Wypłata odszkodowania za niedostarczenie lokalu socjalnego a podatek dochodowy

Tak stwierdził Dyrektor KIS (interpretacja indywidualna z 14.2.2020 r., 0114-KDIP3-2.4011.688.2019.1.JK3).

Jak wynika z art. 18 ust. 5 OchrLokU, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 KC.

Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego (JST) lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa (art. 417 § 1 KC). Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 KC).

W omawianej sytuacji przyznano i wypłacono takie odszkodowanie przez co osoba, która je otrzymała uzyskała przysporzenie majątkowe. Pojawił się problem, jaki skutek w podatku dochodowym wywołuje taka wypłata.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 PDOFizU, przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Jednak część przychodów korzysta z przedmiotowego zwolnienia od podatku z art. 21 ust. 1 PDOFziU, a wśród nich niektóre odszkodowania. Wolne od podatku są więc otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw (przepisów wykonawczych do tych ustaw), oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 KP, z wyjątkiem świadczeń wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3 PDOFizU.

Ponadto, wolne od podatku są także inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b PDOFizU).

W konsekwencji Dyrektor KIS uznał, że odszkodowanie, o którym mowa nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć, gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością. W konsekwencji, otrzymane od miasta odszkodowanie nie podlega również zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b PDOFizU. W konsekwencji mamy tu do czynienia z przychodem z innych źródeł, który podlega opodatkowaniu według skali podatkowej i nie jest wolny od podatku. Gmina nie potrąca w tym przypadku zaliczek na podatek, ale powinna wystawić w tym przypadku PIT-11 dla osoby, której wypłacono odszkodowanie.