Planowane zmiany obejmują usuwanie odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do magazynowania lub składowania, w których zakończono działalność w zakresie gospodarki odpadami niezgodnie z przepisami prawa oraz w których stwarzają one znaczące zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzi.
Proponowane przepisy obejmują też m.in. niedawno wprowadzone przepisy dotyczące ustanawiania zabezpieczenia roszczeń, nadawania statusu produktów ubocznych, utraty statusu odpadów, miejsc kierowania zatrzymanych transportów odpadów, wizyjnego systemu kontroli, czasu magazynowania odpadów, czy operatów przeciwpożarowych. W dużej części to przepisy doprecyzowujące i ustanawiające odstępstwa od ustanowionych zasad.
Zmiany dotyczące usuwania odpadów
Planowane zmiany obejmują działania dotyczące usprawnienia usuwania odpadów z miejsc nieprzeznaczonych do ich magazynowania lub składowania oraz miejsc, w których zakończono działalność w zakresie gospodarki odpadami niezgodnie z przepisami prawa. W projekcie zaproponowano możliwość wykonania zastępczego usuwania porzuconych odpadów przez właściwy organ administracji (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, a w przypadku terenów zamkniętych oraz należących do gminy – regionalnego dyrektora ochrony środowiska). Jednym z proponowanych działań usprawniających usuwanie odpadów ma być ustanowienie dla posiadaczy odpadów solidarnej odpowiedzialności za wykonanie obowiązków wskazanych w decyzji w sprawie nakazu usunięcia odpadów oraz umożliwienie wydania tej decyzji w stosunku do wszystkich posiadaczy odpadów. Odrębną regulację mają stanowić przepisy dotyczące usuwania odpadów z miejsc, w których stwarzają one znaczące zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzi. W takim przypadku projekt uwzględnia wprowadzenie możliwości wykonania obowiązku usunięcia odpadów przez organ ochrony środowiska i związanej z tym możliwości odzyskania kosztów działań poniesionych przez organ. W projekcie zaproponowano organom ochrony środowiska możliwość wydania władającemu powierzchnią ziemi, na której znajdują się odpady, decyzji określającej m.in. zakres i termin udostępnienia terenu oraz sposób postępowania z odpadami.
Zmiany dotyczące zbierania i przetwarzania odpadów
W zakresie objętym obowiązkiem ustanowienia zabezpieczenia roszczeń i wyłączeniem spod tego obowiązku podmiotów zbierających i/lub przetwarzających odpady niepalne, projekt wprowadza listę odpadów niepalnych oraz zasadę uznawania za takie odpady także odpadów spoza listy, na podstawie ich niepalnych właściwości, indywidualnie w odniesieniu do określonego stanu faktycznego. Ponadto zaproponowano inny sposób określania wysokości zabezpieczania roszczeń dla odzysku polegającego na wypełnianiu terenu niekorzystnie przekształconego.
Zgodnie z treścią projektu proponuje się ułatwienia w nadawaniu niektórym materiałom statusu produktów ubocznych. Naturalne substancje pochodzące z pierwotnej obróbki drewna mają być uznawane za produkt uboczny bez konieczności uzyskiwania decyzji marszałka województwa, o ile nie będą zawierać jakichkolwiek innych substancji poza naturalnym drewnem i o ile będą spełnione przesłanki uznania ich za produkt uboczny.
Planowane zmiany obejmują również wprowadzenie do ustawy upoważnienia do wydania fakultatywnych rozporządzeń określających dla niektórych odpadów kryteria utraty statusu odpadów.
Treść projektu uwzględnia zniesienie obowiązku regionalizacji w zakresie konieczności przekazywania bioodpadów, niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowania i z procesów mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania, co sprawi, że odpady takie będą mogły być przekazywane do instalacji położonych na obszarze całego kraju. Tym sposobem nowe przepisy mają odnosić się do instalacji komunalnych.
Projekt doprecyzowuje przepisy w zakresie miejsc, na które będą kierowane zatrzymane transporty odpadów, pojęcia zatrzymanego pojazdu oraz sposobu usunięcia pojazdu do tych miejsc. Wskazane miejsca będą musiały spełniać warunki do magazynowania odpadów i w konsekwencji wystąpi konieczność opiniowania ich usytuowania przez starostę w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Określono również zasady pobierania opłat za usunięcie, strzeżenie i przechowywanie zatrzymanych pojazdów oraz egzekucji tych opłat.
Liberalizacją mają być objęte przepisy określające czas magazynowania odpadów. W projekcie proponuje się wprowadzenie możliwości magazynowania odpadów przez okres 3 lat w stosunku do odpadów innych niż odpady niebezpieczne, niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne lub odpady pochodzące z przetworzenia odpadów komunalnych i odpady palne.
Projekt uwzględnia również ustawowe umocowanie możliwości takiego prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów, aby wgląd w obraz w czasie rzeczywistym miał wojewódzki inspektor ochrony środowiska. Podgląd obrazu w czasie rzeczywistym ma dotyczyć wyłącznie odpadów palnych, natomiast utrwalony obraz wszystkich rodzajów odpadów.
W projekcie zaproponowano uszczegółowienie kwestii dotyczących odpowiedzialności poszczególnych posiadaczy za odpady, które uniemożliwią zwolnienie wytwórcy odpadów z odpowiedzialności za działania na odpadach niebezpiecznych w łańcuchu ich przetwarzania, przed ich ostatecznym zagospodarowaniem (odzyskiem lub unieszkodliwianiem). W przypadku odpadów innych niż niebezpieczne zasady rozdzielenia odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami mają pozostać bez zmian.
Projektowane zmiany uwzględniają wyłączenie prowadzącego zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej z obowiązku sporządzania operatu przeciwpożarowego oraz kontroli komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Planowana zmiana ma na celu uniknięcie dublowania się obowiązków związanych z bezpieczeństwem przeciwpożarowym w stosunku do tych podmiotów.
W planowanych zmianach ujęto doprecyzowanie obowiązujących przepisów dotyczących składania oświadczeń stanowiących załączniki do wniosku o wydanie zezwoleń na zbieranie i/lub przetwarzanie odpadów. W zakresie wymierzenia administracyjnych kar pieniężnych jako podstawy odmowy wydania tych zezwoleń oprócz progu trzykrotności zaproponowano próg kwotowy – jeżeli podmiotowi co najmniej trzykrotnie wymierzono administracyjne kary pieniężne w kwocie łącznej 150 tys. zł.
Wśród planowanych zmian zaproponowano by przepisy dotyczące wypełniania formularza przyjęcia odpadów metali, przy przyjmowaniu tych odpadów od osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami, nie będą miały zastosowania do odpadów komunalnych przyjmowanych przez podmiot prowadzący PSZOK w ramach systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
Planowanymi zmianami objęte są również sankcje za naruszenie zasad gospodarki odpadami.