Wykupienie samochodu osobowego z leasingu przez wspólników spółki cywilnej a PIT

Zgodnie z art. 353¹ Kodeksu cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zgodnie z przytoczoną tu zasadą swobody zawierania umów, jedną z takich umów nazwanych (tzn. uregulowanych w Kodeksie cywilnym) jest umowa spółki, która uregulowana została w przepisach art. 860 Kodeksu cywilnego i następnych. Wynika z nich m.in., że przez umowę spółki – stwierdzoną pismem – wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Spółka cywilna jest więc umową cywilnoprawną między podmiotami prawa, tzn. przede wszystkim osobami fizycznymi, ale też osobami prawnymi.

Jeżeli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych, to wspólnikami są wspólnicy spółki cywilnej będący osobami fizycznymi. Przychody m.in. z udziału w spółce niebędącej osobą prawną (np. w spółce cywilnej) u każdego podatnika (wspólnika) określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku oraz (poza tzw. podatkiem liniowym) łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali podatkowej. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe (art. 8 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: PDOFizU). Proporcja taka dotyczy także rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat, a także ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną (art. 8 ust. 2 PDOFizU). Natomiast jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 PDOFizU, uznaje się za przychody ze źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 5b ust. 2 PDOFizU).

Wynika więc z tego, że to nie spółka cywilna dokonuje transakcji w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, a wspólnicy tej spółki jako podatnicy podatku dochodowego.

Do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się m.in. przychody z odpłatnego zbycia składników będących rzeczami ruchomymi, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, na podstawie umowy leasingu (art. 14 ust. 2 pkt 19 PDOFizU). Przepisów art. 10 ust. 1 pkt 8 PDOFizU (dotyczących m.in. 6–miesięcznego okresu przedawnienia przy sprzedaży rzeczy ruchomych) nie stosuje się do składników, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 19 PDOFizU, nawet jeżeli przed zbyciem zostały wycofane z działalności gospodarczej, a między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki te zostały wycofane z działalności gospodarczej, i dniem ich odpłatnego zbycia nie upłynęło 6 lat (art. 10 ust. 2 pkt 4 PDOFizU). Natomiast z art. 51 ZmPDOFizPrU21 wynika, że przepisy te mają zastosowanie do składników nabytych po 31.12.2021 r.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 16.9.2025 r. (0112-KDIL2-2.4011.595.2025.2.MC) wskazano, że:

Interpretacja ta dotyczy jednoosobowej działalności gospodarczej, ale w przekonaniu Autora można ją zastosować także do działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki cywilnej, skoro podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy takiej spółki.

Obowiązki podmiotów stosujących systemy AI wysokiego ryzyka w obszarze HR

W załączniku III AIAct jako systemy AI wysokiego ryzyka zostały wprost zaklasyfikowane systemy AI przeznaczone do:

1) wykorzystywania do celów rekrutacji lub wyboru osób fizycznych,
2) do celów podejmowania decyzji wpływających na warunki stosunków pracy, decyzji o awansie lub rozwiązaniu umownego stosunku pracy, przydzielania zadań w oparciu o indywidualne zachowanie lub cechy osobowości lub charakter lub do monitorowania lub oceny wydajności zachowania osób pozostających w takich stosunkach.

Zgodnie z art. 6 ust. 3–4 AIAct, systemy AI stosowane w obszarach z załącznika III nie będą uznane za wysokiego ryzyka, jeśli nie wywierają istotnego wpływu na decyzje ani na chronione interesy prawne przy spełnieniu szczególnych warunków tam opisanych.

W stosunku do systemów AI wysokiego ryzyka, AIAct nakłada obowiązki na wszystkich operatorów – dostawców, importerów, dystrybutorów i podmiotów stosujących AI. Ten ostatni jest rozumiany jako każdy podmiot, który używa systemu AI we własnym zakresie i pod własną kontrolą.

Podstawowym obowiązkiem podmiotów stosujących jest budowanie odpowiednich kompetencji w zakresie AI wśród swojego personelu oraz osób działających w ich imieniu przy obsłudze i wykorzystaniu systemów AI rozumianych jako „umiejętności, wiedzę oraz zrozumienie, które pozwalają dostawcom, podmiotom stosującym i osobom, na które AI ma wpływ – z uwzględnieniem ich odnośnych praw i obowiązków w kontekście AIAct – w przemyślany sposób wdrażać systemy sztucznej inteligencji oraz mieć świadomość, jakie możliwości i ryzyka wiążą się z AI oraz jakie potencjalne szkody może ona wyrządzić”. Jest to obowiązek niezależny od tego czy dana organizacja stosuje systemy AI wysokiego ryzyka czy nie.

