Zakup prezentów dla pracowników ujęty w kosztach spółki jawnej
Takie stanowisko wyłączające możliwość zaliczenie darowizny na rzecz pracownika do kosztów potwierdza w DKIS piśmie z 14.3.2019 r. (nr 0111-KDIB2-1.4010.8.2019.3.JK):
Jednakże jest interpretacja z 18.4.2024 r., wydana przez DKIS (nr 0114-KDIP2-1.4010.57.2024.4.DK), w której wskazano, że wydatki poniesione na upominki dla pracowników m.in. z okazji dnia kobiet, świąt Bożego Narodzenia, mikołajek, czy okoliczności takich jak narodziny dziecka, ślub, jubileusz stażu pracy, odejście na emeryturę, przekazywane jako forma gratulacji, uznania, uczczenia powszechnie przyjętego święta, mogą stanowić KUP.
W interpretacji indywidualnej z 29.10.2015 r., (nr: DD3.8222.2.376.2015.KDJ) Minister Finansów odniósł się do pojęcia „nieodpłatne świadczenie”. Minister Finansów zauważył, że zagadnienie to zostało przeanalizowane przez TK w wyroku z 8.7.2014 r., (K 7/13, Legalis), w którym TK wskazał, że nie wszystkie świadczenia otrzymywane przez pracowników od pracodawców można uznać za przychód ze stosunku pracy. Mianowicie:
Kryterium zatrudnienia w estońskim CIT
W 2025 r., jeśli jak wynika to z treści pytania, jest to jej drugi rok podatkowy w ryczałcie od dochodów spółek, musi mieć spełniony albo 1 albo 2 wariant.
Wariant 1:
musi zatrudniać na podstawie umowy o pracę co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełne etaty, niebędące udziałowcami, akcjonariuszami ani wspólnikami tego podatnika, przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym, a w przypadku gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82% dni przypadających w roku podatkowym.
Wariant 2:
musi ponosić miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzeń na rzecz zatrudnionych na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 3 osób fizycznych, niebędących udziałowcami, akcjonariuszami ani wspólnikami tego podatnika, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń podatnik jest płatnikiem PIT lub płatnikiem składek określonych w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych lub Ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Tym samym na umowie zlecenia z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej musi mieć 3 osoby których wynagrodzenie miesięcznie wynosi co najmniej łącznie: 24 807,39 zł.
Może też mieć te trzy osoby na umowie o dzieło z wynagrodzeniem, które wynosi co najmniej miesięcznie: 24 807,39 zł.
W przypadku, gdy podatnik ma status małego podatnika w 2024 roku, to w pierwszym roku podatkowym opodatkowania ryczałtem, warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 3:
1) lit. a, uznaje się za spełniony, jeżeli mały podatnik zatrudnia na podstawie umowy o pracę co najmniej 1 osobę w przeliczeniu na pełne etaty, niebędącą udziałowcem, akcjonariuszem ani wspólnikiem tego podatnika, przez okres wskazany w tym przepisie;
2) lit. b, uznaje się za spełniony, jeżeli mały podatnik ponosi miesięcznie wydatki w kwocie stanowiącej co najmniej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw z tytułu wypłaty wynagrodzenia na rzecz zatrudnionej na podstawie umowy innej niż umowa o pracę co najmniej 1 osoby fizycznej, niebędącej udziałowcem, akcjonariuszem ani wspólnikiem tego podatnika oraz w związku z wypłatą tych wynagrodzeń podatnik jest płatnikiem PIT lub płatnikiem składek określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych lub ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Z pytania nie wynika, czy spółka miała status małego podatnika, jednakże autor zakłada z informacji zawartych w treści pytania o stosowaniu 9%, że w roku poprzedzającym wejście w system ryczałtu od dochodów spółek posiadała taki status. W takiej sytuacji w pierwszym roku podatkowym na ryczałcie od dochodów spółek (autor zakłada, że to rok kalendarzowy 2024, ponieważ nie ma takich szczegółów w treści pytania) musi zatrudniać przez 300 dni w 2024 r. jedną osobę na umowie o pracę która to osoba nie może być wspólnikiem spółki.
