Wyznaczenie Wigilii wolnej za odpracowaniem w innym terminie
Niezależnie od zapisów w regulaminie, które mogłyby zezwalać pracodawcy na wyznaczanie pracy na inne dni niż od poniedziałku do piątku nie byłoby dopuszczalne wyznaczenie wolnej Wigilii i dnia do odpracowania w kolejnym okresie rozliczeniowym.
Odnośnie możliwości jednostronnego wyznaczenia dniem wolnym, np. Wigilii i jednocześnie wskazania innego dnia do odpracowania wszystko zależy od wewnętrznej organizacji dotyczącej rozkładów czasu pracy. Pracodawca wyznacza rozkłady czasu pracy, ale robi to w regulaminie pracy, a nie na bieżąco. Regulamin wskazuje na konkretny rozkład (godzinowy lub dzienny) albo wyznacza granice tworzenia harmonogramów czasu pracy. Może dawać pracodawcy możliwość wyznaczania także innych dni wolnych i dni pracy niż standardowo wskazane w regulaminie.
Należałoby zwrócić uwagę na zapisy obowiązującego regulaminu pracy. To w nim bowiem ustala się rozkłady czasu pracy, które mają moc wiążącą dla pracowników ale również dla pracodawcy. Rozkłady mogą być przy tym określane jako stałe, jak też zmienne, ustalana w harmonogramach czasu pracy.
Nawet przy rozkładzie stałym często w regulaminach pojawiają się zapisy wskazujące, że pracodawca jest uprawniony do wyznaczenia innych dni pracy niż będące „standardowo” dniami pracy. Jeżeli tego rodzaju zapisy w regulaminie się znalazły to pracodawca jednostronnie, bez konieczności ustalania tego z pracownikami może wyznaczyć inne dni pracy niż „zwykłe”.
Pracodawca zasadniczo nie ma całkowitej swobody w kształtowaniu rozkładów czasu pracy poza regulaminem. Jeżeli regulamin nie przewiduje żadnych odstępstw od stałego rozkładu dziennego, to zmiana dni pracy (i wyznaczenie wolnej Wigilii i w to miejsce innego dnia wolnego) nie jest w ocenie autora odpowiedzi dopuszczalna i wymagałaby wcześniejszej zmiany regulaminu. Przy stałych rozkładach czasu pracy ustalonych w regulaminie i braku jakichkolwiek zapisów pozwalających na planowanie pracy w innych dniach i godzinach pracodawca jest związany stworzonymi przez siebie regulacjami w pełni. W regulaminie pracy należałoby wprowadzić zapis, aby można było ustalić sobotę dniem odpracowania za inny dzień, np. Wigilię (gdyby odpracowanie miało być jednak w tym samym okresie rozliczeniowym), np. „Pracodawca może wyznaczyć zarządzeniem inne dni wolne od pracy i inne dni pracy w przedziale od poniedziałku do soboty”.
Można byłoby dopuścić indywidualne zmiany na podstawie wniosków pracowników. Te dotycząc mogłyby jednak tylko konkretnych osób – tych, które wnioski takie by złożyły.
Druga kwestia to okres rozliczeniowy. Skoro wprowadzono miesięczny okres rozliczeniowy to w żadnym razie nie można wyznaczyć dodatkowego dnia wolnego w grudniu (jeden okres rozliczeniowy) i dnia do odpracowania w styczniu (drugi okres rozliczeniowy). Dotyczy to także ewentualnego działania na wniosek pracownika.
Zaznaczmy, że system czasu pracy podstawowy nie opiera się na pracy od poniedziałku do piątku, ale na stałości godzin pracy przy pełnym etacie. W systemie równoważnym również można stosować stałe rozkłady dni pracy (np. od poniedziałku do piątku). To jednak nie ma akurat znaczenia odnośnie do pytania.
Jeden NIP na potrzeby wszystkich zobowiązań podatkowych w kraju
Rozpatrywana sprawa dotyczyła skargi na interpretację indywidualną, w której organ podatkowy stwierdził, że krajowy oddział zagranicznej spółki macierzystej, z racji posiadania statusu płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, powinien posługiwać się własnym, odrębnym od jednostki macierzystej NIP. Numer ten powinien być jednak wykorzystywany wyłącznie w celu wykonywania obowiązków płatnika.
Z takim stanowiskiem organu podatkowego nie zgodziła się wnioskodawczyni, która wniosła skargę do sądu administracyjnego.
