Planowanie dyżurów domowych pracowników zatrudnionych przez 7 dni w tygodniu w podstawowym systemie czasu pracy

HARMONOGRAM CZASU PRACY

NA MIESIĄC STYCZEŃ 2016 r.

x – praca od godz. 7⁰⁰ do godz. 15⁰⁰

D – dyżur domowy „pod telefonem” od godz. 7⁰⁰ do godz. 20⁰⁰

Z przepisów wynika, że pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur).

W doktrynie dominuje pogląd, że »określenie „dyżur domowy” nabrało do pewnego stopnia charakteru umownego wraz z pojawieniem się telefonów komórkowych, które umożliwiają kontakt z pracownikiem niezależnie od miejsca jego przebywania. Wymóg, aby pracownik miał włączony telefon, pełni w gruncie rzeczy tę samą funkcję, co niegdyś dyżur domowy – umożliwia kontakt z pracownikiem i wezwanie go do pracy. Dlatego sytuacja, w której pracownik musi mieć włączony telefon, licząc się z koniecznością świadczenia pracy, jest swoistym odpowiednikiem dyżuru domowego« (Ł. Pisarczyk, Kodeks pracy. Komentarz, 2011). Zasady dyżurowania opisane w pytaniu wskazują, że można to będzie zakwalifikować jako dyżur domowy.

W doktrynie podkreśla się także, że KP nie ogranicza wprost możliwości wyznaczania pracownikom dyżurów, poza obowiązkiem zapewnienia pracownikom okresów minimum 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku dobowego i minimum 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego.

W przedstawionym grafiku pracownicy mają 13-godzinne dyżuru wyznaczane na dni wolne od pracy – soboty, niedziele i święta. Skoro doba liczy 24 godziny, to oznacza, że będą oni mieli zapewnione w każdym z tych dni dyżuru 11 godzin odpoczynku dobowego, a w pozostałe dni „robocze” po 16 godzin takiego odpoczynku. Ponadto z grafiku wynika, że w każdym z tygodni (tj. odcinkach 7-dniowych) liczonych od 1.1.2016 r. pracownicy mają zapewniony jeden dzień bez pracy i bez dyżuru, co w połączeniu z odpoczynkiem dobowym z poprzedniego dnia zapewnia im także wymagany odpoczynek tygodniowy.

Oczywiście w razie wystąpienia konieczności pracy w dzień dyżuru konieczne będzie zrekompensowanie tego pracownikom dniem wolnym od pracy – tak, aby został im zapewniony wymagany odpoczynek tygodniowy. Nie można bowiem zrekompensować braku odpoczynku tygodniowego wynagrodzeniem. Tylko w 3 szczególnych sytuacjach, tj.: w przypadku:

1) pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,

2) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

3) zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy,

– tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.