Z kolei trzonem obowiązków podmiotów stosujących AI wobec systemów AI wysokiego ryzyka jest art. 26 AIAct. Podstawowym obowiązkiem jest wdrożenie adekwatnych środków technicznych i organizacyjnych zapewniających korzystanie z systemów AI wysokiego ryzyka zgodnie z dołączoną instrukcją obsługi, która została przekazana przez dostawcę danego systemu AI. Wymóg stworzenia takiej instrukcji obsługi łącznie z wytycznymi dotyczących jej sporządzenia również jest przedmiotem regulacji wynikającej z AIAct.

Kolejnym obowiązkiem podmiotu stosującego jest zapewnienie nadzoru ludzkiego sprawowanego przez osoby posiadające odpowiednie kompetencje, przeszkolenie i umocowane oraz zapewnić im konieczne wsparcie organizacyjne. Środki nadzoru muszą być współmierne do ryzyka, poziomu autonomii i kontekstu wykorzystywania danego systemu AI wysokiego ryzyka.

Kolejny obowiązek, kluczowy z perspektywy wdrożenia systemu AI jest obowiązek zapewnienia adekwatnych, wystarczająco reprezentatywnych oraz w jak największym stopniu wolnych od błędów i kompletnych z punktu widzenia przeznaczenia zbiorów danych treningowych, walidacyjnych oraz testowych. Obowiązek ten ma zastosowanie w zakresie, w jakim podmiot stosujący AI sprawuje kontrolę nad danymi wejściowymi.

Po trzecie, w zakresie, w jakim kontroluje dane wejściowe, jest zobowiązany zapewnić ich adekwatność i reprezentatywność względem zamierzonego celu użycia.

Jeżeli istnieją uzasadnione podstawy, by sądzić, że użycie systemu zgodne z instrukcją może powodować powstanie ryzyka w rozumieniu art. 79 ust. 1 AIAct, podmiot stosujący niezwłocznie informuje o tym dostawcę lub dystrybutora oraz właściwy organ nadzoru rynku, a także zawiesza eksploatację systemu. W razie stwierdzenia poważnego incydentu podmiot stosujący niezwłocznie informuje w pierwszej kolejności dostawcę, a następnie importera lub dystrybutora oraz właściwe organy nadzoru rynku. Jeżeli kontakt z dostawcą jest niemożliwy, odpowiednie zastosowanie znajduje art. 73 AIAct.

Podmioty stosujące systemy AI wysokiego ryzyka przechowują również automatycznie generowane przez te systemy rejestry zdarzeń – w zakresie, w jakim pozostają one pod ich kontrolą – przez okres adekwatny do przeznaczenia danego systemu, wynoszący, co do zasady, co najmniej sześć miesięcy, o ile przepisy prawa UE lub prawa krajowego, w szczególności dotyczące ochrony danych osobowych, nie stanowią inaczej. W przypadku instytucji finansowych logi stanowią element dokumentacji prowadzonej zgodnie z właściwymi przepisami unijnymi w obszarze usług finansowych.

Przed oddaniem do użytku lub wykorzystaniem systemu AI wysokiego ryzyka w miejscu pracy podmioty stosujące będące pracodawcami są zobowiązane poinformować przedstawicieli pracowników oraz pracowników, których to dotyczy, o planowanym użyciu takiego systemu. Informacje te przekazuje się – w stosownych przypadkach – zgodnie z zasadami i procedurami ustanowionymi w prawie unijnym i prawie krajowym oraz zgodnie z utrwaloną praktyką w zakresie informowania pracowników i ich przedstawicieli.

Kary za naruszenie AI Act – kto odpowiada i ile to może kosztować?