Po rozpoznaniu sprawy WSA orzekł, że w EwidPodU brak jest podstaw do przyjęcia, iż podmiot, będący jednocześnie podatnikiem jakiegokolwiek podatku oraz płatnikiem podatku lub składek ubezpieczeniowych, jest zobowiązany do podwójnego zgłoszenia ewidencyjnego, a tym samym do posiadania dwóch NIP. Sąd podkreślił, że w realiach niniejszej sprawy czynności dokonywane przez oddział należy traktować jako działania samej jednostki macierzystej. Nałożenie więc obowiązku ewidencyjnego na oddział spółki, która to spółka ma już NIP, byłoby jednoznaczne z ponownym nałożeniem obowiązku zgłoszenia identyfikacyjnego na tę samą spółkę, co w świetle zawartej w art. 5 EwidPodU zasady jednokrotności zgłoszenia identyfikacyjnego jest niedopuszczalne. Przymiot bycia płatnikiem, w przypadku podmiotu, który na mocy odrębnych przepisów jest już podatnikiem, nie jest związany z obowiązkiem ponownego zgłoszenia ewidencyjnego i starania się o drugi NIP.
Podsumowując, WSA w Poznaniu uznał, że krajowy oddział zagranicznej spółki macierzystej powinien posługiwać się NIP nadanym jednostce macierzystej zarówno na potrzeby realizacji obowiązków podatnika, jak i płatnika, bez konieczności uzyskiwania odrębnego NIP.
Większa ochrona przed mobbingiem. Ministerstwo Pracy przygotowało projekt
Mówimy „nie” kulturze mobbingu
Doświadczenie mobbingu wpływa nie tylko na sytuację w pracy, ale całe życie osoby, która się z nim zmaga. Obecnie regulacje prawne są niewystarczające i nierzadko powodują trudności w dochodzeniu swoich praw na drodze sądowej.
W Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej powstał projekt ustawy, która ma doprecyzować przepisy, dostosować definicję mobbingu do współczesnych realiów, a w efekcie – lepiej chronić ofiary mobbingu.
Uzasadnienie zmian prawnych
W aktualnej definicji mobbingu jest kilka elementów, które muszą wystąpić łącznie, aby dane zachowanie mogło zostać uznane za mobbing. W efekcie ofiarom bardzo trudno jest dochodzić swoich praw na drodze sądowej. Co więcej, definicja mobbingu nie była zmieniana od przeszło 20 lat i niekoniecznie przystaje do dzisiejszych realiów.
Potrzebujemy jasnej i zrozumiałej definicji, a także lepszego rozumienia prawa zarówno przez pracowników, jak i pracodawców. Konieczne jest także ujednolicenie orzecznictwa, czyli większa spójność w działaniach sądów w sprawach dotyczących mobbingu.
Założenia projektu ustawy autorstwa resortu pracy
Zgodnie z projektem podstawową cechą mobbingu ma być uporczywe nękanie pracownika. Proponowana definicja zjawiska zakłada uniezależnienie stwierdzenia istnienia mobbingu od intencjonalności działania sprawcy lub wystąpienia określonego skutku, a także wyklucza zachowania incydentalne i jednorazowe.
Projekt zakłada także:
- konieczność określenia zasad przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w regulaminie pracy,
- nałożenie na pracodawcę obowiązku stosowania działań prewencyjnych, wykrywania i reagowania na mobbing oraz wspieranie ofiar mobbingu,
- zwolnienie z odpowiedzialności cywilnoprawnej pracodawcy, jeżeli mobbing nie pochodził od przełożonego pracownika i zostały wdrożone odpowiednie działania prewencyjne,
- ustanowienie minimalnego progu wysokości zadośćuczynienia za stosowanie mobbingu wynoszącego sześć miesięcznych wynagrodzeń.
Źródło: gov.pl
Sprzedaż samochodu przez spółkę z o.o. a obowiązek założenia kasy fiskalnej
W związku ze sprzedażą nie powstaje konieczność założenia kasy fiskalnej. Fakt zapłaty przez klienta gotówką nie wiąże się po stronie spółki z dodatkowymi obowiązkami podatkowymi.
Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (dalej: KasRejR), zwalnia się z obowiązku prowadzenia ewidencji w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do 31.12.2024 r.: podatników, u których wartość sprzedaży dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli wartość sprzedaży z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł (§ 3 ust. 1 pkt 1 KasRejR).
Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 1 KasRejR w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 KasRejR zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wartość sprzedaży podatnika dokonanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyła kwotę 20 000 zł.
Zgodnie z § 3 ust. 3 KasRejR przy ustalaniu wartości sprzedaży nie uwzględnia się sprzedaży z tytułu czynności, o których mowa w poz. 35 i 47 załącznika do KasRejR.
