Skierowanie na badania profilaktyczne dla pracownika a zatrudnienie na innym stanowisku

Aktualność badań profilaktycznych

Zasadą jest, że pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie (art. 229 § 4 Kodeksu pracy). Aktualnym orzeczeniem lekarskim jest orzeczenie stwierdzające stan zdrowia pracownika w dacie, w której pracownik ma być dopuszczony do pracy. Zachowuje ono aktualność w okresie w nim wymienionym, jednak staje się nieaktualne w przypadku wystąpienia w tym okresie zdarzeń, które mogą wskazywać na zmianę stanu zdrowia pracownika (wyrok SN z 18.12.2002 r., I PK 44/02, Legalis; wyrok SN z 13.4.2017 r., I PK 146/16, Legalis).

Skierowanie na badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne pracowników (wstępne, okresowe, kontrolne) są wykonywane na podstawie skierowania wydanego pracownikowi/kandydatowi na pracownika przez pracodawcę. W skierowaniu pracodawca/przyszły pracodawca wskazuje:

1) rodzaj badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane,

2) stanowisko pracy, na którym kierowany ma być zatrudniony (badania wstępne) lub na którym jest zatrudniony (badania okresowe i kontrolne),

3) warunki pracy uwzględniające informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

W skierowaniu zawarte są kluczowe informacje dla lekarza profilaktyka, umożliwiające mu ustalenie zdolności pracownika/kandydata na pracownika do wykonywania danej pracy. Ze skierowania lekarz będzie mógł się dowiedzieć nie tylko jak nazywa się dane stanowisko pracy (choć w mojej ocenie jest to kwestia drugoplanowa), ale także – a w zasadzie przede wszystkim – jaki jest rodzaj pracy, podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania. Co równie istotne, ze skierowania lekarz profilaktyk dowie się także, jakie są/mają być warunki tej pracy (jakie czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe występują na danym stanowisku). Na tej podstawie lekarz określa zakres badań przeprowadzanych w ramach kodeksowych obowiązków profilaktycznych i na tej podstawie ocenia stan zdrowia pracownika/kandydata oraz określa, czy może on zdrowotnie podjąć lub kontynuować pracę w warunkach określonych w skierowaniu.

Z pytania wynika, że pracownik uzyskał „zdolność do pracy” po badaniach wstępnych, ale przed nawiązaniem stosunku pracy okazało się, że nie spełnia on wszystkich wymagań kwalifikacyjnych na dane stanowisko (tj. stanowisko ze skierowania na badania profilaktyczne i z orzeczenia lekarskiego). W efekcie końcowym pracownik został zatrudniony na stanowisko niższe. W takiej sytuacji ważne jest, czy rodzaj pracy, podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania oraz warunki tej pracy są identyczne jak w skierowaniu na badania. Orzeczenie odnosi się bowiem do tego, co pracodawca wskazał w skierowaniu. Jeśli mimo innej nazwy stanowiska pracy, pracownik wykonuje pracę w warunkach tożsamych jak w skierowaniu i jest to praca takiego samego rodzaju, wykonywana w sposób i w czasie takim samym jak w skierowaniu i czynności są te same, wówczas w mojej ocenie nic nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że orzeczenie spełnia wymagania orzeczenia aktualnego dla „niższego” stanowiska (tj. „niższość” stanowiska przejawia się w jego nazwie, lecz pracownik wykonuje te same obowiązki, w ten sam sposób i w tych samych warunkach). W mojej ocenie nie będzie wówczas potrzeby dokonywania korekt w wydanych dokumentach takich jak skierowanie i orzeczenie z badań profilaktycznych. Warto tę kwestię jeszcze skonsultować z zakładowym specjalistą bhp.