Jeśli spółka w 2024 r. nie posiadała osoby na umowie o pracę, wtedy może zatrudniać w oparciu o umowy zlecenia (jak wynika z treści pytania), jednakże w 2024 r. musi mieć co najmniej jedną osobę na umowie zlecenia, a ich wynagrodzenie musi wynosić co najmniej 7465,32 zł.
Skutki podatkowe zmiany kodów CN dla oleju napędowego
Zmiana kodów CN
Dnia 31.10.2024 r. opublikowano rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2024/2522, które wprowadza zmiany w Nomenklaturze Scalonej (CN). W wyniku tych zmian oleje napędowe o zawartości siarki nieprzekraczającej 0,001% masy, dotychczas klasyfikowane pod kodem CN 2710 19 43, zostaną przypisane do dwóch nowych kodów CN:
- 2710 19 42 – o zawartości węgla biogenicznego co najmniej 80% masy,
- 2710 19 44 – pozostałe.
Rozporządzenie (UE) 2024/2522 stosuje się od 1.1.2025 r.
Skutki dla podatku od towarów i usług
Zmiana kodów CN nie wpłynie na opodatkowanie VAT olejów napędowych. Na podstawie art. 103 ust. 5ab ustawy o podatku od towarów i usług, zmiany w Nomenklaturze Scalonej (CN) nie zmieniają zasad opodatkowania, jeśli nie zostały określone w ustawie.
Od 1.1.2025 r. w deklaracjach VAT-14 będą obowiązywać nowe kody CN. Zasady ich stosowania są następujące:
- w deklaracjach składanych w styczniu 2025 r. za grudzień 2024 r. należy używać dotychczasowego „starego” kodu CN: 2710 19 43,
- w deklaracjach składanych w lutym 2025 r. za styczeń 2025 r. należy stosować zarówno „stary” kod CN (2710 19 43), jak i „nowe” kody CN (2710 19 42 i 2710 19 44) – w zależności od daty dokonania transakcji,
- w deklaracjach za luty 2025 r. i kolejne okresy należy wskazywać wyłącznie „nowe” kody CN: 2710 19 42 i 2710 19 44.
Skutki dla akcyzy
Zmiana kodów CN nie wpłynie również na opodatkowanie akcyzą. Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, zmiany w Nomenklaturze Scalonej (CN) nie mają wpływu na zasady opodatkowania wyrobów akcyzowych, jeśli nie zostały określone w ustawie.
Od 1.1.2025 r. stawka akcyzy wynosi:
- 1160 zł/1000 litrów – dla olejów napędowych (CN 2710 19 42 i CN 2710 19 44) oraz ich mieszanek z biokomponentami spełniającymi wymogi jakościowe określone w odrębnych przepisach,
- 232 zł/1000 litrów – dla olejów napędowych przeznaczonych do celów opałowych (CN 2710 19 42 i CN 2710 19 44), zabarwionych na czerwono i oznaczonych znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi.
W deklaracjach i ewidencjach za grudzień 2024 r. nadal będzie stosowany kod CN 2710 19 43. Natomiast w deklaracjach i ewidencjach za styczeń i za kolejne miesiące 2025 r. będą miały zastosowanie nowe kody CN 2710 19 42 i CN 2710 19 44.
Dostosowanie systemów i rejestrów akcyzowych
Zmiana kodów CN wymaga aktualizacji systemów i rejestrów akcyzowych, takich jak System EMCS PL2 oraz Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych (CRPA).
System EMCS PL2 zostanie zasilony nowymi słownikami PL733 i DD733, które będą dostępne na portalu podatkowym podatki.gov.pl.
W Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych (CRPA) kod CN 2710 19 43 zostanie automatycznie zastąpiony kodem 2710 19 44. Natomiast w przypadku kodu 2710 19 42 podmioty będą zobowiązane do zaktualizowania zgłoszeń rejestracyjnych.
Podsumowanie
Zmiany w Nomenklaturze Scalonej, wprowadzające nowe kody CN dla olejów napędowych, nie wpływają na zasady opodatkowania VAT i akcyzą. Wymagają jednak dostosowania deklaracji oraz ewidencji podatkowych, jak również systemów i rejestrów akcyzowych. Przedsiębiorcy powinni zapewnić zgodność dokumentacji z przepisami obowiązującymi od stycznia 2025 r.