W poz. 47 do załącznika do KasRejR wskazana jest dostawa towarów i świadczenie usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, jeżeli czynności te w całości zostały udokumentowane fakturą.
Oznacza to, że skoro samochód stanowił środek trwały i jego sprzedaż udokumentowano fakturą, wartość tej sprzedaży nie powoduje przekroczenia progu 20 000 zł, po przekroczeniu którego traci się prawo do zwolnienia z obowiązku stosowania kasy fiskalnej.
Zapłata gotówką przez nabywcę nie wiąże się ze szczególnymi obowiązkami podatkowymi sprzedawcy.
Odpracowanie wyjścia prywatnego a urlop wypoczynkowy
Nie można wykorzystywać urlopu wypoczynkowego i jednocześnie pracować na rzecz tego samego pracodawcy.
Czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych (art. 151 § 21 Kodeksu pracy) nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Aby tak było powinny zostać spełnione dwa warunki:
- zwolnienie zostało udzielone na pisemny wniosek pracownika,
- czas odpracowania nie narusza prawa do minimalnych odpoczynków dobowych i tygodniowych z art. 132 i 133 Kodeksu pracy).
Jeżeli pracownikowi udzielono na jego wniosek zwolnienia od pracy w celu załatwienia sprawy osobistej, to czas odpracowania takiego zwolnienia nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. Wyłączenie spod pojęcia nadgodzin jest pełne – odpracowanie nie stanowi pracy nadliczbowej zarówno wówczas, gdy ma miejsce w analogicznych godzinach (np. wyjście przypadające na zwykły dzień roboczy i odpracowanie w takim samym dniu), jak też w innej porze doby (np. wyjście w ciągu dnia, odpracowanie w porze nocnej). Tak samo będzie, jeśli czas „odrabiania” wyjścia przypada przed zwykłą godziną rozpoczęcia pracy, czyli w wielu przypadkach jeszcze w poprzedniej dobie pracowniczej.
Wniosek pracownika dotyczy tylko samego udzielenia zwolnienia. Datę i czas odpracowania – w razie przychylenia się do prośby pracownika o umożliwienie mu załatwienia prawy prywatnej w godzinach pracy – wyznacza już sam pracodawca. Strony oczywiście mogą uzgodnić termin odpracowania, ale zasadniczo jest to kompetencja władcza pracodawcy (przełożonego).
Urlop wypoczynkowy udzielany jest na pełny dzień pracy (wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracownikowi pozostało do wykorzystania mniej godzin urlopu niż wymiar czasu pracy danego dnia). Nie ma możliwości łączenia urlopu z pracą na rzecz pracodawcy udzielającego urlopu w tej danej dobie pracowniczej – oznacza to przerwanie urlopu. Urlop wypoczynkowy jest chronionym przez przepisy okresem wypoczynku, w którym to okresie nie może być świadczona na rzecz danego pracodawcy praca bez przerwania urlopu. Zlecenie w tym czasie odpracowania wyjścia prywatnego albo wyrażenie zgody na wniosek pracownika o jego odpracowanie w tym czasie będzie równoznaczne z przerwaniem urlopu. Stąd w opisanej sytuacji mamy przerwanie urlopu, co oznacza, że nie doszło do odpracowania wyjścia prywatnego. Nie można mieć w ewidencji oznaczonego dnia jako urlop i jednocześnie wskazanego czasu przepracowanego.
Składka zdrowotna a otrzymanie przychodu w okresie zawieszenia
Moim zdaniem dopiero w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej powinna być ona rozliczona od otrzymanego przychodu okresie zawieszenia.
Zasady, jakie obowiązują przedsiębiorców podczas zawieszenia działalności gospodarczej, zostały zawarte w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. W przepisach ogólnych opisano sytuacje, w których podatnik może zawiesić działalność, oraz prawa i obowiązki, jakie go w tym czasie obejmują.
Kasowa metoda rozliczeń w PIT została stworzona z myślą o ułatwieniu rozliczeń dla mniejszych przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub spółki osobowe, w których wspólnikami są osoby fizyczne. Jej celem jest wsparcie tych podmiotów poprzez odraczanie obowiązku zapłaty podatku do momentu faktycznego otrzymania zapłaty od kontrahentów.
