Zanim jednak przytoczy się regulacje dotyczące tego aspektu, warto wspomnieć o statusie tych podmiotów. Na uwagę zasługuje art. 1 KołaGospoWiejskU, gdzie postanowiono, że koło gospodyń wiejskich jest dobrowolną, niezależną od administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, samorządną społeczną organizacją mieszkańców wsi, wspierającą rozwój przedsiębiorczości na wsi i aktywnie działającą na rzecz środowisk wiejskich. Nadto, koło gospodyń wiejskich reprezentuje interesy i działa na rzecz poprawy sytuacji społeczno-zawodowej kobiet wiejskich oraz ich rodzin, a także wspiera wszechstronny rozwój terenów wiejskich. Z kolei, wśród przykładowych zadań kół wymieniono: prowadzenie działalności społeczno-wychowawczej i oświatowo-kulturalnej w środowiskach wiejskich; wspieranie rozwoju przedsiębiorczości kobiet, czy rozwijanie kultury ludowej, w tym w szczególności kultury lokalnej i regionalnej. Przy tak szerokim zakresie przedmiotowym zadań realizowanych przez koła, stają się one istotnym wsparciem dla jednostek samorządu terytorialnego, a w szczególności dla gmin, które realizują różne zadania na rzecz lokalnych społeczności.

Jeśli zaś chodzi o kwestię finansowania działalności ww. kół, to jest to aspekt dość zróżnicowany. Co do zasady wyznacznikiem są tu art. 21-23 KołaGospoWiejskU. Wynika z nich, że majątek koła gospodyń wiejskich powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku koła oraz z ofiarności publicznej. Koło gospodyń wiejskich, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może przyjmować darowizny, spadki i zapisy oraz może korzystać z ofiarności publicznej. Nadto, koło gospodyń wiejskich może prowadzić działalność zarobkową, w tym działalność gospodarczą. Warto także odnotować, że w 2020 r. (czyli już w czasie kryzysu spowodowanego COVID-19) koła miały specjalne finansowanie z budżetu państwa, na podstawie art. 35a KołaGospoWiejskU. Z tego przepisu wynikało bowiem, że w 2020 r. koło gospodyń wiejskich może otrzymać z budżetu państwa pomoc finansową przeznaczoną na realizację zadań, o których mowa w art. 2 ust. 3 KołaGospoWiejskU. Pomoc finansowa, o której mowa w ust. 1, była przyznawana w drodze decyzji Prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na wniosek złożony przez koło gospodyń wiejskich. W 2021 r. nie przewidziano już jednak podobnego mechanizmu wsparcia, dlatego też szczególnego znaczenie nabiera alternatywne finansowanie z budżetów samorządowych. Normatywne podstawy do tego są w art. 23 KołaGospoWiejskU, gdzie postanowiono, że:

Koło gospodyń wiejskich może otrzymywać dotacje celowe na realizację zadań, o których mowa w art. 2 ust. 3, według zasad określonych w odrębnych przepisach.

Z kolei, we wzorcowym statucie koła gospodyń wiejskich (który stanowi załącznik do ww. ustawy) w § 4 stwierdzono, że:

Koło realizuje swoje cele ze środków pochodzących ze składek członkowskich, dotacji z budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku koła oraz z ofiarności publicznej.

Wskazane regulacje legalizują więc finansowanie kół z budżetów samorządowych. W praktyce następuje to poprzez ujęcia wydatków w odpowiedniej klasyfikacji budżetowej na podstawie KlasBudżR. Środki przekazywane są w budżetach w paragrafie wydatkowym 2820 oznaczonym jako – Dotacja celowa z budżetu na finansowanie lub dofinansowanie zadań zleconych do realizacji stowarzyszeniom.

Podsumowując powyższe, w 2021 r. finansowanie z budżetów samorządowych może być istotną pomocą dla funkcjonowania kół gospodyń wiejskich. Na 2021 r. nie przewidziano bowiem, wzorem roku 2020 r., specjalnego wsparcia z funduszu z budżetu państwa. Wydaje się, że udzielenie dotacji celowej dla tych podmiotów nie będzie zbytnim obciążeniem dla budżetu samorządowego, dlatego wartym rozważenia jest udzielenie niewielkiego wsparcia finansowego, które może przełożyć się choćby na zwiększenie skłonności kobiet do prowadzenia m.in. własnej działalności gospodarczej.