Źródło: https://www.podatki.gov.pl/
Usługi świadczone przez podwykonawców a PKPiR
Autor uważa, że prawidłowym będzie ujęcie kosztów związanych z usługami podwykonawców w PKPiR w kolumnie 10 jako „Zakup towarów handlowych i materiałów”.
Warto zaznaczyć, iż usługi świadczone przez podwykonawców stanowią istotę usług świadczonych przez podatnika. Wymaga zatem podkreślenia, że na gruncie przepisów rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów wykonane usługi są uważane za wyroby gotowe, a usługi przed ich ukończeniem – za produkcję niezakończoną, co wynika z literalnego brzmienia § 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
Według organów podatkowych pojęcie materiałów trzeba rozumieć szeroko. W ich ocenie jako materiały podstawowe lub pomocnicze mogą być kwalifikowane również usługi. W rezultacie również koszty usług, które wykorzystywane są w toku produkcji lub na potrzeby świadczonych usług, mogą być ujmowane w PKPiR w kolumnie 10. Konsekwencją tego podejścia jest obowiązek stosowania do takich usług (będących główną substancją wyrobu gotowego) zasad dotyczących zakupu materiałów.
Z analizowanego pytania wynika, że podatnik część usług zleca podwykonawcom. Można zatem stwierdzić, że zlecane przez podatnika czynności wpisują się w proces wykonania konkretnych usług przez podatnika, stanowiąc pewien ich etap lub nawet wyczerpując w pełni istotę świadczonej usługi. W takim przypadku istnieją podstawy, by koszty związane z usługami podwykonawców zakwalifikować jako materiały podstawowe wyrobu gotowego, co oznacza, że powinny one znaleźć się w PKPiR w kolumnie 10 jako „Zakup towarów handlowych i materiałów”.
Dropshipping z Chin a VAT
Rozliczenie będzie zależne od tego, kto będzie importerem. Jedynym wspólnym skutkiem różnych wariantów będzie opodatkowanie przez polskiego sprzedawcę sprzedaży na rzecz polskiego odbiorcy.
Z opisu wynika, że stosujecie Państwo model dropshipping, czyli nabywcom w Polsce oferowane są towary wysyłane bezpośrednio od producenta. Wspomniany opis wskazuje na to, że ma miejsce transakcja łańcuchowa w rozumieniu art. 22 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU), zgodnie z którym w przypadku, gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie. Wówczas, zgodnie z art. 22 ust. 3 VATU, dostawę towarów, która:
1) poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów,
2) następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.
Należy na to wszystko nałożyć jeszcze regulacje o imporcie towarów. W opisywanej sytuacji importerem potencjalnie może być chińska spółka albo polska spółka. Skoro końcowym nabywcą jest podmiot z Polski, to Autor zakłada, że będzie miał miejsce import towarów, przez co powinien być rozliczony VAT importowy, co wynika z art. 26a ust. 1 VATU. Jeśli importerem będzie chińska spółka, to jeśli nie będzie zarejestrowana dla potrzeb VAT w Polsce, to powinna wystawić fakturę bez VAT, którą polska spółka rozliczy jako dostawę towarów, dla której podatnikiem jest nabywca (art. 17 ust. 1 pkt 5 VATU). Natomiast sprzedaż na rzecz ostatecznego nabywcy (firmy lub konsumenta) będzie opodatkowana polskim VAT. Jeśli importerem będzie polska spółka, to powinna rozliczyć VAT importowy, który po otrzymaniu ZCP stanie się także VAT naliczonym do odliczenia. W tym wypadku również sprzedaż na rzecz ostatecznego nabywcy (firmy lub konsumenta) będzie opodatkowana polskim VAT.
Umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych w kontroli instalacji
Umowę powierzenia należy zawrzeć, jeżeli na zlecenie administratora (spółdzielni) ma nastąpić przetwarzanie danych osobowych.
Zgodnie z art. 4 pkt 8 w związku z art. 28 RODO, jeżeli w imieniu i na zlecenie administratora następuje przetwarzanie danych osobowych, konieczne jest zawarcie umowy powierzenia. Kluczowe jest ustalenie, czy rzeczywiście dochodzi do przetwarzania danych osobowych.
