Stan faktyczny

J.W. złożył wniosek o przyznanie płatności na 2016 r. Na przełomie listopada i grudnia 2016 r. gospodarstwo rolnika zostało poddane kontroli w zakresie kwalifikacji powierzchni gruntów. Kontrolujący uznali, że na jednej z działek rolnych zaniechano prowadzenia działalności rolniczej, w związku z czym zakwalifikowano ją jako nieużytek i nie uwzględniono jej powierzchni przy obliczaniu należnych płatności. J.W. wyjaśnił, że działka nie jest nieużytkiem, w związku z jej położeniem w obszarze Natura 2000 nie wolno zmieniać kształtu ani uprawiać tylko kosić, co jest corocznie wykonywane w terminie wynikającym z § 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 12.3.2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania płatności bezpośrednich i płatności niezwiązanej do tytoniu (Dz.U. z 2015 r. poz. 351 ze zm.), czyli do końca lipca roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich. Rolnik wskazał, że kosił działkę dwa miesiące przed kontrolą, nie mógł uczynić tego w listopadzie, gdyż wówczas teren jest bardzo mokry.

Dyrektor Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w C. nie uwzględnił twierdzeń J.W. i utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Podkreślił, że grunty kwalifikowane jako trwałe użytki zielone i pastwiska trwałe powinny pozostawać w stanie nadającym się do wypasu lub uprawy, co ma miejsce jedynie wówczas jeżeli na gruntach został przeprowadzony przynajmniej jeden zabieg agrotechniczny, mający na celu usuniecie lub zniszczenie niepożądanej roślinności we wskazanym wyżej terminie. W ocenie organu, ze zgromadzonej dokumentacji fotograficznej wynika, że na terenie działki znajdują się wysokie zeschnięte rośliny wieloletnie, połamane drzewa i rozrzucone gałęzie leżące na ziemi przez dłuższy czas. Organ wyjaśnił, że nie ma znaczenia fakt, iż kontrolę przeprowadzono w listopadzie i grudniu, gdyż producent wnioskujący o płatności obszarowe na dany rok, bez względu na dzień złożenia wniosku o płatności, jest natomiast zobowiązany utrzymywać deklarowane do płatności grunty w dobrej kulturze rolnej przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony ten wniosek. Jedynym odstępstwem od tego wymogu jest występowanie siły wyższej łub okoliczności nadzwyczajnych.

Stanowiska WSA i NSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uchylił zaskarżoną decyzję podkreślając, że wygląd działki i stan trawy utrwalony na zdjęciach świadczą o wykonaniu zabiegu agrotechnicznego w czasie wykluczającym uznanie jej za nieużytek. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że na terenie działki znajdowała się pryzma trawy, której stan dowodzi, iż wymagane prace były na niej prowadzone w czasie nieodległym od dnia przeprowadzenia kontroli. W ocenie Sądu, pomimo tego, że rolnik jest zobowiązany utrzymywać działkę w odpowiedniej kulturze rolnej przez cały rok i w dowolnym okresie roku możliwe jest przeprowadzanie kontroli, to organ, przeprowadzając kontrolę w listopadzie i grudniu, powinien wziąć pod uwagę naturalny wzrost trawy, mający miejsce od sierpnia do dnia kontroli.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną uznając, że w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie należy uznać, iż na działce wykonywano prawnie wymagane zabiegi agrotechniczne przed 31.7.2016 r., zaś po przeprowadzeniu prac trawa naturalnie urosła. Organ nie może domagać się od producenta rolnego, aby w ramach obowiązku utrzymywania działki w odpowiedniej kulturze rolnej, kosił trawę na podmokłym terenie w listopadzie, skoro wymogu takiego nie ma w obowiązujących przepisach. W uzasadnieniu wyroku wskazano, że fotografie działki nie potwierdzają zarzutów organu o występowaniu o niej wieloletnich, wysokich roślin, połamanych drzew i rozrzuconych gałęzi, które miałby świadczyć o braku wymaganego prawnie koszenia wykonanego przed 31.7.2016 r.