Odpisy amortyzacyjne od środka trwałego otrzymanego w darowiźnie po zmianach przepisów podatkowych

Od 1.1.2018 r. zmieniły się przepisy Ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.; dalej PDOFizU) w zakresie możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nabytych nieodpłatnie rzeczy lub praw w drodze spadku lub darowizny. Powstał problem, co z amortyzacją takich środków rozpoczętą przed wejściem w życie tych zmian. W ocenie organów podatkowych nie ma możliwości kontynuowania amortyzacji w takiej sytuacji. Sprawę ostatecznie rozwiązał ustawodawca kolejną nowelizacją, która uprawnia do wydłużenia odpisów amortyzacyjnych dokonywanych przez darczyńcę.

Zmianę art. 23 ust. 1 pkt 45 lit. a PDOFizU wprowadziła Ustawa z 27.10.2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 2175; dalej ZmPDOFizPrRyczłtU17). Zgodnie z nią od 1.1.2018 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, jeżeli:

Na tej podstawie nie są kosztem podatkowym odpisy amortyzacyjne od środków trwałych nabytych nieodpłatnie w drodze spadku bądź darowizny jeśli nabywca (spadkobierca, obdarowany) korzysta ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn. Pojawił się problem z rozumieniem tych przepisów w przypadku, gdy amortyzacja takiego środka trwałego rozpoczęła się przed wejściem w życie ZmPDOFizPrRyczłtU17. Podatnicy będący w takiej sytuacji utrzymywali, że prawo do kontynuowania tych odpisów zapewnia art. 4 ust. 1 ZmPDOFizPrRyczłtU17. Jednak przeciwnego zdania były organy podatkowe.

Ostatecznie problem został rozwiązany w kolejnej nowelizacji, tj. Ustawą z 15.6.2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1291; dalej ZmPDOFPrRyczałt18). Nowelizacja ta do art. 23 ust. 1 pkt 45a PDOFizU w lit. a wprowadziła do wyliczenia wyłączenie środków trwałych nabytych nieodpłatnie w drodze spadku. Zatem mogą być kosztem uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie w drodze spadku (nawet jeśli były zwolnione od podatku od spadków i darowizn). Jednocześnie do art. 23 PDOFizU dodano ust. 9, zgodnie z którym: „Przepisu ust. 1 pkt 45a lit. a nie stosuje się do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nabytych w drodze darowizny, jeżeli darczyńca dokonywał odpisów amortyzacyjnych od tych składników. W tym przypadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 22g ust. 12 oraz art. 22h ust. 3 i nie stosuje się przepisu art. 22g ust. 15”. W takiej sytuacji kontynuuje się zatem zasady amortyzacji dokonywane przez darczyńcę i są one kosztem podatkowym w działalności obdarowanego. Inaczej jest, jeśli darczyńca nie dokonywał odpisów amortyzacyjnych, a przedmiot darowizny był zwolniony od podatku od spadków i darowizn, wówczas zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a odpisy od takiej darowizny nie są kosztem podatkowym.

Należy zaznaczyć, że przepisy w takim brzmieniu, tj. nadanym ZmPDOFPrRyczałt18 (art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a i ust. 9 PDOFizU) mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1.1.2018 r.