Co do zasady przedsiębiorca w trakcie zawieszenia firmy nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z tego tytułu. Jednak nie wszystkie podejmowane działania będą świadczyły o prowadzeniu działalności, bowiem podatnikowi przysługują pewne prawa i obowiązki, które powinien spełniać, aby zabezpieczyć lub zachować źródło przychodów w przyszłości. W okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca:
- może pobierać należności i jest obowiązany do regulowania zobowiązań, które powstały przed zawieszeniem,
- może zbywać własne środki trwałe i elementy wyposażenia,
- ma prawo bądź obowiązek uczestniczenia w postępowaniach sądowych, podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością wykonywaną przed zawieszeniem,
- wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa,
- może osiągać przychody finansowe – również z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej,
- może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Z kasowej metody będą mogły korzystać osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie. Warto podkreślić, iż prowadzenie działalności na własny rachunek nie wyklucza możliwości zatrudniania pracowników przez podatnika. Jednak z opodatkowania na zasadach kasowych PIT nie skorzystają osoby prowadzące działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej czy spółki jawnej.
Kasowa metoda rozliczeń w PIT została stworzona z myślą o ułatwieniu rozliczeń dla mniejszych przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub spółki osobowe, w których wspólnikami są osoby fizyczne. Jej celem jest wsparcie tych podmiotów poprzez odraczanie obowiązku zapłaty podatku do momentu faktycznego otrzymania zapłaty od kontrahentów. Przedsiębiorca, który oblicza dochód dla celów PIT metodą kasową, tak samo będzie ustalał dochód dla celów składki zdrowotnej.
Zgodnie z art. 81 ust. 2zd ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ilekroć w ust. 2 i 2b-2zc jest mowa o przychodach i kosztach ich uzyskania w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, to nie uwzględnia się w tych przychodach i kosztach ich uzyskania przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
Mając na uwadze powyższe moim zdaniem dopiero w rozliczeniu rocznym powinna być naliczona składka zdrowotna od otrzymanego przychodu.
Sejm zakończył prace nad ustawą wdrażającą dyrektywę CSRD
Zgodnie ze zmianami do ustawy o rachunkowości docelowo duże jednostki i duże grupy kapitałowe oraz mali i średni emitenci z rynku regulowanego będą publikowali informacje niezbędne do zrozumienia wpływu ich działalności na kwestie środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego (ESG). Obowiązek sprawozdawczości będzie wchodził stopniowo. Jako pierwsze swoje raporty złożą w 2025 r. największe jednostki, które mają już doświadczenie w sprawozdawczości ESG.
Ustawa, w ślad za dyrektywą delegowaną UE, podnosi również kryteria wielkości przedsiębiorstw mikro, małych, średnich i dużych. Oznacza to, że więcej jednostek będzie mogło skorzystać z uproszczeń w zakresie rachunkowości.
Źródło: https://www.gov.pl/
Obowiązek zapewnienia monitora wyposażonego w warstwę antyodbiciową lub filtr
Obowiązek zapewnienia warstwy antyodbiciowej lub odpowiedniego filtra istniał już przed 17.11.2023 r. i wynikał z załącznika do rozporządzenia MPiPS z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Załącznik ten został jednak zmieniony i obecnie pracodawca nie ma już obowiązku zapewnienia monitora wyposażonego we wspomniane warstwy lub filtry.
Organizacja pracy na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy
Kwestie dotyczące organizacji pracy na stanowiskach wyposażonych w monitor ekranowy oraz wymagania bhp dotyczące użytkowanego na tym stanowisku sprzętu „z monitorem” określają przepisy rozporządzenia MPiPS z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Wspomniane rozporządzenie ustala w załączniku minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe, wskazując, że monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania:
1) znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,
2) obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania lub innych form niestabilności,
3) jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,
4) regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu.
Ustawienie monitora ekranowego oraz innych elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi, a górna krawędź monitora ekranowego powinna znajdować się na wysokości oczu pracownika. Natomiast ustawienie monitora ekranowego względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła (pkt. 2.1.–2.3. załącznika). Oświetlenie zaś powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, w szczególności:
1) oświetlenie na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac,
2) należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od monitora ekranowego, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowisko pracy.
Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, pod warunkiem, że będą to oprawy niepowodujące olśnienia (pkt. 9.1.–9.2. załącznika).
Monitor matowy czy błyszczący
Przytoczone powyżej przepisy nie określają, czy monitor powinien być matowy, czy „błyszczący”. Nie wymagają także w sposób wyraźny, aby pracodawca był zobowiązany do zapewnienia pracownikowi monitora ze specjalnym filtrem (choć oczywiście pracodawca może zapewnić taki monitor). Kładą natomiast nacisk na to, w jakim miejscu zorganizowane zostanie stanowisko wyposażone w monitor ekranowy. Wymagają bowiem ograniczenia olśnienia bezpośredniego od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienia odbiciowego od monitora ekranowego, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowisko pracy. Użycie zwrotu „w szczególności” oznacza, że pracodawca może także zastosować inne rozwiązania, aby ograniczyć olśnienie bezpośrednie oraz odbiciowe.
