Chodzi o prawo pobytu (czasowego lub stałego) na polskim terytorium na dzień przed wejściem w życie ustawy z 15.3.2019 r. o uregulowaniu niektórych spraw w związku z wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej bez zawarcia umowy, o której mowa w art. 50 ust. 2 traktatu o Unii Europejskiej (dalej: ustawa), która czeka na podpis prezydenta. Obywatele wysp i członkowie ich rodzin (dalej: Brytyjczycy), którym ono w tej dacie będzie przysługiwało zostaną objęci przepisami ustawy. Data wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej bez zawarcia umowy (art. 63 ustawy) nie jest dotychczas znana.

Zagwarantowane prawa

Ustawa zapewnia Brytyjczykom uprawnienie do pracy w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę (art. 16 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 17 ustawy). Gwarantuje także możliwość prowadzenia tu działalności gospodarczej na takich samych zasadach jak obywatelom polskim, jeśli ta działalność będzie wpisana do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz będzie mieć charakter zorganizowanej działalności zarobkowej, wykonywanej we własnym imieniu i w sposób ciągły (art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy). Wobec takich firm nie zostanie wszczęta procedura wykreślenia z CEIDG, a także będzie utrzymana ocena spełniania wymogów do wykonywania działalności gospodarczej w Polsce, w tym uznawane mają być istniejące już certyfikaty i zaświadczenia, ubezpieczenia i gwarancje odpowiedzialności zawodowej (art. 16 ust. 2 ustawy).

Skorzystanie z tych praw będzie możliwe pod warunkiem, że pobyt Brytyjczyka w Polsce będzie legalny w rozumieniu ustawy. Za taki uważany ma być pobyt:

– na podstawie prawa pobytu od dnia wejścia w życie ustawy do 31.12.2020 r. (art. 5 ustawy),

– do dnia, w którym decyzja o wydaniu zezwolenia na pobyt czasowy lub stały, wydana na wniosek złożony do 31.12.2020 r., stanie się ostateczna (art. 13 ust. 3 ustawy).

Świadczenie usług

Brytyjczycy świadczący usługi na rynku pracy w dniu poprzedzającym wejście w życie ustawy w zakresie pracy tymczasowej na podstawie wpisu do rejestru agencji zatrudnienia, a także pośrednictwa pracy, doradztwa personalnego lub poradnictwa zawodowego w ramach złożonego zawiadomienia będą po tym dniu nadal podlegać regulacjom o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w części świadczenia tych usług przez unijnego przedsiębiorcę (art. 38 ust. 1 ustawy). Stanie się tak, jeśli usługi będą realizowane na mocy umowy z zakresu działalności agencji zatrudnienia, zawartej nie później niż w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy. Maksymalny czas działania tej zasady to trzy miesiące od dnia wejścia w życie ustawy. Z dniem następującym po upływie tego okresu, marszałek województwa z urzędu wykreśli brytyjskiego przedsiębiorcę odpowiednio z rejestru agencji zatrudnienia albo z wykazu przedsiębiorców zagranicznych.

Trzymiesięczny termin został także przewidziany na świadczenie jak przedsiębiorca unijny innych usług na własny rachunek, zwłaszcza usług budowlanych, handlowych oraz wykonywanych w ramach wykonywanego zawodu (art. 40 ust. 1 ustawy). Tu też wymogiem będzie, aby umowa będąca podstawą realizacji usług była zawarta co najmniej na dzień przed dniem wejścia w życie ustawy.

Delegowani pracownicy

Brytyjscy pracodawcy, którzy delegują do Polski pracowników przed dniem wejścia w ustawy i ci pracownicy będą – przez trzy miesiące od daty Brexitu bez umowy – traktowani jakby nadal pochodzili z kraju unijnego (art. 39 ustawy).

Przejściowe regulacje

We wszystkich sprawach dotyczących prowadzenia agencji zatrudnienia przez brytyjskich przedsiębiorców, które zostaną wszczęte i niezakończone do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie ustawy będą stosowane przepisy dotychczasowe (art. 59 ustawy).

Część regulacji ustawy, w tym o braku konieczności uzyskiwania zezwolenia na pracę, utraci moc z dniem wejścia w życie przepisów unijnych lub umowy międzynarodowej między Polską a Zjednoczonym Królestwem o zabezpieczeniu społecznym (art. 58 ustawy).