dany podmiot może mieć status podatnika (i związane z tym prawo do odliczenia podatku naliczonego) także w zakresie tzw. czynności przygotowawczych do wykonywania rzeczywistej działalności gospodarczej. Wskazuje się w tym kontekście, że podmiot, który dokonuje zakupów inwestycyjnych mających niewątpliwie służyć mu w przyszłości w działalności – należy potraktować (w zakresie tych zakupów) jako podatnika, czego konsekwencją jest m.in. przyznanie mu prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wynika, że prawo do odliczenia związane jest z posiadaniem statusu podatnika i nabywaniem towarów i usług w tych charakterze, niezależnie od tego, czy faktycznie towary i usługi zostały wykorzystane do działalności opodatkowanej. W sprawie 268/83 (Rompelman) przyznano prawo do odliczenia podatnikom, którzy nabyli prawo do uzyskania własności budowanego budynku mając zamiar późniejszego wykorzystania go w działalności gospodarczej. Trybunał uznał że prawo do odliczenia przysługiwało podatnikom od momentu nabycia towaru i nie mogło zostać odłożone w czasie do momentu rozpoczęcia działalności opodatkowanej (w której towar miał być wykorzystywany).
Z drugiej natomiast strony – problemem może być wykazanie tego, że podmiot X nabył (obecnie) towar (nieruchomość) jako podatnik (w charakterze podatnika), biorąc pod uwagę, że obecnie działalności nie prowadzi.
Wskazać bowiem trzeba, że tylko podmiot nabywający towary w charakterze podatnika ma prawo do odliczenia. Podmiot, który nabędzie jakieś aktywo prywatnie (nie działając jako podatnik), a dopiero później przeznaczy je do działalności, nie ma prawa do odliczenia podatku.
W tym kontekście trudna dowodowo może być sytuacja podmiotu X, jeśli z faktury oraz z aktu notarialnego będzie wynikać, że nabycia dokonał podmiot nieprowadzący jeszcze działalności gospodarczej (niemający NIP, etc.).
W związku z tym być może warto rozważyć rejestrację podmiotu X w charakterze podatnika VAT jeszcze przed nabyciem przedmiotowej nieruchomości.
Uzgodnienie pracy zdalnej
Opis sytuacji: Posiadamy portal pracowniczy, na którym m.in. ewidencjonowany jest czas pracy (wejście, wyjście), przez który wypisuje się wnioski urlopowe, wnioski o delegacje, wnioski o pracę poza urzędem, jest też zakładka „wniosek o pracę zdalną”. Czy wypisanie wniosku o pracę zdalną na wskazanym powyżej portalu pracowniczym, gdzie jest określony czas (dni wykonywania pracy zdalnej) oraz w opisie miejsce wykonywania pracy zdalnej, który to wniosek jest akceptowany przez przełożonego (pracodawcę), można traktować jako uzgodnienie pracy zdalnej, który stanowi tak naprawdę aneks do umowy? Czy też uzgodnienie pracy zdalnej lepiej, aby było w formie papierowej, gdzie byłoby wskazane miejsce wykonywania pracy wraz z adnotacją, że czas wykonywania pracy zdalnej będzie każdorazowo uzgadniany poprzez wniosek o pracę zdalną na portalu pracowniczym akceptowanym przez przełożonego (pracodawcę)? Rodzaj pracy jest hybrydowy – różnorodny w zależności od potrzeby.
Wniosek powinien być albo w proponowanej wersji elektronicznej przez portal, albo w wersji papierowej, ale bez dodatkowego wniosku elektronicznego, czyli wymiar pracy zdalnej też powinien znaleźć się we wniosku papierowym.
Uzgodnienie może być dokonane na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej (art. 6719 § 2 KP). We wniosku należy wskazać, w związku z definicją pracy zdalnej z art. 6718 KP, miejsce wykonywania pracy zdalnej oraz czy pracownik wnioskuje o całkowitą czy częściową pracę zdalną. Jeżeli wniosek dotyczy częściowej pracy zdalnej, powinien zawierać wskazanie, jaki ma być wymiar pracy zdalnej np. 3/5 (czyli 3 dni w podstawowym systemie czasu pracy).
Jeżeli wniosek na portalu pracowniczym zawiera wszystkie te elementy, a następnie jest akceptowany przez pracodawcę, to można uznać, że doszło do uzgodnienia pracy zdalnej, a więc do zawarcia aneksu do umowy o pracę dotyczącego pracy zdalnej. Nie mogę jednak jednoznacznie ocenić wniosku w systemie, gdyż go nie widzę.
Forma pisemna jest bezpieczniejsza ze względów dowodowych, jeśli jednak pracodawca prowadzi dokumentację pracowniczą w formie elektronicznej, to tworzenie papierowych wniosków nie ma sensu.
Natomiast każdorazowe uzgadnianie czasu wykonywania pracy zdalnej przez przełożonego budzi wątpliwości. Po pierwsze, nie wiadomo, co to znaczy „każdorazowe” – należy określić, przez jaki okres obowiązuje ustalenie (można je oczywiście za obopólną zgodą zmienić). Po drugie, wniosek i uzgodnienie powinny wskazywać, ile dni podwładny będzie pracował zdalnie. Dlatego wniosek papierowy bez podania wymiaru pracy zdalnej jest niekompletny, a proponowanie ilości dni pracy zdalnej w formie elektronicznej oznacza tak naprawdę podzielenie wniosku na dwie części.