Zgodnie z art. 4 pkt 1 RODO, dane osobowe to informacje o osobie fizycznej, które umożliwiają jej identyfikację (bezpośrednio lub pośrednio), np. adres zamieszkania. Aby adres zamieszkania stanowił dane osobowe, musi identyfikować konkretną osobę fizyczną. Biorąc pod uwagę zakres udostępnionych danych, takich jak zestawienia adresów budynków, liczba klatek i mieszkań, należy ustalić, czy dochodzi do udostępnienia konkretnego adresu, który można powiązać z daną osobą fizyczną. Na przykład, udostępniony adres: budynek wielomieszkaniowy przy ul. Wspólnej 8, zawierający 40 mieszkań i 2 klatki, nie stanowi udostępnienia danych osobowych. Jednakże, jeśli udostępnione byłyby imiona, nazwiska właścicieli lub osób zamieszkujących konkretne mieszkania, dochodziłoby do udostępnienia danych osobowych. Dane adresowe nie zawsze stanowią dane osobowe.
Należy jednak pamiętać, że w ramach wykonywania zleconych prac może dojść do przetwarzania danych osobowych na późniejszych etapach, np. przy spisywaniu protokołu, w którym mogą znaleźć się imiona i nazwiska osób zamieszkujących dany lokal lub ich podpisy. W takim przypadku zawarcie umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych będzie konieczne.
Uwaga! Do 31 grudnia obowiązek korekty odpisu na zfśs za 2024 rok
Ustalenie przeciętnej liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach
Z uwagi na brak wytycznych w regulacjach zfśs do obliczania średniej liczby zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty w poszczególnych miesiącach stosuje się metody statystyczne. Pracodawca, u którego stan zatrudnienia jest stabilny, powinien zatem użyć metody:
- uproszczonej, w której dodaje stany dzienne z pierwszego i ostatniego dnia miesiąca, a wynik dzieli przez 2, albo
- średniej chronologicznej, wymagającej dodania stanów dziennych z pierwszego i ostatniego dnia miesiąca, podzielenia uzyskanej sumy przez 2, dodania do otrzymanego wyniku stanu zatrudnienia w 15. dniu miesiąca oraz podzielenia rezultatu przez 2.
Pracodawcom z dużą zmiennością liczby pracowników rekomenduje się natomiast metodę średniej arytmetycznej. Polega ona na dodaniu liczby pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty) z każdego dnia danego miesiąca i podzieleniu uzyskanego wyniku przez liczbę dni kalendarzowych w tym miesiącu.
Wyliczenie faktycznej średniej liczby zatrudnionych
Żeby obliczyć faktyczną średnią liczbę zatrudnionych pracodawca dodaje przeciętne liczby zatrudnionych w poszczególnych miesiącach, a sumę dzielić przez 12. Wykonuje te działania zarówno, wtedy gdy zfśs działał u niego przez cały, jak i przez część 2024 r.
Korygowanie odpisów i zwiększeń
Pracodawca przeprowadza korektę w odniesieniu do faktycznej średniej liczby zatrudnionych osobno dla danej kategorii pracowników zatrudnionych w normalnych i szczególnych warunkach. Odrębnie weryfikuje też odpisy na pracowników młodocianych oraz zwiększenia na poszczególne grupy osób uprawnionych. Przeliczone odpisy i zwiększenia w poszczególnych grupach należy dodać, a sumę porównać do kwot przekazanych na zfśs do 31 maja i 30 września. Niedopłatę należy przekazać na rachunek zfśs, a nadpłatę – z niego wycofać lub o jej wysokość zmniejszyć odpis na 2025 r.
Tabela. Odpisy na zfśs w 2024 r.
Rodzaj odpisu | Odpisy podstawowe |
Na jednego zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach | 2417,14 zł |
Na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych | 3222,86 zł |
Na jednego pracownika młodocianego | 322,29 zł (pierwszy rok nauki) |
386,74 zł (drugi rok nauki) | |
451,20zł (trzeci rok nauki) | |
Rodzaj zwiększenia | Zwiększenia odpisów podstawowych (tzw. odpisy fakultatywne) |
Na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności | 402,86 zł |
Na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do opieki socjalnej u pracodawcy | 402,86 zł |
Na każdą zatrudnioną osobę u pracodawcy prowadzącego zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego tego odpisu | 483,43 zł |
Studia podyplomowe z BHP a urlop szkoleniowy
W opisanym przypadku, w którym pracownik został skierowany przez pracodawcę na studia podyplomowe, nie przysługuje mu urlop szkoleniowy.
