Rozporządzenie Ministra Finansów z 17.11.2024 r. w sprawie uznawania i metod wyceny oraz ujawniania i prezentacji instrumentów zostało opublikowane 28.11.2024 r. i zastępuje rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych, które obowiązuje od 1.1.2002 r.
Potrzeba wydania nowego rozporządzenia wynika z konieczności rewizji przepisów regulujących rachunkowe kwestie związane z instrumentami finansowymi. Rewizja ta polega przede wszystkim na eliminacji niespójności, czy wątpliwości interpretacyjnych przez doprecyzowanie lub uspójnienie z innymi przepisami w zakresie rachunkowości. Zmiany nie mają charakteru systemowego, lecz jedynie korygują dotychczasowe przepisy w celu ułatwienia ich stosowania.
Rozporządzenie wprowadza zmiany obejmujące w szczególności:
- wprowadzenie do klasyfikacji instrumentów finansowych kategorii „pozostałe zobowiązania finansowe”, w ramach której będzie możliwe ujęcie zobowiązań finansowych, które nie są zaliczone do zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu (ta kategoria jest obecnie ujęta jako jedyna grupa obejmująca zobowiązania finansowe),
- sformułowanie definicji związanych z „wyceną za pomocą modelu w oparciu o dane obserwowalne i dane nieobserwowalne” oraz ustalenie hierarchii wyceny do wartości godziwej w oparciu o 3 poziomy hierarchii wartości godziwej,
- wyeliminowanie definicji „rynku regulowanego” i wprowadzenie w to miejsce definicji „rynku aktywnego”, co pozwoli na uspójnienie przepisów z przepisami ustawy o rachunkowości oraz przepisami wykonawczymi,
- wprowadzenie przepisów dotyczących modyfikacji umów i zmian warunków umownych aktywów i zobowiązań finansowych, ponieważ dotychczasowe przepisy nie regulowały tej kwestii,
- wprowadzenie wytycznych, dotyczących modyfikacji umów związanych ze zmianami wskaźnika stóp referencyjnych,
- wprowadzenie przepisów dotyczących restrukturyzacji aktywów, które będą określały zakres możliwych modyfikacji oraz możliwość usunięcia ich z ksiąg rachunkowych, a także wprowadzenie nowych składników aktywów),
- wprowadzenie przepisów dotyczących wyceny początkowej zobowiązań finansowych, ujmowanych w sytuacji usuwania innych zobowiązań oraz ujmowania instrumentów złożonych po stronie emitenta,
- zmianę w zakresie rachunkowości zabezpieczeń przez zastosowanie podejścia opartego na skuteczności zabezpieczenia, ponieważ przedmiotem oceny jest generalnie skuteczność zabezpieczenia, a nie jego efektywność,
- poszerzenie wymaganych ujawnień, w tym w szczególności związanych z wyceną w wartości godziwej,
- dokonanie zmian przepisów, które dotychczas budziły wątpliwości interpretacyjne.
Przepisy rozporządzenia będą miały zastosowanie obowiązkowo po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się po 31.12.2024 r., tj. za 2025 r. Jednocześnie przewidziano możliwość zastosowania nowych przepisów do sprawozdań finansowych sporządzanych za rok obrotowy rozpoczynający się przed 1.1.2025 r., tj. za 2024 r. W takiej sytuacji jednostka będzie zobowiązana do zamieszczenia w informacji dodatkowej informacji o sporządzeniu sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami nowego rozporządzenia.
Dodatkowo przepisy przejściowe umożliwiają jednostkom odstąpienie od przekształcenia danych porównawczych za poprzedni okres sprawozdawczy w sprawozdaniach finansowych sporządzanych po raz pierwszy zgodnie z nowymi przepisami. Celem tego jest wyeliminowanie konieczności ponoszenia kosztów niewspółmiernych do korzyści.
Ponadto przepisy rozporządzenia będą miały zastosowanie tylko do transakcji lub innych zdarzeń, które wystąpiły od pierwszego dnia roku obrotowego, w którym przepisy te mają zastosowanie, co oznacza prospektywne zastosowanie ich od 1.1.2025 r., bez reklasyfikacji instrumentów finansowych dotychczas wykazywanych przez jednostki.
Rozporządzenie w sprawie instrumentów finansowych wejdzie w życie 13.12.2024 r.
Źródło: Ministerstwo Finansów
