W przypadku działalności gospodarczej różnice kursowe od własnych środków pieniężnych powstają wtedy, gdy dochodzi do zmiany wartości waluty w wyniku różnic kursowych między dniem jej nabycia a dniem jej rozchodu (sprzedaży).
W sytuacji, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych jest inna w dniu ich wpływu od wartości z dnia zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych (art. 15a ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dalej: PDOPrU – dodatnie różnice kursowe; art. 15a ust. 3 pkt 3 PDOPrU – ujemne różnice kursowe; odpowiednio: art. 24c ust. 2 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: PDOFizU; art. 24c ust. 3 pkt 3 PDOFizU). Są to tzw. różnice kursowe od własnych środków pieniężnych. Dla możliwości ustalania tej kategorii różnic kursowych przesądzające znaczenie ma fakt otrzymania lub nabycia środków lub wartości pieniężnych i fakt ich wypływu/sprzedaży (por. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 2.11.2022 r., 0111-KDIB2-1.4010.507.2022.1.AR).
Aby doszło do powstania ww. różnic kursowych, zarówno wpływ waluty, jak i jej rozchód musi mieć związek z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Powstanie różnic kursowych od środków własnych w walucie obcej jest oderwane od istoty ekonomicznej operacji gospodarczych skutkujących ruchem waluty na rachunku, tj. nie ma znaczenia, czy związane są z zapłatą kosztu podatkowego. Tak stwierdził Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 1.9.2021 r. (0111-KDIB1-1.4010.266.2021.1.BS)
Stosownie do art. 15a ust. 2 pkt 3 PDOPrU (odpowiednio art. 24c ust. 2 pkt 3 PDOFizU) dodatnie różnice kursowe powstają, jeśli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Natomiast w myśl art. 15a ust. 3 pkt 3 PDOPrU (odpowiednio art. 24c ust. 3 pkt 3 PDOFizU) ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Ustalając różnice kursowe od środków własnych, należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniego kursu. Z art. 15a ust. 4 PDOPrU (odpowiednio art. 24c ust. 4 PDOFizU) wynika, że w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz zapłaty zobowiązań należy uwzględnić kurs faktycznie zastosowany. Jednak gdy do zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, wówczas stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.