Tabela: Maksymalne kary administracyjne wg AI Act (wybrane przypadki)

Kto odpowiada	Za co (przykład)	Podstawa	Maksymalna kara*
Każdy operator (dostawca/deployer/importer/dystrybutor)	Zakazane praktyki (np. manipulacja poza świadomością, predykcja przestępczości, nieuprawnione biometryczne kategoryzacje)	Art. 5 AIAct (zakazy), Art. 99 ust. 3 AIAct	do 35 mln € lub 7% globalnego obrotu (które wyższe)
Operatorzy systemów wysokiego ryzyka (w tym deployer–pracodawca)	Naruszenia „ogólnych” obowiązków (np. brak systemu zarządzania ryzykiem, dokumentacji, nadzoru człowieka, obowiązków deployera z art. 26 AIAct)	Art. 99 ust. 4 AIAct (katalog przepisów poza art. 5 AIAct)	do 15 mln € lub 3% globalnego obrotu (które wyższe)
Każdy adresat żądania (np. podmiot kontrolowany)	Nieprawidłowe/niekompletne/ wprowadzające w błąd informacje dla organu/notyfikowanej jednostki	Art. 99 ust. 5 AIAct	do 7,5 mln € lub 1% globalnego obrotu (które wyższe)
Dostawcy modeli GPAI	Naruszenia obowiązków właściwych dla GPAI (np. dokumentacja, udostępnienie informacji, współpraca z AI Office)	Art. 101 AIAct	do 15 mln € lub 3% globalnego obrotu (które wyższe)
Mikro/małe/średnie przedsiębiorstwa (MŚP)	Jak wyżej – z ulgą	Art. 99 ust. 6 AIAct	dla MŚP stosuje się „niższy z progów” (kwota lub procent – co niższe) zamiast „co wyższe”

* Uwaga: Ostateczny wymiar grzywny ustalają właściwe organy krajowe wyznaczone na podstawie AI Act, biorąc pod uwagę m.in. charakter, wagę i czas trwania naruszenia, liczbę osób dotkniętych oraz rozmiar szkody; możliwe są także ostrzeżenia i środki niemajątkowe.
W Polsce trwają prace nad docelową architekturą nadzoru; według publicznie dostępnych informacji rządowych i branżowych przewidziano komisję ds. AI jako organ nadzoru rynku oraz Ministra Cyfryzacji jako organ notyfikujący. Szczegóły (w tym kompetencje i procedury) będą doprecyzowywane w przepisach krajowych.

Terminy i egzekwowanie – co już obowiązuje?

Zakazy i część przepisów już obowiązują (od 2.2.2025 r.), a reguły i governance dla GPAI od 2.8.2025 r. Państwa członkowskie powinny mieć gotowe zasady kar i powołane właściwe organy. W praktyce tempo implementacji i gotowość organów różni się między państwami.

Wnioski (krytycznie i praktycznie)

Skala sankcji przewidzianych w AI Act jest naprawdę wysoka. Za stosowanie zakazanych praktyk grożą kary sięgające 35 mln euro lub 7% globalnego obrotu firmy. To znacznie więcej niż maksymalne stawki z RODO i ma na celu nie tylko edukację, ale przede wszystkim wymuszenie zmiany zachowań.

Co istotne, deployer, czyli np. pracodawca wdrażający system AI, nie jest tu tylko biernym obserwatorem. Zaniedbania takie jak brak nadzoru człowieka nad systemem, niewystarczające informowanie pracowników czy inne naruszenia art. 26 mogą skutkować karami do 15 mln euro lub 3% obrotu.

Dostawcy modeli ogólnego przeznaczenia (GPAI) podlegają odrębnemu systemowi kar do 3% obrotu lub 15 mln euro. Ryzyko jednak nie kończy się na nich, a przechodzi również na użytkowników, zwłaszcza gdy modele są wykorzystywane w obszarach wpływających na ludzi.

Mniejsze firmy (MŚP) mają pewne ulgi. W ich przypadku kara obliczana jest jako niższa z dwóch wartości: procentowa lub kwotowa. Nie oznacza to jednak mniejszych obowiązków. Przepisy są takie same, zmienia się tylko wysokość ewentualnych kar.

Egzekwowanie przepisów jest zdecentralizowane i wciąż się kształtuje, dlatego w 2025 r. można spodziewać się różnic między krajami, zarówno w podejściu, jak i w priorytetach. W praktyce często oznacza to ostrzeżenia na początek, a dopiero potem sankcje.

Wszystko to pokazuje, że firmy powinny działać proaktywnie i wdrażać compliance z wyprzedzeniem, zamiast biernie czekać na wytyczne, które mogą nadejść z opóźnieniem lub w różnych wersjach.

 

Podatnik zagraniczny a KSeF

Z przepisów, które mają obowiązywać od 1.2.2026 r. wynika, że obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych nie dotyczy m.in. wystawiania faktur:

1) przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju;

2) przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju, który posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności nie uczestniczy w dostawie towarów lub świadczeniu usług, dla których wystawiono fakturę.