Obowiązek zapewnienia warstwy antyodbiciowej lub odpowiedniego filtra istniał przed 17.11.2023 r. i wynikał z załącznika do rozporządzenia MPiPS z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Załącznik ten został jednak zmieniony i obecnie pracodawca nie ma już obowiązku zapewnienia monitora wyposażonego we wspomniane warstwy lub filtry (rozporządzenie MPiPS z 18.10.2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe; Dz.U. z 2023 r. poz. 2367).
Doradztwo w zakresie wdrażania procedur dla sygnalistów a prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT
Pytanie dziennikarza
W pytaniu skierowanym do Ministerstwa Finansów wskazano, że obowiązująca od 25.9.2024 r. ustawa o ochronie sygnalistów reguluje:
- warunki objęcia ochroną sygnalistów zgłaszających lub publicznie ujawniających informacje o naruszeniach prawa;
- środki ochrony sygnalistów zgłaszających lub publicznie ujawniających informacje o naruszeniach prawa;
- zasady ustalania wewnętrznej procedury zgłaszania informacji o naruszeniach prawa i podejmowania działań następczych;
- zasady zgłaszania informacji o naruszeniach prawa organowi publicznemu;
- zasady publicznego ujawnienia informacji o naruszeniach prawa;
- zadania Rzecznika Praw Obywatelskich związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa;
- zadania organów publicznych związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa i z podejmowaniem działań następczych.
Według ww. ustawowej definicji sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. W roli sygnalistów mogą występować m.in. osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy (w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej) oraz przedsiębiorcy. Przepisy ustawy o ochronie sygnalistów przewidują trzy procedury służące informowaniu o naruszeniu prawa:
- zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń wewnętrznych przyjmowanej przez podmiot prawny, w szczególności pracodawców,
- zgłaszanie informacji o naruszeniu prawa w ramach procedury zgłoszeń zewnętrznych, czyli przekazywanie informacji Rzecznikowi Praw Obywatelskich albo organowi publicznemu,
- ujawnianie publiczne informacji o naruszeniu prawa, którego zastosowanie powinno mieć wyjątkowy charakter i wymaga przez sygnalistę spełnienia dodatkowych warunków.
Z kolei zgodnie z obowiązującymi przepisami art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU) podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł, mogą korzystać z tzw. podmiotowego zwolnienia z VAT. Zwolnienie to przysługuje także podatnikom rozpoczynającym w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, jeżeli przewidywana wartość sprzedaży – w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym – nie przekroczy tej kwoty. W przypadku przekroczenia limitu zwolnienia podmiotowego z VAT w trakcie roku, podatnik traci prawo do tego zwolnienia począwszy od czynności, którą przekroczono ten limit. Z ww. zwolnienia podmiotowego z VAT nie mogą jednak korzystać podatnicy dokonujący sprzedaży towarów i usług wymienionych szczegółowo w art. 113 ust. 13 VATU (m.in. podatnicy świadczący usługi prawnicze lub w zakresie doradztwa).
W związku z powyższym, zadający pytanie dziennikarz chciał się dowiedzieć, czy podmioty świadczące w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej lub na zlecenie usługi związane z wdrożeniem ww. procedury zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalisty automatycznie tracą prawo do zwolnienia podmiotowego z VAT? Usługi te będą bowiem w istocie polegać m.in. na doradztwie w zakresie obsługi zgłoszeń nieprawidłowości oraz pomoc w wyznaczeniu osoby/grupy osób do obsługi zgłoszeń.
Odpowiedź Ministerstwa Finansów
W udzielonej dziennikarzowi odpowiedzi, Ministerstwo Finansów wskazało, że podatnicy VAT, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 200 000 zł (w przypadku podmiotów rozpoczynających prowadzenie działalności w trakcie roku podatkowego – ww. kwoty proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności gospodarczej) mogą skorzystać ze zwolnienia od podatku na warunkach wskazanych w art. 113 ust. 1 i 9 VATU.
Zwolnień tych nie stosuje się do podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego (zob. art. 113 ust. 13 pkt 2 lit. b VATU).
W przypadku gdy podatnik VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokona czynności, która mieści się w katalogu wyłączeń zawartych w art. 113 ust. 13 VATU, zobowiązany jest do zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny i rozliczania VAT nawet, jeśli nie przekroczył ww. limitu.