Stosownie do postanowień art. 1031 § 1 Kodeksu pracy, przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują:
1) urlop szkoleniowy;
2) zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, aby punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Zgodnie z art. 1032 Kodeksu pracy, urlop szkoleniowy, o którym mowa powyżej, przysługuje w wymiarze:
1) 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych;
2) 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego;
3) 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie lub egzaminu zawodowego;
4) 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Niezależnie od powyższego, zgodnie z art. 1033 Kodeksu pracy, pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.
Wszelkie uprawnienia, które pracodawca chciałby przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe, zgodnie z art. 1034 Kodeksu pracy, powinny zostać określone w pisemnej umowie. Co ważne, umowa ta nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy Kodeksu pracy. Pracodawca nie ma obowiązku zawarcia takiej umowy, jeżeli nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Mając na uwadze powyższe, w opisanym przypadku, w którym pracownik został skierowany przez pracodawcę na studia podyplomowe, nie przysługuje mu urlop szkoleniowy. Studia podyplomowe nie zostały bowiem ujęte w przytoczonym wykazie (art. 1032 Kodeksu pracy). Oczywiście, istnieje możliwość zawarcia umowy o innej treści, obejmującej studia podyplomowe, w żadnym jednak razie nie jest ona obligatoryjna, a strony mogą ustalić jej treść wedle własnego (nie kodeksowego) uznania.
Od 1 stycznia 2025 r. mali przedsiębiorcy będą zwolnieni z VAT w całej UE
Z dniem 1.1.2025 r. wejdą w życie przepisy ustawy z 8.11.2024 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r., poz. 1721; dalej: ustawa nowelizująca). Zasadniczym celem ustawy jest implementacja dyrektywy Rady (UE) 2020/285 i dyrektywy Rady (UE) 2022/542. Zmiany mają na celu umożliwienie stosowania zwolnienia podmiotowego z VAT w państwach członkowskich, które wprowadziły u siebie procedurę szczególną dla małych przedsiębiorstw, przez podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej w innych państwach członkowskich, w których VAT jest należny (dalej: procedura SME). Ponadto, uszczegółowiono reguły ustalania miejsca świadczenia niektórych usług, co ma bardziej precyzyjne odzwierciedlać zasady opodatkowania usług VAT w miejscu rzeczywistej konsumpcji usług.
Mały przedsiębiorca z siedzibą poza Polską na terenie UE
Obecnie podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej w Polsce rozliczają VAT od pierwszej sprzedaży dokonanej na terytorium kraju (Polski). Od przyszłego roku w tym zakresie będą zmiany. Będą mogli skorzystać, po spełnieniu określonych warunków, ze zwolnienia podmiotowego w Polsce. Na podstawie dodanego art. 113a ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: VATU), zwalnia się bowiem od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju (Polska), jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1) całkowita roczna wartość dostaw towarów i świadczenia usług dokonanych przez podatnika w roku podatkowym, dla których miejscem opodatkowania jest terytorium UE, z wyłączeniem podatku od wartości dodanej, w tym wartość sprzedaży na terytorium kraju, z wyłączeniem podatku (roczny obrót na terytorium UE), nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro;
2) wartość sprzedaży u tego podatnika, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 000 zł;
3) podatnik nie dokonuje na terytorium kraju określonych w art. 113 ust. 13 VATU dostaw towarów ani świadczenia usług.
Podatnik ten przed rozpoczęciem korzystania ze zwolnienia będzie obowiązany powiadomić państwo członkowskie, na terytorium którego posiada siedzibę działalności gospodarczej, o zamiarze skorzystania ze zwolnienia na terytorium kraju (PL) oraz uzyskać w państwie członkowskim, na terytorium którego posiada siedzibę działalności gospodarczej, indywidualny numer identyfikacyjny zawierający kod EX, na potrzeby korzystania ze zwolnienia na terytorium kraju.