Podatnik zagraniczny, który w ogóle nie ma w Polsce „stałego miejsca prowadzenia działalności”, względnie ma w Polsce „stałe miejsce prowadzenia działalności”, lecz czynności opodatkowane w Polsce świadczy przy pomocy zagranicznej centrali, nie ma zatem obowiązku wystawiania faktur w KSeF. Może wystawić faktury papierowe albo elektroniczne.

Z dalszych przepisów wynika także, iż takiemu zagranicznemu podmiotowi, faktura ustrukturyzowana wystawiana na jego rzecz przez polskich podatników, będzie udostępniana w sposób uzgodniony między stronami.

Częściowe pokrywanie się okresów prowadzenia działalności gospodarczej ze stosunkiem pracy a staż pracy

Od początku 2026 r. u pracodawców będących jednostkami finansów publicznych, a od 1.5.2026 r. u pozostałych pracodawców do okresu zatrudnienia, od którego uzależnione są uprawnienia pracownicze wliczać się będzie kilka nowych okresów, m.in.:

W art. 302¹ § 10 KP przyjęto w tym zakresie zasadę, że w przypadku nakładania się okresów, o których mowa w art. 302¹ § 1-7 KP lub nakładania się tych okresów na okres pozostawania w stosunku pracy do okresu zatrudnienia wlicza się okres najkorzystniejszy dla osoby, której okresy będą podlegały wliczeniu do okresu zatrudnienia. Regulacja ta odczytywana powinna być jako wyłączająca możliwość podwójnego zaliczenia okresów przypadających w tym samym czasie. Nie wyłączymy całego okresu prowadzenia działalności gospodarczej tylko dlatego, że na jego część przypadało zatrudnienie. W oczywisty sposób zresztą najkorzystniejsze przy takim ujęciu byłoby zaliczenie i tak okresu prowadzenia działalności, a nie początkowego okresu świadczenia pracy zamiast całego okresu prowadzenia działalności. W opisanej sytuacji staż pracy zwiększy się (po wejściu w życie nowych przepisów oraz po udokumentowaniu okresu prowadzenia działalności przez pracownicę) o okres prowadzenia działalności niepokrywający się z zatrudnieniem (czyli okres do końca sierpnia 2018 r.).

Podpisano rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF

1. Rozporządzenie Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 7 grudnia 2025 r. w sprawie przypadków, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych (Dz. U. poz. 1740)

Rozporządzenie określa przypadki w których nie ma obowiązku wystawiania faktur w KSeF. Dotyczą one:

Faktury w KSeF wystawia się według wzoru faktury ustrukturyzowanej określonego w art. 106gb ust. 8 ustawy o VAT. W związku z tym, z uwagi na uwarunkowania techniczne, w KSeF nie będzie możliwe wystawienie np. biletu jednorazowego, czy dokumentu finansowego lub ubezpieczeniowego uznanych za faktury zgodnie z wymogami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. z 2021 r., poz. 1979 ze zm.).

Rozporządzenie to ma charakter szczególny i określa niektóre wskazane wyżej przypadki dostaw towarów lub świadczenia usług, których odpowiedni sposób udokumentowania pozwala na wyłączenie z obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych.

Rozporządzenie określa także przypadek, kiedy nabywca będący tzw. podmiotem zagranicznym, nieposługujący się NIP, w ramach samofakturowania może wystawić fakturę w KSeF w przypadku WDT, gdyż na potrzeby tej czynności jest zidentyfikowany w swoim Państwie Członkowskim numerem VAT UE.

2. Rozporządzenie Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 7 grudnia 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1742)

Rozporządzenie dostosowuje do KSeF zasady wystawiania faktur uproszczonych przez podatników zwolnionych z VAT i faktur uproszczonych dokumentujących transakcje zwolnione z VAT.

Od 1 lutego 2026 r. na fakturach uproszczonych, które będą wystawiane w KSeF podatnicy będą podawać swój NIP. NIP wystawcy jest niezbędny do realizacji obowiązku wystawiania faktur w KSeF. Nadal będzie obowiązywała zasada, że w przypadku faktur uproszczonych wystawianych poza KSeF, np. na rzecz konsumenta, podatnik nie będzie obowiązany do podawania tego numeru.

NIP nabywcy, o ile się nim posługuje, będzie podawany na fakturze uproszczonej.

3. Rozporządzenie Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 12 grudnia br. w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur.