Zatem, w opinii Ministerstwa Finansów, w odniesieniu do wskazanych w pytaniu usług związanych z wdrożeniem procedury zgłaszania nieprawidłowości i ochrony sygnalisty, które w istocie polegać będą m.in. na doradztwie w zakresie obsługi zgłoszeń nieprawidłowości oraz pomocy w wyznaczeniu osoby/grupy osób do obsługi zgłoszeń, może mieć zastosowanie wyłączenie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ust. 13 VATU.
Jeżeli bowiem celem wykonywanych czynności byłoby np. udzielanie porad, opinii, czy też innych wyjaśnień, które mogłyby stanowić podstawę do podjęcia rozstrzygnięcia/decyzji przez określony podmiot (usługobiorcę), to tego rodzaju czynności mieszczą się w pojęciu usług doradczych i jako takie pozbawiają podatnika prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Niemniej jednak, konieczne pozostaje dokładne określenie w każdym indywidualnym przypadku, również z uwzględnieniem treści umowy zawartej pomiędzy stronami, czy w ramach realizowanego świadczenia występuje usługa doradztwa, której wystąpienie powoduje brak możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT. Aby zatem mieć pewność, czy w opisanym w pytaniu przypadku podatnik utraci prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT, najlepiej jest wystąpić z wnioskiem do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie interpretacji indywidualnej.
Źródło: Informacja Ministerstwa Finansów przekazywana do mediów na zapytania dziennikarzy z 26.11.2024 r. (https://eureka.mf.gov.pl/, ID informacji: 615478)
Urlop wypoczynkowy „na żądanie” w grudniu
Udzielanie urlopów wypoczynkowych
Urlopy wypoczynkowe powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, ustalanym przez pracodawcę. Ustalając go pracodawca ma brać pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. W praktyce oznacza to niejednokrotnie, że nie wszystkie wnioski pracowników co do preferowanego terminu urlopu mogą zostać uwzględnione. Sytuacja taka ma miejsce przede wszystkim w miesiącach letnich (lipiec, sierpień) i przy okazji tzw. długich weekendów (np. w maju), a także w okolicach świąt – przede wszystkim Wielkanocy i Bożego Narodzenia. W sytuacji, gdy wielu pracowników jest zainteresowanych urlopem w tych okresach, najlepiej jest w planie urlopów „podzielić” między nich urlopy w okolicy długich weekendów i świąt (np. jedni pracownicy będą mieli zaplanowany urlop w okolicy Świąt Wielkanocnych, a inni – w okolicy Świąt Bożego Narodzenia).
To samo dotyczy sytuacji, w której pracodawca jest zwolniony z obowiązku ustalenia planu urlopów, tj., jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na zgodę na nieustalanie takiego planu albo jeżeli u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem, z tym że również w tym przypadku pracodawca ma prawo brać pod uwagę nie tylko wnioski pracowników, ale i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. W związku z tym pracodawca może odmówić części pracowników udzielenia im urlopu np. w okolicach Świąt Bożego Narodzenia, aby zapewnić funkcjonowanie firmy i w tym okresie.
Urlop „na żądanie”
Planem urlopów nie obejmuje się tylko urlopu wypoczynkowego udzielanego w trybie „na żądanie”. Decyzja o wykorzystaniu tej części urlopu należy co do zasady do pracownika.
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika, w terminie przez niego wskazanym do 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym – z przysługującego pracownikowi wymiaru urlopu. Pracownik może wykorzystać te 4 dni urlopu łącznie albo pojedynczo, stosownie do swoich potrzeb. Wniosek pracownika o udzielenie mu urlopu w tym trybie jest co do zasady wiążący dla pracodawcy. Z przepisów Kodeksu pracy o tym urlopie nie wynika wprost, że pracodawca ma prawo odmówić jego udzielenia, jednak jest to akceptowane zarówno w doktrynie prawa pracy, jak i w orzecznictwie sądowym. W szczególnych okolicznościach pracodawca może odmówić udzielenia pracownikowi tego urlopu – trzeba bowiem zauważyć, że samo zgłoszenie żądania tego urlopu nie oznacza, że pracownik może rozpocząć korzystanie z niego. Urlopu wypoczynkowego zawsze udziela pracodawca, a nie pracownik sam sobie.
