Głównymi przesłankami do uznania spółki za spółkę nieruchomościową jest wartość nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz udział wartości nieruchomości w wartości aktywów spółki.

Pojęcie spółki nieruchomościowej zostało określone w art. 4a pkt. 35 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku. dochodowym od osób prawnych (dalej: PDOPrU) oraz w art. 5a pkt. 49 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOFizU). We wspomnianych przepisach za spółkę nieruchomościową uznaje się podmioty inne niż osoby fizyczne, obowiązane do sporządzania bilansu na podstawie przepisów o rachunkowości oraz:

  • w przypadku spółek rozpoczynających działalność – posiadające na pierwszy dzień roku podatkowego bądź roku obrotowego nieruchomości położone w Polsce o wartości rynkowej przekraczającej 10 000 000 zł, które stanowią o najmniej 50% wartości rynkowej aktywów;
  • w przypadku spółek funkcjonujących – posiadające na ostatni dzień roku poprzedzającego rok podatkowy bądź rok obrotowy nieruchomości położone w Polsce o wartości bilansowej przekraczającej 10 000 000 zł, które stanowią o najmniej 50% wartości bilansowej aktywów, a w przypadku spółki nieruchomościowej nie będącej podatnikiem podatku dochodowego posiadające przychód w wyniku finansowym z tytułu najmu nieruchomości bądź z innych umów o podobnym charakterze stanowiący co najmniej 60% przychodów podatkowych albo przychodów ujętych w wyniku finansowym netto.

Do obowiązków, które należą do spółek nieruchomościowych wlicza się:

  • pełnienie funkcji płatnika w przypadku zbycia udziałów lub praw o podobnym charakterze przez podmioty niemające siedziby lub zarządu na terytorium Polski;
  • obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego przez podmioty niemające siedziby lub zarządu na terytorium Polski;
  • obowiązek informowania Szefa KAS o udziałowcach;
  • obowiązek złożenia sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

Zbycie udziałów w spółce nieruchomościowej i przeniesienie funkcji płatnika na spółkę nieruchomościową

Na podstawie art. 26aa PDOPrU oraz art. 41 ust. 4f – 4j PDOFizU spółka uznana za spółkę nieruchomościową ma obowiązek wniesienia jako płatnik zaliczki na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zbycie, w przypadku zbywania jej udziałów przez podmiot niemający siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub osobę fizyczną niemającą miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz jeśli:

  • przedmiotem transakcji są udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, w spółce nieruchomościowej, lub
  • jeden podmiot w ciągu 12 miesięcy (liczonych od ostatniego dnia miesiąca, w którym nastąpiło pierwsze zbycie) dokona więcej niż jednego zbycia oraz suma tych zbyć będzie dotyczyła udziałów (akcji) dających co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, w spółce nieruchomościowej.

Podatnik (czyli zbywający) jest zobowiązany przekazać kwotę zaliczki na podatek płatnikowi (czyli spółce) przed 20 dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zbycie, w kwocie 19% od dochodu. Jeśli spółka nie będzie posiadała informacji o kwocie transakcji, powinna wpłacić zaliczkę w wysokości 19% wartości rynkowej zbywanych udziałów bądź praw o podobnym charakterze.

Obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego

W art. 26c PDOPrU oraz w art. 41c PDOFizU został wprowadzony obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego przez spółki nieruchomościowe niemające siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niedopełnienie tego obowiązku może skutkować nałożeniem kary w wysokości do 1 000 000 zł.

Znalezienie przedstawiciela podatkowego może nie być proste, gdyż podlega on solidarnej odpowiedzialności za zobowiązanie podatkowe, które rozlicza w imieniu i na rzecz spółki.

Przedstawicielem może być osoba bądź podmiot uprawniony do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Dodatkowo przedstawiciel, z którym spółka zawiera umowę, nie może:

  • mieć siedziby bądź zarządu poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
  • posiadać zaległości w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających 3% kwoty należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach w okresie 24 miesięcy przed zawarciem umowy;
  • być skazanym za popełnienie przestępstwa skarbowego (w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi chodzi o osobę będąca wspólnikiem spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej, członkiem organów zarządzających, osobę prowadzącą księgi rachunkowe) przez 24 miesiące poprzedzające dzień zawarcia umowy.

Obowiązek informacyjny wobec Szefa KAS

Spółki nieruchomościowe a także ich wspólnicy mają obowiązek raportowania o strukturze własności według stanu na ostatni dzień roku podatkowego bądź obrotowego na podstawie art. 45 ust 3f PDOPrU oraz art. 27 PDOFizU.

W terminie do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego spółki, a w przypadku, gdy spółka nie jest podatnikiem podatku dochodowego – do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku obrotowego należy przedłożyć informacje o:

  • o podmiotach posiadających, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziały lub prawa o podobnym charakterze, wraz z podaniem liczby posiadanych przez każdego z nich takich praw – w przypadku informacji przekazywanych przez spółki nieruchomościowe;
  • o liczbie posiadanych, bezpośrednio lub pośrednio, w tej spółce nieruchomościowej udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze – w przypadku informacji przekazywanych przez podatników będących wspólnikami spółek nieruchomościowych.

Obowiązek złożenia tych informacji mają:

  • spółki nieruchomościowe,
  • oraz ich udziałowcy (bądź osoby i podmioty o podobnych prawach) posiadający co najmniej 5% praw głosu w spółce albo ogół praw i obowiązków dający co najmniej 5% prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze.

Pierwszy raport o strukturze udziałów spółki nieruchomościowe złożą w 2022 roku za rok 2021.

Sprawozdanie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych

Na podstawie art. 13a ustawy z 8.3.2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych kierownicy podmiotów, o których mowa w art. 27b ust. 2 PDOPrU, a w tym spółek nieruchomościowych są zobowiązani do przekazania ministrowi do spraw gospodarki sprawozdanie o stosowanych przez te podmioty w poprzednim roku kalendarzowym terminach zapłaty w transakcjach handlowych w terminie do 31 stycznia za rok poprzedni.

Co ważne, ponieważ pojęcie spółki nieruchomościowej istnieje od 1.1.2021 roku, to takie spółki nie muszą przesyłać sprawozdania o terminach zapłaty w transakcjach handlowych za 2020 rok i pierwsze sprawozdanie złożą dopiero za 2021 rok.