Podatnicy ci, który korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113a VATU nie mają obowiązku ewidencyjnego w NIP wyłącznie w zakresie korzystania z tego zwolnienia (art. 5 ust. 5 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników).
Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na terytorium Polski przekroczy kwotę 200 000 zł, lub roczny obrót na terytorium UE przekroczy kwotę 100 000 euro, to zwolnienie podmiotowe dla podatnika z UE straci moc począwszy od czynności, którą przekroczono jedną z tych kwot, w zależności od tego, które ze zdarzeń nastąpiło wcześniej.
W przypadku podatników posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium państwa UE innego niż Polska, którzy będą chcieli skorzystać ze zwolnienia w ramach procedury SME, nie będzie obowiązku składania zgłoszenia rejestracyjnego. Jeżeli podatnik ten był zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT czynny i wybierze zwolnienie z VAT, to naczelnik urzędu skarbowego wykreśli takiego podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego po uzyskaniu informacji o zidentyfikowaniu go za pomocą indywidualnego numeru identyfikacyjnego EX, który będzie wykorzystywany na potrzeby zwolnienia na terytorium Polski.
W przypadku gdy podatnik podlegał zarejestrowaniu jako podatnik VAT-UE naczelnik urzędu skarbowego pozostawi go w rejestrze, nadając mu status „podatnika VAT zwolnionego”.
W związku z wykonywaniem transakcji wewnątrzwspólnotowych podatnicy ci będą obowiązani złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R w celu rejestracji jako podatnik VAT-UE. Stąd przygotowano nową wersję formularza VAT-R (18) uwzględniającą te zmiany.
Wystawianie faktur uproszczonych przez podatników korzystających ze zwolnienia
W związku z powyższym, konieczne jest wprowadzenie zmian do rozporządzenia w sprawie wystawiania faktur, mających charakter dostosowujący do zmian związanych z wdrożeniem procedury SME. W rozporządzeniu Ministra Finansów z 29.10.2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz.U. poz. 1979) w § 3 dodano pkt 3a w brzmieniu: „dostawa towarów lub świadczenie usług zwolnionych od podatku na podstawie art. 113a ust. 1 VATU powinna zawierać dane, o których mowa w pkt 1 lit. a–g oraz indywidualny numer identyfikacyjny, o którym mowa w art. 113a ust. 2 pkt 2 VATU (czyli numer EX)”. Wynika z tego, że podatnicy korzystający ze zwolnienia w ramach procedury SME na podstawie art. 113a ust. 1 VATU będą mogli wystawiać faktury z węższym zakresem danych – podobnie jak w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 VATU i zamieszczać indywidualny numer identyfikacyjny EX.
Mały przedsiębiorca z siedzibą w Polsce
Podatnik, który posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju (w Polsce) i którego roczny obrót na terytorium UE nie przekroczył w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 100 000 euro, będzie mógł skorzystać ze zwolnienia dla dostaw towarów i świadczenia usług w państwie członkowskim innym niż Polska, na warunkach określonych przez to państwo członkowskie, jeżeli to państwo członkowskie wprowadziło zwolnienie na zasadach odpowiadających regulacjom wprowadzanym w VATU.
W celu skorzystania z tej preferencji podatnik będzie musiał złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego powiadomienie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia (tzw. uprzednie powiadomienie).
Nadal będzie obowiązywać art. 113 ust. 1 VATU, przewidujący zwolnienie w zakresie VAT przysługujące podatnikom, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł (do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku). Dla firm rozpoczynających działalność limit 200 000 zł jest liczony proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w trakcie roku (art. 113 ust. 9 VATU). Jeśli będą oni działać tylko na terenie kraju nadal zgłoszenie rejestracyjne jest dobrowolne (art. 96 ust. 3 VATU). Zatem jeśli nie są zainteresowani procedurą SME, nie muszą rejestrować się jako zwolnieni VAT w Polsce ani podejmować żadnych działań związanych z systemem SME.