Jak orzekł SN w wyroku z 22.3.2022 r. (I PSKP 59/21, Legalis) „zgodzić się należy, że nie istnieją żadne racjonalne argumenty dla uzasadnienia stanowiska, że zawartemu w art. 1672 Kodeksu pracy (dalej: KP) pojęciu «udzielić urlopu» należy nadawać jakieś inne znaczenie normatywne, a w szczególności, że do wykorzystania tego urlopu uprawnia pracownika samo złożenie wniosku, będącego żądaniem w rozumieniu art. 1672 KP Pracownik nie może zatem rozpocząć urlopu «na żądanie», dopóki pracodawca nie wyrazi na to zgody, czyli nie udzieli mu takiego urlopu. Niemniej jednak, pracodawca jest związany wnioskiem pracownika, który powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika wg obowiązującego go rozkładu czasu pracy. Obowiązek pracodawcy, o którym mowa w art. 1672 KP, musi być rozumiany jako konieczność uwzględnienia wniosku pracownika co do terminu, w którym ma być wykorzystana określona tam część urlopu, ale pod warunkiem, że udzielenie w tym czasie urlopu wypoczynkowego jest prawnie dopuszczalne”. Wyrok ten powiela pogląd wyrażony przez SN w wyroku z 16.9.2008 r. (II PK 26/08, Legalis), w którym sąd stwierdził, że rozpoczęcie korzystania z urlopu na żądanie bez oczekiwania na decyzję pracodawcy nie usprawiedliwia nieobecności w pracy, wobec czego jest naruszeniem obowiązków pracowniczych, w szczególności ujętego w art. 100 § 2 pkt 1 KP obowiązku przestrzegania czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy.
Z drugiej jednak strony istotna jest także praktyka zakładowa – skoro pracodawca akceptuje sytuację, że samo złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu jest równoznaczne z jego udzieleniem, to trudno tego rodzaju postawę zakwalifikować inaczej, niż dorozumiane podjęcie decyzji z art. 1672 KP Brak jakichkolwiek racji za kontestowaniem tego rodzaju formy udzielania urlopów (wyr. SN z 22.11.2018 r., II PK 199/17, Legalis).
Już w wyroku z 26.1.2005 r. (II PK 197/04, Legalis) SN stwierdził, że może zaistnieć szczególna sytuacja, gdy we wskazanym przez pracownika terminie wystąpi spowodowana ważnymi przyczynami potrzeba jego obecności w zakładzie pracy. Skoro na podstawie art. 167 § 1 KP pracodawca może odwołać pracownika z urlopu z powodu wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności, może także w razie zaistnienia takich okoliczności sprzeciwić się wykorzystaniu urlopu w trybie art. 1672 KP i zażądać obecności pracownika w pracy. Rozpoczęcie i wykorzystywanie urlopu w takiej sytuacji może być traktowane w kategoriach odmowy wykonania polecenia i nieobecność pracownika w pracy może być uznana za nieusprawiedliwioną (i skutkować dyscyplinarnym zwolnieniem z pracy – na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 KP).
Pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na podstawie art. 1672 KP ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że zasługujący na ochronę wyjątkowy interes pracodawcy wymagałby obecności danego pracownika w pracy w okresie określonym w żądaniu udzielenia urlopu (wyr. SN z 7.11.2013 r., SNO 29/13, Legalis). Taki sam pogląd SN wyraził już w wyroku z 28.10.2009 r. (II PK 123/09, Legalis).
Także w wyroku z 23.11.2016 r. (III APa 61/15, Legalis) SA w Warszawie stwierdził, że przewidziany w art. 1672 KP „(…) «urlop na żądanie» stanowi co prawda część urlopu wypoczynkowego i pomniejsza realnie jego wymiar, ma jednak odrębne od niego cechy charakterystyczne. Nie stanowi przede wszystkim urlopu w znaczeniu merytorycznym, bowiem zgłasza się go przeważnie w dniu jego rozpoczęcia, nie zmierza on zatem do zaspokojenia potrzeb regeneracyjno-rekreacyjnych. Niemniej jednak urlop ten stanowi część urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi, wobec czego ma identyczny do urlopu wypoczynkowego charakter prawny i poza wyjątkami przewidzianymi wyraźnie w ustawie (art. 168, art. 163 § 1 KP) jak i wynikającymi z charakteru tego uprawnienia (np. możliwość dzielenia tego urlopu na części czy obowiązek udzielenia urlopu w terminie wskazanym przez pracownika), stosują się do niego wynikające z KP regulacje urlopowe. Szczególny charakter tego urlopu przejawia się w tym, że przyznanym ustawowo przywilejem pracownika jest, by ten w przypadkach nagłych i wcześniej nieprzewidzianych – związanych z zaistnieniem różnorakich sytuacji życiowych – mógł nie stawić się do pracy. Swoistość tego urlopu jest podyktowana jego akcydentalnością, chodzi bowiem o to, że pracownik nie mógł tego urlopu wcześniej przewidzieć, zaplanować i uwzględnić w planie urlopów”. Jednocześnie jednak „urlopu wypoczynkowego co do zasady udziela pracodawca, a zgodnie z art. 161 KP «jest obowiązany udzielić pracownikowi» urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Na tle tego przepisu nie budzi wątpliwości, że wyrażony w nim obowiązek pracodawcy nie ma charakteru bezwzględnego. Do udzielania urlopu mają bowiem zastosowanie ogólne reguły, w tym także ta z art. 163 § 11 KP, zgodnie z którą wniosek urlopowy pracownika jest brany przez pracodawcę pod uwagę, ale nie jest dla niego wiążący. Pracodawca powinien go uwzględnić, jeżeli zwolnienie urlopowe we wnioskowanym czasie nie koliduje z koniecznością zapewnienia normalnego toku pracy. Znaczy to, że realizacja prawa pracownika do wypoczynku jest korygowana potrzebami pracodawcy i koniecznością obecności pracownika w zakładzie”.
