Zatrudnienie męża w firmie żony a podstawa składek ZUS

Składki ZUS nie są odprowadzane za męża lub żonę w takiej wysokości, jak za pracownika, tylko według podobnych zasad, jak u prowadzącego działalność. Nie zależą od wysokości wynagrodzenia. Podstawa ich naliczania nie może być niższa niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek

Prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpraca przy jej prowadzeniu może stanowić jeden z kilku tytułów do objęcia ubezpieczeniami społecznymi. Zarówno osoba prowadząca działalność, jak i osoba współpracująca może równocześnie:

1) pozostawać w stosunku pracy,

2) wykonywać zlecenie,

3) prowadzić inną działalność,

4) bądź pełnić służbę.

Osoby prowadzące działalność i współpracujące z nimi, objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, podlegają również obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i obejmuje zainteresowanego na jego wniosek.

Jeżeli prowadzenie działalności lub współpraca przy niej nie stanowi jedynego tytułu do ubezpieczeń społecznych, osoba ta może podlegać ubezpieczeniom obowiązkowo lub dobrowolnie.

Osoba, dla której ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, ubezpieczeniu chorobowemu podlega dobrowolnie na zgłoszony wniosek.

Natomiast osoba, która z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności lub współpracy podlega dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, w przypadku przystąpienia do tych ubezpieczeń, obejmowana jest również ubezpieczeniem wypadkowym. Osoba ta w ogóle nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia rocznej podstawy wymiaru składek emerytalnych i rentowych.

Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, osobą współpracującą z prowadzącym pozarolniczą działalność jest: małżonek, dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione, rodzic, macocha, ojczym lub osoba przysposabiająca – o ile pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności.

Jeżeli te warunki są spełnione, pracownik (np. małżonek zatrudniony na umowę o pracę) dla celów ubezpieczeniowych traktowany jest jako osoba współpracująca.

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi – z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej.

Odliczenie VAT od faktur zakupowych wystawionych poza KSeF

Stan faktyczny

W analizowanej przez Dyrektora KIS sprawie spółka, która wystąpiła z wnioskiem o interpretację, wskazała, że jej działalność – również po 1.2.2026 r. – będzie wiązała się z koniecznością nabywania towarów i usług. W związku z tym otrzymuje od dostawców faktury dokumentujące dostawy, na których wykazane są kwoty VAT w złotych – tzw. faktury zakupowe.

Spółka zaznaczyła, że nie może wykluczyć sytuacji, w której niektóre faktury zakupowe – wbrew przepisom obowiązującym od 1.2.2026 r. – zostaną wystawione poza KSeF i dostarczone bez jego użycia.

W związku z tym spółka chciała ustalić, czy w przypadku wystawienia faktury zakupowej z VAT naliczonym poza KSeF, mimo obowiązku korzystania z systemu, nadal będzie jej przysługiwało prawo do odliczenia tego podatku.

Zdaniem spółki, w opisanym zdarzeniu przyszłym, prawo do odliczenia VAT naliczonego z takich faktur będzie jej przysługiwało, nawet jeśli zostaną wystawione poza KSeF.

Dodatkowo spółka podkreśliła, że towary i usługi wykazane na tych fakturach będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Stanowisko DKIS

W wydanej interpretacji Dyrektor KIS przypomniał, że jedną z podstawowych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług jest prawo podatnika do odliczenia podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą. Zasada neutralności VAT oznacza stosowanie podatku na wszystkich etapach obrotu gospodarczego, przy jednoczesnym prawie do potrącenia podatku z poprzedniego etapu.

Ograniczenia prawa do odliczenia mogą wynikać wyłącznie z wyraźnych regulacji ustawowych, ponieważ wpływają na neutralność podatku.

Analiza art. 88 VATU prowadzi do wniosku, że przepis ten nie przewiduje wyłączenia prawa do odliczenia w przypadku, gdy faktura została wystawiona bez użycia KSeF, mimo obowiązku.

Celem faktury jest przede wszystkim dokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych – zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i jej uczestników. Dlatego o prawidłowości faktur powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe.

Mając to na uwadze, Dyrektor KIS wskazał, że na podstawie art. 86 ust. 1 lub art. 86 ust. 8 pkt 1 VATU, spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur zakupowych wystawionych poza KSeF, o ile dokumentują one nabycie towarów i usług wykorzystywanych do czynności opodatkowanych w ramach działalności gospodarczej.

Podsumowanie

Z treści interpretacji wynika, że podatnik ma prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur zakupowych wystawionych przez dostawców – również tych wystawionych poza KSeF, wbrew obowiązkowi – pod warunkiem spełnienia pozostałych przesłanek uprawniających do skorzystania z prawa do odliczenia.

Opłata za bezumowne korzystanie z praw autorskich a koszty uzyskania przychodów

Aby podatnik mógł uznać konkretny wydatek za koszt uzyskania przychodu, niezbędne jest spełnienie dwóch warunków. Po pierwsze, musi on być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: PDOFizU), a po drugie – nie może być wymieniony w katalogu negatywnym zamieszczonym w art. 23 PDOFizU. Powszechnie przyjmuje się, że kosztów poniesionych na wypłatę kar i odszkodowań nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Źródłem takiego przekonania jest art. 23 ust. 1 pkt 13–16 PDOFizU, w którym wskazano, że za koszty te nie uważa się m.in.:

1) jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy,

2) kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań,

3) grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar,

4) kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu:

a) nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska,

b) niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Choć w regulacji tej faktycznie jest mowa o karach i odszkodowaniach, to należy zwrócić uwagę na to, że jedynie o ich konkretnych rodzajach, a regulacji tej nie można interpretować rozszerzająco. Kara, o której mowa w treści pytania, została zapewne przyznana na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy Prawo autorskie, a świadczenie to nie zostało wymienione w katalogu negatywnym dotyczącym kosztów uzyskania przychodów. Oznacza to, że po spełnieniu ogólnych warunków dotyczących kwalifikacji wydatków przedsiębiorcy jako takich kosztów, może ono zostać do nich zaliczone. Taki pogląd jest potwierdzany w wydawanych interpretacjach podatkowych (zob. np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 25.10.2012 r., IPTPB3/423-273/12-4/KJ).