Rozporządzenie szczegółowo reguluje zasady korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), w tym:

Wskazane zasady są odwzorowane w udostępnionej przez Ministerstwo dokumentacji technicznej KSeF na stronie MF.

4. Rozporządzenie Ministra Finansów i Gospodarki z dnia 12 grudnia 2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług.

Celem nowelizacji tzw. rozporządzenia ws. JPK VAT z deklaracją jest dostosowanie do zmian wprowadzonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2025r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1203).

Zawarte w rozporządzeniu założenia opierają się na podawaniu w ewidencji sprzedaży i zakupu JPK VAT numeru KSeF faktury oraz umożliwiają ujmowanie w tej ewidencji innych faktur wystawionych/otrzymanych poza KSeF i innych dowodów niż faktury, dla których to będą miały zastosowanie odpowiednie oznaczenia (węzeł KSeF):

Podanie numeru KSeF będzie dotyczyło faktur wystawionych w KSeF bez względu na tryb ich wystawiania i przesyłania do KSeF (offline 24, awaria, niedostępność systemu) – według stanu na dzień złożenia JPK VAT z deklaracją.

Ustawą z dnia 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw do ustawy o podatku od towarów i usług została wprowadzona konieczność rozliczenia systemu kaucyjnego w deklaracji VAT. Uznano w efekcie za konieczne wprowadzenie zmiany w JPK VAT z deklaracją w tym zakresie.

W związku z uwagami przedsiębiorców przekazywanymi w toku konsultacji publicznych projektu rozporządzenia, Ministerstwo przedstawiło wyjaśnienia w raporcie z konsultacji, wśród nich wskazujemy m.in., że:

1) Rozporządzenie nie zakłada wymogu korygowania ewidencji sprzedaży/zakupu o uzupełnienie nr KSeF faktur, którym na dzień przesłania ewidencji ten numer nie został nadany. Wyjątek stanowi obowiązek korekty, wyłącznie przypadku, jeśli faktury ujmowane w ewidencji sprzedaży wystawione w trybie offline24 uzyskają numer KSeF już po złożeniu JPK VAT z deklaracją. Należy jednak zakładać, że przypadki, kiedy nastąpi zbieg terminu złożenia JPK VAT z deklaracją (do 25. dnia następnego miesiąca) z brakiem uzyskania numeru KSeF dla faktur wystawionych w trybie offline24 (do 15. dnia następnego miesiąca), będą sporadyczne.

2) Ujmowanie w JPK VAT w ewidencji zakupu faktur z nadanym numerem KSeF nie powinno stanowić nadmiernego obciążenia dla podatników. Przykładowo w oprogramowaniu Ministerstwa Finansów e-mikrofirma zostaną zapewnione rozwiązania, które pozwolą na automatyczne zasilanie JPK VAT z deklaracją fakturami otrzymanymi w KSeF, wraz z nadanym numerem KSeF. Wyeliminuje to konieczność manualnego przenoszenia numeru KSeF do pliku. W systemach komercyjnych można przewidzieć możliwości sprawdzenia powiązań systemów księgowych z KSeF. Wprowadzenie konkretnych rozwiązań technicznych zależy od firmy wdrażającej u danego podmiotu system KSeF oraz rozwiązania księgowego i informatycznego.

3) Rozporządzenie dotyczy ewidencji JPK VAT z deklaracją składanych za okresy rozliczeniowe od 1 lutego 2026 r. Rozwiązania wprowadzone tym rozporządzeniem w jednej dacie jest korzystne, eliminuje niepotrzebne koszty po stronie podatników jakie byłyby związane z ewentualnym fazowaniem obowiązków JPK VAT w związku z fazowaniem obowiązków KSeF w 2026 r.

4) Robocze wersje struktur logicznych JPK VAT z deklaracją podlegały konsultacjom od 27 czerwca 2026 r., następnie zostały udostępnione 17 września 2025 r. na stronie podatki.gov.pl, aby zapewnić stabilny proces ich implementacji w narzędziach do wysyłki plików JPK.

5) W przypadku błędów w plikach JPK VAT z deklaracją, tak jak dotychczas, zgodnie z obowiązującymi przepisami art. 109 ust. 3e-3g ustawy o podatku od towarów i usług podatnik po zidentyfikowaniu błędów w złożonym pliku może go skorygować. Możliwość skorygowania przez podatnika błędów w JPK VAT z deklaracją istnieje również, gdy błędy te zostaną stwierdzone przez naczelnika urzędu skarbowego, w wyniku wezwania do ich usunięcia. Przypadki takie będą rozpatrywane – jak dotychczas – indywidualnie.

