Nowelizacja miała na celu zapewnienie równowagi między interesami uprawnionych i użytkowników oraz zagwarantowanie możliwie jak najszerszego dostępu do utworów i przedmiotów praw pokrewnych w ramach tzw. dozwolonego użytku publicznego. W tym zakresie nowelizacja dostosowała polskie regulacje prawne do prawa unijnego.
Wprowadzone dużą nowelizacją prawa autorskiego przepisy regulujące wynagrodzenie za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne spowodowały zmiany w art. 18, art. 28 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm. – dalej: PrAut) oraz włączyły do rozdziału 3 PrAut nowy oddział pt. „Zasady określania i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne” zawierający artykuły od 351 do 354.
Zgodnie z uzasadnieniem do wprowadzonych zmian system public lending right ma spełniać dwa zasadnicze cele. Po pierwsze – system ma ułatwiać rozwój języka i literatury polskiej przez wspieranie szeroko rozumianej grupy twórców i wydawców utworów słownych w języku polskim. Po drugie – efektywnie realizować wypłatę wynagrodzeń na rzecz tych kategorii uprawnionych, które są należne w związku z użyczaniem egzemplarzy książek przez biblioteki publiczne.
Instytucja public lending right została uregulowana w art. 28 ust. 5–6 PrAut. Wynagrodzenie z tytułu użyczania egzemplarzy utworów wyrażonych słowem, powstałych lub opublikowanych w języku polskim w formie drukowanej, przez biblioteki publiczne przysługuje:
1) twórcy utworu wyrażonego słowem, powstałego i opublikowanego w języku polskim;
2) tłumaczowi na język polski utworu wyrażonego słowem, powstałego w języku obcym i opublikowanego w języku polskim;
3) współtwórcy utworu, o którym mowa w pkt 1, którego wkład jest utworem plastycznym lub fotograficznym;
4) wydawcy utworu wyrażonego słowem i opublikowanego w języku polskim.
Spod zakresu public lending right wyłączone zostało użyczanie egzemplarzy fonogramów i wideogramów oraz e-booków i audiobooków (art. 28 ust. 5 PrAut). Przepis określa bowiem, że powstanie prawa do wynagrodzenia związane jest z użyczeniem egzemplarza utworu wyrażonego słowem, powstałego lub opublikowanego w języku polskim w formie drukowanej. Polski system public lending right wspiera zatem twórców i wydawców utworów, które oryginalnie powstają w języku polskim, ale także tłumaczy i wydawców utworów przetłumaczonych na język polski.
Powstanie prawa do wynagrodzenia wiąże się bowiem z użyczaniem egzemplarzy utworów na zewnątrz, a nie ich udostępnianiem na terenie bibliotek. Ponadto ustawodawca przesądził, że wynagrodzenie nie będzie także przysługiwać za użyczenia dokonywane przez Bibliotekę Narodową (art. 28 ust. 7 PrAut).
Zasady określania i wypłaty wynagrodzenia za użyczenie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne określa dodany ustawą nowelizującą oddział 4 PrAut.
Wynagrodzenia za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne będą wypłacane ze środków Funduszu Promocji Kultury (czyli z opłat od gier hazardowych), będącego w dyspozycji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (art. 351 ust. 1 PrAut). Środki te będą wypłacane za pośrednictwem wyznaczonej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.
Szczegółowe zasady przekazywania i rozliczania środków związanych z dofinansowaniem na wypłatę wynagrodzeń za użyczanie zostały określone w art. 35 1 ust. 6–8 PrAut. Polskie regulacje zakładają, że dofinansowanie na wypłatę wynagrodzenia za użyczanie w danym roku kalendarzowym odpowiada 5% wartości zakupów materiałów bibliotecznych dokonanych przez biblioteki publiczne w poprzednim roku kalendarzowym, przy czym 75% tej kwoty, po potrąceniu kosztów określenia wysokości i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie, jest wypłacane twórcom, współtwórcom, tłumaczowi, zaś 25% wydawcom.
* Pola wymagane
Zasady przetwarzania danych osobowych: Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo C.H.Beck sp. z o.o., Warszawa, ul. Bonifraterska 17, kontakt: daneosobowe[at]beck.pl. Dane przetwarzamy w celu marketingu własnych produktów i usług, w celach wskazanych w treści zgód, jeśli były wyrażane, w celu realizacji obowiązków prawnych, oraz w celach statystycznych. W sytuacjach przewidzianych prawem, przysługują Ci prawa do: dostępu do swoich danych, otrzymania ich kopii, sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia, cofnięcia zgody oraz wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania danych. Pełne informacje w Polityce prywatności.