Procedura SME dla polskich małych przedsiębiorców
W przypadku gdy polski podatnik chce skorzystać ze zwolnienia w VAT w innych krajach UE, oprócz warunków materialnych wynikających z VATU podanych wcześniej, powinien także dochować warunków formalnych. Musi więc złożyć tzw. uprzednie powiadomienie do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście. Podatnicy zwolnieni z VAT w Polsce powinni zarejestrować swój status (podatnika zwolnionego) poprzez złożenie VAT-R przed złożeniem uprzedniego powiadomienia.
Uprzednie powiadomienie
Uprzednie powiadomienie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia VAT w innych państwach UE niż swojej siedziby można złożyć wyłącznie w formie elektronicznej poprzez e-Urząd Skarbowy. Powinno ono zawierać:
1) dane przedsiębiorcy,
2) dane państwa, w których przedsiębiorca chce skorzystać ze zwolnienia podmiotowego VAT,
3) dane dotyczące rocznego obrotu na terytorium UE w poprzednim oraz bieżącym roku podatkowym wyrażone w euro.
Szczegółowy zakres danych zawartych w uprzednim powiadomieniu wraz z objaśnieniami co do sposobu wypełniania zostanie wydany w rozporządzeniu.
Polski numer identyfikacyjnym EX
Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście, po otrzymaniu uprzedniego powiadomienia oraz uwzględnieniu informacji od organów podatkowych innych państw członkowskich UE, podejmie decyzję w terminie 35 dni w sprawie:
1) nadania indywidualnego polskiego numeru identyfikacyjnego EX (EX- oznacza zwolnienie);
2) potwierdzenia już nadanego numeru EX (w przypadku ubiegania się o zwolnienie z VAT w kolejnych państwach UE);
3) odmowy nadania numeru EX;
4) odmowy skorzystania ze zwolnienia w państwie/państwach UE (w przypadku niespełnienia warunków, w którymkolwiek z państw.
Ustalanie miejsca świadczenia niektórych usług
Cyfrowa transformacja gospodarki spowodowała zmianę sposobu świadczenia niektórych usług. W sytuacjach, w których usługi są świadczone w sposób wirtualny np. z wykorzystaniem sieci Internet, miejsce konsumpcji takiej usługi może różnić się od miejsca konsumpcji usług świadczonych w tradycyjny sposób. W związku z tym wprowadzono nowe zasady określania miejsca świadczenia dla celów VAT.
W odniesieniu do usług w dziedzinie kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki oraz usług takich jak targi i wystawy, oraz usług pomocniczych do tych usług, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, miejscem świadczenia jest miejsce, w którym działalność ta jest faktycznie wykonywana.
Jednak w sytuacji, gdy usługi te dotyczą działalności, która jest transmitowana lub w inny sposób udostępniana wirtualnie, miejscem świadczenia będzie miejsce, w którym podmiot niebędący podatnikiem, na rzecz którego są świadczone te usługi, posiada siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (art. 28g VATU).
Podział spółki a otwarcie ksiąg rachunkowych
W przypadku powstania spółki poprzez wydzielenie, nie ma obowiązku zamykania ksiąg w spółce dzielonej. Księgi rachunkowe w nowopowstałej spółce otwiera się na podstawie inwentarza, czyli spisu majątku netto przekazywanego temu podmiotowi.
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o rachunkowości (dalej: RachunkU) nie ma obowiązku zamykania ksiąg w spółce dzielonej. Zgodnie z art. 12 ust. 1 RachunkU księgi rachunkowe otwiera spółka na dzień rozpoczęcia jej działalności.
Zgodnie z art. 44d RachunkU przepisy art. 44a–44c RachunkU stosuje się odpowiednio w przypadku nabycia przez jednostkę zorganizowanej części innej jednostki, w tym również w razie podziału spółek.
Przepisy te stanowią, iż łączenie się (a więc i podział) spółek handlowych rozlicza się i ujmuje na dzień połączenia w księgach rachunkowych spółki, na którą przechodzi majątek łączących się spółek (spółki przejmującej) albo nowej spółki powstałej w wyniku połączenia (spółki nowo zawiązanej), metodą nabycia, o której mowa w art. 44b RachunkU, z zastrzeżeniem art. 44b ust. 2 RachunkU.