Generalnie „w ramach art. 1672 KP pracodawcy pozostawiono niewielką przestrzeń decyzyjną, może on odmówić udzielenia urlopu wypoczynkowego tylko w wyjątkowych przypadkach” (wyr. SN z 22.11.2018 r., II PK 199/17, Legalis).
Na kanwie ww. orzecznictwa sądowego przyjmuje się, że jeżeli wielu pracowników zgłosiło żądanie udzielenia urlopu na ten sam dzień/dni, a ich nieobecność w pracy może sparaliżować działalność zakładu pracy, to pracodawca ma prawo odmówić udzielenia urlopu na żądanie co najmniej części pracowników. To samo dotyczy sytuacji, gdy w tym terminie/tych terminach wielu pracowników ma zaplanowane urlopy w planie urlopów albo ma je już udzielone po porozumieniu z pracodawcą (gdy nie ustala on planu urlopów).
Urlop wypoczynkowy po urlopie ojcowskim i rodzicielskim
Pracownicy korzystający z urlopów związanych z rodzicielstwem mają prawo do złożenia bezwzględnie wiążącego pracodawcę wniosku o udzielenie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, ojcowskim i rodzicielskim.
Prawo do urlopu ojcowskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem ma pracownik-ojciec. Urlop ten przysługuje w wymiarze do 2 tygodni; może on zostać wykorzystany do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia (albo do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka – w tym przypadku nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia). Urlop ten może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Jest on udzielany na wniosek składany w postaci papierowej lub elektronicznej w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracownik-ojciec może także złożyć wniosek o udzielenie mu bezpośrednio po tym urlopie urlopu wypoczynkowego (w dowolnym wymiarze – oczywiście w ramach przysługującego mu wymiaru urlopu).
Pracownik wykorzystujący urlop ojcowski w okresie 16–22.12.2024 r. może złożyć wniosek o udzielenie mu urlopu wypoczynkowego na okres 23–31.12.2024 r. Wniosek o urlop wypoczynkowy pracownik ten może złożyć choćby z dnia na dzień, np. w piątek 20.12.2024 r., a pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia tego urlopu. Jeżeli kolejny tydzień urlopu ojcowskiego pracownik będzie chciał wykorzystać np. w lutym, to także bezpośrednio po wykorzystaniu tej drugiej części urlopu pracownik będzie mógł na swój wniosek korzystać z urlopu wypoczynkowego.
Urlop rodzicielski przysługuje pracownikowi-rodzicowi dziecka do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Urlop ten jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach – na wniosek złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Także bezpośrednio po skorzystaniu z całości albo części tego urlopu pracownik może skorzystać z urlopu wypoczynkowego (w określonym przez siebie wymiarze – w ramach przysługującego mu wymiaru urlopu), a pracodawca nie ma prawa odrzucić wniosku pracownika.
Pracownik wykorzystujący urlop rodzicielski w okresie 2–22.12.2024 r. może złożyć wniosek o udzielenie mu urlopu wypoczynkowego na okres 23–3.1.2025 r. Wniosek o urlop wypoczynkowy pracownik ten może złożyć albo wraz z wnioskiem o urlop rodzicielski albo już w trakcie tego urlopu, np. w piątek 20.12.2024 r., a pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia tego urlopu. Jeżeli pracownik będzie korzystał z kolejnych części urlopu rodzicielskiego, to bezpośrednio po każdej z nich będzie uprawniony do skorzystania z urlopu wypoczynkowego (w ramach przysługującego mu wymiaru tego urlopu).