Obowiązki bhp w czasie dobrowolnego spotkania integracyjnego pracowników zorganizowanego w plenerze

Stosownie do postanowień art. 207 § 2 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Obowiązek ten dotyczy nie tylko sytuacji, w których pracownik wykonuje obowiązki służbowe, ale również tych, w których przebywa na terenie zakładu pracy lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę.

Planując organizację imprezy firmowej dla własnych pracowników, należy przede wszystkim zabezpieczyć teren imprezy, a więc:

1) upewnić się, że miejsce jest bezpieczne (nie ma w nim zagrożeń fizycznych, są odpowiednie dojścia, oświetlenie itp.),

2) oznakować wyjścia ewakuacyjne, drogi dojścia itp. (jeśli impreza ma wydzielony teren),

3) zapewnić sprzęt ochrony ppoż., jeśli planowane jest używanie otwartego ognia (np. przy rozpalaniu ognisk, grillów, koksowników itp.).

Warto również rozważyć zapewnienie punktu pierwszej pomocy wraz z obsługującymi go osobami.

Odnosząc się z kolei do kwestii czasu pracy pracowników zaangażowanych w obsługę tej imprezy, należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 128 § 1 Kodeksu pracy, czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Tym samym czas wykonywania pracy przez takie osoby powinien być traktowany i rozliczany jak czas pracy.

Opodatkowanie towarów pozostałych po likwidacji działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU) opodatkowaniu VAT podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:

1) rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,

2) zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15 VATU, będącego osobą fizyczną albo przedsiębiorstwem w spadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6 VATU, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego,

3) wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego – w przypadku, gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony i dokonano zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników.

Oznacza to, iż wartość spisu powinna być wyceniona według cen nabycia i opodatkowana VAT.

Z kolei w art. 14 ust. 2 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU) wskazano, iż przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, prowadzonych samodzielnie.

Jednocześnie nie zalicza się do przychodów podatkowych – zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 12 PDOFizU – przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku:

1) pozostałych na dzień likwidacji prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej lub prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej,

2) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpieniem wspólnika z takiej spółki lub zmniejszeniem udziału kapitałowego w takiej spółce, z wyjątkiem składników majątku stanowiących udziały (akcje), papiery wartościowe, tytuły uczestnictwa w funduszach kapitałowych, pochodne instrumenty finansowe oraz składników majątku, w wyniku otrzymania których Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów z ich odpłatnego zbycia

– jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja: prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej, prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki albo zmniejszenie udziału kapitałowego w takiej spółce, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

Tak więc sama likwidacja nie powoduje opodatkowania podatkiem dochodowym. Opodatkowane jest zbycie składników majątku w ciągu 6 lat po likwidacji.

Psychotesty pracowników zatrudnionych na stanowiskach innych niż kierowcy

Podstawą kierowania takich osób na badania profilaktyczne są przepisy dotyczące profilaktycznych badań pracowników oraz decyzja lekarza medycyny pracy o zakresie tych badań.

Zgodnie z art. 39j ust. 1 oraz art. 39k ust. 1 ustawy o transporcie drogowym:

1) kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom lekarskim w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy,

2) kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom psychologicznym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.

Przepisów tej ustawy nie stosuje się jednak m.in. do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów:

1) przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą – w niezarobkowym przewozie drogowym osób,

2) o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony:

a) w krajowym transporcie drogowym rzeczy, w przypadku gdy przedsiębiorca wykonuje wyłącznie krajowy transport drogowy rzeczy,

b) w niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy,

2a) o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 2,5 tony w transporcie drogowym rzeczy.

Można więc przyjąć, że pytanie nie dotyczy transportu drogowego pojazdami objętymi przepisami ustawy o transporcie drogowym, a wskazane osoby nie są zatrudnione na stanowiskach kierowców. W konsekwencji nie podlegają one pod przepisy tej ustawy.

Skierowanie na badania profilaktyczne wydawane przez pracodawcę powinno zawierać:

1) określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane,

2) w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy – określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu,

3) w przypadku pracowników – określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony,

4) opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, o których mowa w pkt 2 i 3, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

O zakresie konkretnych badań, które należy przeprowadzić w związku z przedstawionymi przez pracodawcę danymi decyduje lekarz medycyny pracy przeprowadzający badania. Lekarz opiera się na opisie warunków pracy, w ramach którego istotną informacją jest wskazanie, że pracownik w związku z realizacja obowiązków prowadzi samochód.

Interpretacje

PIP w stanowisku z dnia 8.11.2012 r. (GNP – 433-023-159-1/12) wskazuje, że „kierując na badania profilaktyczne pracownika, który wykorzystuje samochód do celów służbowych, należy w skierowaniu umieścić informację w tym zakresie. Zakres i częstotliwość badań pracownika określa wyłącznie lekarz, a zasadność wykonywania badań okulistycznych bądź badań psychoruchowych nie podlega ocenie pracodawcy kierującego pracownika na badania profilaktyczne”.