Zatem kary za błędnie wypełnione pliki JPK VAT z deklaracją nie mają charakteru automatycznego i mogą zostać nałożone dopiero w sytuacji, gdy podatnik nie skoryguje ich odpowiednio po uprzednim wezwaniu przez naczelnika urzędu skarbowego.

Źródło: mf.gov.pl.

L4 a praca u dwóch pracodawców

W obecnym stanie prawnym nie jest możliwe wystawienie zwolnienia lekarskiego z powodu choroby, które miałoby zastosowanie u jednego z dwóch pracodawców, u których świadczy pracę pracownik.

Takie rozwiązanie jest zaproponowane jako zmiana do ustawy z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2025 r. poz. 501) w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (UD114), w brzmieniu:

1) w art. 17:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia od pracy w przypadku, gdy w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:

1) wykonuje pracę zarobkową lub

2) podejmuje aktywność niezgodną z celem tego zwolnienia, lub

3) przebywa w innym miejscu niż wskazane w tym zwolnieniu, lub zawiadomieniu, o którym mowa w art. 59 ust. 5e, jako adres pobytu w okresie niezdolności do pracy, chyba że udokumentuje, że nieobecność ta była uzasadniona względami zdrowotnymi lub koniecznością podjęcia czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.”,

b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a–1d w brzmieniu:

„1a. Pracą zarobkową, o której mowa w ust. 1 pkt 1, jest każda czynność mająca charakter zarobkowy, niezależnie od stosunku prawnego będącego podstawą jej wykonania, z wyłączeniem czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.

1b. Aktywnością niezgodną z celem zwolnienia od pracy, o której mowa w ust. 1 pkt 2, są wszelkie działania utrudniające lub wydłużające proces leczenia lub rekonwalescencję, z wyłączeniem zwykłych czynności dnia codziennego lub czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności.

1c. Miejscem wskazanym w zwolnieniu lub zawiadomieniu może być adres pobytu w innym państwie, jeżeli uzasadnione to jest zaleceniami lekarza lub innymi istotnymi okolicznościami, chyba że Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma możliwość zlecenia przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia w tym państwie na mocy przepisów odrębnych.

1d. W przypadku spełniania warunków do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń, niezdolność do pracy z powodu choroby dotyczy każdego z tych tytułów, chyba że wystawiający zwolnienie od pracy wskaże w orzeczeniu, że praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy.”.

Obowiązujące w tej chwili przepisy prawa wskazują zgodnie z brzmieniem art. 17 ZasiłkiU, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Okoliczności te ustala się w trybie określonym w art. 68 ZasiłkiU. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz płatnicy składek (zakłady pracy) są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.

Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Lekarskiej, określił w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich – jest to rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27.7.1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. Nr 65, poz. 743).

JPK_KR_PD a struktura ksiąg rachunkowych – wątpliwości środowisk księgowych i biegłych rewidentów wobec interpretacji MF

W związku z odpowiedzią Ministerstwa Finansów na pytanie nr 138 opublikowaną w ramach „Pytań i odpowiedzi JPK KR PD” (https://podatki-arch.mf.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/jpk pd/pytania-i-odpowiedzi-jpk pd/), zdaniem przedstawicieli środowiska księgowych i biegłych rewidentów MF powinno ponownie przeanalizować zaprezentowaną interpretację dotyczącą obowiązku wyodrębniania jednorodnych podatkowo kont analitycznych na potrzeby JPK KR PD.

Stanowisko MF wskazuje, że w przypadku ujmowania na jednym koncie zdarzeń gospodarczych o różnej kwalifikacji podatkowej podatnik powinien wyodrębnić odrębne konta analityczne, tak aby możliwe było przypisanie właściwych znaczników podatkowych. W ocenie środowiska księgowych przyjęta wykładnia prowadzi w praktyce do wprowadzenia – w drodze interpretacji – nowych obowiązków materialnoprawnych w zakresie sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych.

dr Monika Król-Stępień, Wiceprezes Zarządu Oddziału Dolnośląskiego SKwP zwraca uwagę, że art. 9 ust. 1 PDOPrU wymaga jedynie, aby ewidencja rachunkowa umożliwiała prawidłowe ustalenie dochodu podatkowego, nie narzucając podatnikom ani struktury planu kont, ani określonej techniki ewidencji zdarzeń gospodarczych. Również ustawa o rachunkowości nie wprowadza obowiązku jednorodności podatkowej kont. Rozporządzenie Ministra Finansów z 16.8.2024 r. ma natomiast charakter techniczno-raportowy i nie może ingerować w materialne zasady prowadzenia ksiąg.

