Obowiązek wskazania i utworzenia miejsc magazynowania odpadów w zatrzymanych pojazdach określono przepisami ustawy z 20.7.2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1479; dalej IOŚUZm). Zobowiązano samorząd województwa do wskazania takich miejsc w WPGO, a do czasu ich utworzenia przez starostów, także do wskazania innego miejsca strzeżonego do magazynowania zatrzymanych transportów odpadów. Rozstrzygnięto także kwestie dalszego postępowania z zatrzymanymi odpadami, przez ich zagospodarowanie na koszt podmiotu zobowiązanego do tych działań decyzją starosty.
Wprowadzenie zmian do WPGO wymaga ich aktualizacji, przy czym wyznaczenie miejsc spełniających warunki magazynowania odpadów, ma charakter niewielkiej modyfikacji przyjętych dokumentów, co uzasadnia odstępstwo od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, zgodnie z art. 48 ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2081 ze zm.).
1. Przesłanki do zatrzymania pojazdu z odpadami
Zatrzymanie pojazdu z odpadami uzasadnia (art. 24a ust. 1 ustawy z 14.12.2012 r. o odpadach [t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 992 ze zm.; dalej: OdpadyU]):
1) naruszenie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów , tj. określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Środowiska z 7.10.2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów (Dz.U. z 2016 r. poz. 1742),
2) przemieszczanie odpadów do nieuprawnionego odbiorcy, tj. niespełniającego kryteriów uznania go za odbiorcę, który posiada decyzję wymienioną w ust. 2 pkt 1 lub 2 OdpadyU albo wpis do rejestru w zakresie, o którym mowa w art. 50 ust. 1 pkt 5 lit. a OdpadyU,
3) naruszenie przepisów o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów , ujętych w ustawie z 29.6.2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 296 ze zm.) m.in. w zakresie wymaganych art. 4 zezwoleń na przywóz odpadów na teren kraju, wywóz odpadów poza teren kraju, tranzyt odpadów przez teren kraju.
Badanie ww. przesłanek następuje w trakcie kontroli transportu odpadów, prowadzonej przez Krajową Administrację Skarbową, Straż Graniczną, Policję, Inspekcję Transportu Drogowego oraz organy Inspekcji Ochrony Środowiska (art. 24a ust 1 OdpadyU). Zatrzymanie transportu z odpadami skutkuje skierowaniem go, na koszt podmiotu wykonującego transport odpadów, na wyznaczone w WPGO miejsce spełniające warunki magazynowania odpadów (art. 24a ust. 2 OdpadyU).
2. Wskazanie i utworzenie miejsc magazynowania odpadów w zatrzymanych pojazdach
Realizacja przepisów określających zatrzymanie pojazdów transportujących odpady wymaga wyznaczenia miejsc spełniających warunki magazynowania odpadów . Wyznaczenia tych miejsc dokonuje się w WPGO, po zaopiniowaniu przez właściwych starostów, na terenie działania których mają zostać wyznaczone (art. 24 a ust 2 OdpadyU). Liczba miejsc wyznaczonych na terenie województwa, zgodnie z art. 24a ust. 3 OdpadyU, zależy od liczby jego mieszkańców (jedno miejsca na 1 mln mieszkańców, lecz nie więcej niż 3). Miejsca te tworzy starosta, w terminie 6 miesięcy od uchwalenia WPGO (art. 24a ust. 4 OdpadyU).
Utworzone miejsca powinny spełniać warunki określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z 13.11.2012 r. w sprawie warunków technicznych parkingów, na które są usuwane pojazdy przewożące towary niebezpieczne (Dz.U. z 2012 r. poz. 1293).
Zgodnie z IOŚUZm wprowadzającą nowy obowiązek, odpowiednie organy samorządu województwa zobowiązano do:
- sejmik województwa ‒ do uchwalenia aktualizacji WPGO w zakresie wskazania miejsc spełniających warunki magazynowania odpadów ‒ do 18.2.2019 r. (art. 22 ust. 1 IOŚUZm);
- marszałka województwa ‒ do władczego wskazania innego miejsca strzeżonego do magazynowania zatrzymanych transportów odpadów, funkcjonującego do dnia utworzenia przez starostę miejsca wskazanego w WPGO ‒ do 18.9.2018 r. (art. 22 ust. 2 IOŚUZm),
- marszałka województwa ‒ do poinformowania o wskazaniu innego miejsca strzeżonego do magazynowania zatrzymanych transportów odpadów Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Granicznej, Policji, Inspekcji Transportu Drogowego oraz organów Inspekcji Ochrony Środowiska (art. 22 ust. 2 IOŚUZm).
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska został uprawniony do wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej:
- staroście, za nieutworzenie miejsca spełniającego warunki magazynowania odpadów , w wysokości od 10 000 do 100 000 zł, wymierzanej na koniec każdego roku, w którym nie został zrealizowany ten obowiązek (art. 195a ust. 1 i 2 OdpadU);
- organowi zobowiązanemu, za niewyznaczenie w WPGO miejsca spełniającego warunki magazynowania odpadów, w wysokości od 10 000 do 100 000 zł (art. 195b OdpadyU).
3. Zagospodarowanie odpadów z zatrzymanych pojazdów
Pojazdy w wyznaczonych miejscach spełniających warunki magazynowania odpadów są zatrzymane do czasu:
- usunięcia naruszeń szczegółowych wymagań dla transportu odpadów lub
- ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za zagospodarowanie tych odpadów (art. 24a ust. 5 OdpadyU).
Do zagospodarowania zatrzymanych odpadów na własny koszt są zobowiązani:
- posiadacz odpadów, odpowiedzialny z ich zagospodarowanie, o ile go ustalono (art. 24b ust. 2 OdpadyU);
- podmiot wykonujący transport odpadów o ile nie ustalono innego podmiotu odpowiedzialnego za zagospodarowanie zatrzymanych odpadów także w przypadku transportu odpadów bez wymaganych dokumentów (art. 24b ust. 1 w zw. z art. 24 ust. 4a OdpadyU).
Obowiązek zagospodarowania zatrzymanych odpadów na podmiot zobowiązany nakłada, w drodze decyzji podlegającej natychmiastowemu wykonaniu, starosta właściwy ze względu na miejsce, na które został skierowany zatrzymany transport odpadów (art. 24b ust. 3 i 4 OdpadyU).