W razie łączenia się spółek (a więc i podziału), na skutek którego nie następuje utrata kontroli nad nimi przez ich dotychczasowych udziałowców, można zastosować metodę łączenia udziałów, o której mowa w art. 44c RachunkU. W szczególności dotyczy to łączenia się spółek zależnych w sposób bezpośredni lub pośredni od tej samej jednostki dominującej, jak również w razie połączenia jednostki dominującej niższego szczebla z jej jednostką zależną.
W spółce dzielonej na dzień poprzedzający wydzielenie ustala się wartość majątku jaka ma być przeniesiona i ta wartość jest później podstawą do otwarcia ksiąg rachunkowych, jeśli majątek ten odpowiada wartości udziałów nowopowstałej spółki (tzw. metoda łączenia udziałów). Rozliczenie metodą łączenia udziałów polega na sumowaniu (tu: wydzieleniu) poszczególnych pozycji odpowiednich aktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów połączonych spółek, według stanu na dzień połączenia, po uprzednim doprowadzeniu ich wartości do jednolitych metod wyceny.
Może być też sytuacja, iż wartość majątku przekazywanego w zamian za udziały jest wyceniana odrębnie. Wtedy mamy do czynienia z metodą nabycia i tym samym koniecznością ustalenia wartości godziwej majątku w nowopowstałej spółce. Oczywiście wartość tego majątku powinna być określona w umowie nowopowstałej spółki. Za wartość godziwą określonych aktywów lub zobowiązań przyjmuje się w szczególności w przypadku:
1) notowanych papierów wartościowych – aktualny kurs notowań pomniejszony o koszty sprzedaży,
2) nienotowanych papierów wartościowych – wartość oszacowaną, uwzględniającą takie czynniki, jak współczynnik ceny do zysku i stopy dywidendy porównywalnych papierów wartościowych wyemitowanych przez spółki o podobnych charakterystykach,
3) należności – wartość bieżącą (zdyskontowaną) kwot wymagających zapłaty, wyznaczoną przy odpowiednich bieżących stopach procentowych, pomniejszoną o odpisy na należności zagrożone i nieściągalne oraz ewentualne koszty windykacji; wyznaczanie wartości bieżących (zdyskontowanych) w odniesieniu do należności krótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy wartością należności według kwot wymagających zapłaty a według ich wartością zdyskontowaną nie jest istotna,
4) zapasów produktów gotowych i towarów – cenę sprzedaży netto pomniejszoną o opust marży zysku wynikający z kosztów doprowadzenia przez spółkę przejmującą do sprzedaży zapasu lub znalezienia nabywcy,
5) zapasów produktów w toku – cenę sprzedaży netto produktów gotowych pomniejszoną o koszty zakończenia produkcji i opust marży zysku, który wynika z kosztów doprowadzenia przez spółkę przejmującą zapasów do sprzedaży lub znalezienia nabywcy,
6) zapasów materiałów – aktualną cenę nabycia,
7) środków trwałych – wartość rynkową lub ich wartość według niezależnej wyceny; jeśli nie jest możliwe uzyskanie niezależnej wyceny środków trwałych – aktualną cenę nabycia albo koszt wytworzenia, z uwzględnieniem aktualnego stopnia ich zużycia,
8) wartości niematerialnych i prawnych – wartość oszacowaną, wyznaczoną w oparciu o ceny rynkowe takich samych lub podobnych wartości niematerialnych i prawnych, a w odniesieniu do wartości firmy lub ujemnej wartości firmy zawartej w bilansie spółki przejętej – wartość zerową; jeśli wartość oszacowana nie może zostać wyznaczona w oparciu o ceny rynkowe, to przyjmuje się taką wartość, która nie spowoduje powstania lub zwiększenia ujemnej wartości firmy w wyniku połączenia,
9) zobowiązań – wartość bieżącą (zdyskontowaną) kwot wymagających zapłaty, wyznaczoną przy odpowiednich bieżących stopach procentowych; wyznaczanie wartości bieżących (zdyskontowanych) w odniesieniu do zobowiązań krótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy wartością zobowiązań według kwot wymagających zapłaty a według ich wartością zdyskontowaną nie jest istotna,
10) rezerw lub aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego – wartość możliwą do realizacji przez połączone spółki, po uwzględnieniu zmiany wartości podatkowej i księgowej aktywów netto spółki przejmowanej.