Istotne znaczenie mają także uwarunkowania systemowe. W praktyce zaawansowanych systemów ERP wymiary analityczne takie jak KUP/NKUP czy PP/NPP są standardowym narzędziem ewidencyjnym i kontrolnym, funkcjonującym w ramach jednego konta księgowego. Jednocześnie struktura techniczna JPK KR PD przewiduje wyłącznie klasyfikację kont poprzez znaczniki S 12 1, S 12 2, S 12 3 i nie umożliwia raportowania wymiarów analitycznych jako odrębnych elementów pliku.

W konsekwencji literalne zastosowanie stanowiska MF może prowadzić do konieczności masowego rozbudowywania planów kont, istotnego wzrostu kosztów dostosowania systemów finansowo-księgowych, wydłużenia czasu generowania plików JPK KR PD, a w skrajnych przypadkach do problemów z ich wygenerowaniem przy bardzo dużej liczbie operacji gospodarczych.

Mając powyższe na uwadze, Ministerstwo Finansów powinno rozważyć:

Księgowe ujęcie środków pochodzących z KPO

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) to program, który ma na celu wspieranie odbudowy potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii COVID–19, wzmocnienie konkurencyjności i podniesienie poziomu życia społeczeństwa. Pieniądze na ten cel pochodzą z Europejskiego Funduszu na rzecz Odbudowy i Zwiększania, który jest częścią Planu Odbudowy dla Europy. Inwestycje w ramach KPO, których realizacja jest finansowana ze środków wsparcia bezzwrotnego, są finansowane ze środków pochodzących z budżetu państwa, środków europejskich lub ze środków PFR.

W art. 17 PDOPrU wymienione są dochody, które korzystają ze zwolnienia z opodatkowania CIT. Otrzymane przez podatnika dofinansowanie/dotacja na realizację projektu, będzie stanowiła przychód podatkowy, który może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 53 PDOPrU, który stanowi, że: „Środki finansowe otrzymane przez uczestnika projektu jako pomoc udzielona w ramach programu finansowanego z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1, 2 i 4, pkt 5 lit. a i lit. b, art. 5 ust. 3 pkt 5a–5d ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych”.

Wsparcie/dofinansowanie będzie stanowiło środki publiczne pochodzące z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, przeznaczone na wsparcie o charakterze bezzwrotnym, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) ustanawiającym Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Koszty kwalifikowane projektu, poniesione przez podatnika i sfinansowane dotacją podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 58 PDOPrU: „Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 14a, 23, 24, 42, 47, 48, 52, 53, 54a, 56, 56b–56m i 59”. Zwrot wydatków na nabycie środków trwałych powoduje, że odpisy amortyzacyjne od części ich wartości początkowej odpowiadającej zwróconym wydatkom, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Potwierdza to m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 23.9.2024 r. (0114-KDIP2-2.4010.374.2024.1.AS).

W przypadku VAT, podmioty realizujące inwestycje związane z KPO są zobowiązane do pokrycia kosztów VAT z własnych środków jako wkładu własnego. W ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności VAT jest niekwalifikowalny. Tak więc dotację można przeznaczyć na zakupy w kwotach netto, tj. bez VAT.

Kolejne wydłużenie ważności decyzji administracyjnych w zakresie gospodarki odpadami

Wydłużenie terminu ważności zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów

Artykuł 2 ustawy z 7.11.2025 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw zmienia brzmienie art. 226a ust. 1 OdpadyU. Zmiana jego treści polega na zastąpieniu wyrazów „do dnia 31 grudnia 2025 r.” na „do dnia 31 grudnia 2026 r.”.

Bez wprowadzonej zmiany z dniem 1 stycznia 2026 r. utraciłby moc przepis art. 226a OdpadyU zapobiegający wygaśnięciu zezwoleń na zbieranie odpadów i zezwoleń na przetwarzanie odpadów ze względu na upływ czasu, na jaki zostały wydane.

Jest bowiem zasadą określoną w art. 48 pkt 1 OdpadyU, że zezwolenie na zbieranie odpadów i zezwolenie na przetwarzanie odpadów wygasa po upływie czasu, na jaki zostało wydane. Zatem podmiot, który chce kontynuować działalność w zakresie zbierania lub przetwarzania odpadów powinien złożyć do właściwego organu wniosek o wydanie kolejnego uprawnienia na tyle wcześnie, aby nie doszło do przerwania ciągłości zezwolenia. Termin rozpatrzenia wniosku nie powinien być dłuższy niż przewidziany w KPA. Jak stanowi art. 35 § 1 KPA organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania (art. 35 § 3 KPA). Należy przy tym brać pod uwagę, że do tych terminów nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów doręczania z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej, okresów zawieszenia postępowania, okresu trwania mediacji oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo przyczyn niezależnych od organu (art. 35 § 5 KPA).

Postępowania w sprawach o wydanie zezwolenia na zbieranie odpadów i zezwolenia na przetwarzanie odpadów znacznie się wydłużyły w związku z przepisami wprowadzonymi ustawą z 20.7.2018 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1592 ze zm.). Zgodnie z jej postanowieniami posiadacze odpadów uprawnieni do ich zbierania lub przetwarzania zostali zobowiązani, w terminie do 5.3.2020 r., do złożenia do właściwego organu administracji (marszałka województwa lub starosty) wniosku o dostosowanie posiadanych decyzji do przepisów tej ustawy, w szczególności związanych z kwestiami magazynowania odpadów, z uwzględnieniem ochrony przeciwpożarowej. Mimo upływu kilku lat proces dostosowywania zezwoleń do nowych wymagań wciąż się nie zakończył. Na koniec 2024 r. aż 13% wniosków złożonych w trybie dostosowawczym nie zostało rozpatrzonych, w większości przez marszałków województw.

Do strumienia niezałatwionych spraw dostosowawczych dołączają wnioski o wydanie kolejnych uprawnień do zbierania i przetwarzania odpadów, składanych przez podmioty zamierzające rozpocząć taką działalność lub ją kontynuować w kolejnym okresie.

Po zmianie wprowadzonej przepisami z 7.11.2025 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw art. 226a ust. 1 OdpadyU uzyska następujące brzmienie:

W okresie do dnia 31 grudnia 2026 r. zezwolenie na zbieranie odpadów lub zezwolenie na przetwarzanie odpadów nie wygasa ze względu na upływ czasu, na jaki zostało wydane, jeżeli posiadacz odpadów w terminie nie później niż trzy miesiące przed upływem tego czasu złoży wniosek o wydanie nowego zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów.

Wydłużenie terminu ważności pozwolenia na wytwarzanie odpadów

Analogiczna zmiana, jak w przypadku zezwoleń na gospodarowanie odpadami, obejmuje przepisy PrOchrŚrod dotyczące pozwolenia na wytwarzanie odpadów.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 193 ust. 1 pkt 1 PrOchrŚrod pozwolenie emisyjne (w tym obejmujące wytwarzanie odpadów) wygasa po upływie czasu, na jaki zostało wydane. Jednakże na mocy art. 60 ust. 1 ustawy z 7.10.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. oraz w 2024 r. w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1288 i 1831), która weszła w życie 18.10.2022 r. – wprowadzono odstępstwo od tej zasady (ujęte w art. 193 ust. 1a PrOchrŚrod), zgodnie z którym w okresie do 31.12.2025 r. pozwolenie, o którym mowa w art. 180a PrOchrŚrod (na wytwarzanie odpadów), nie wygasa, jeżeli posiadacz odpadów w terminie nie później niż 3 miesiące przed upływem czasu, na jaki zostało wydane to pozwolenie, złoży wniosek o wydanie nowego pozwolenia na wytwarzanie odpadów.

Nowe brzmienie art. 193 ust. 1a PrOchrŚrod nadane przez art. 1 ustawy z 7.11.2025 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw uwzględnia zmianę wyrazów „do dnia 31 grudnia 2025 r.” na „do dnia 31 grudnia 2026 r.”. Wskutek tej zmiany art. 193 ust. 1c PrOchrŚrod uzyska treść:

W okresie do dnia 31 grudnia 2026 r. pozwolenie, o którym mowa w art. 180a, nie wygasa, jeżeli posiadacz odpadów w terminie nie później niż trzy miesiące przed upływem czasu, na jaki zostało wydane to pozwolenie, złoży wniosek o wydanie nowego pozwolenia na wytwarzanie odpadów.